اسما پورزنگی‌آبادی ـ هفته‌ی گذشته، در نشست «شورای راهبری مدیریت توسعه استان کرمان» تصمیم بر آن شد تا در راستای هوشمندسازی شهر کرمان، چراغ راهنمای چهارراه طهماسب‌آباد را هوشمند کنند. در این جلسه که با حضور استاندار کرمان و جمع زیادی از مدیران ارشد استان برگزار شد، محسن صانعی، عضو هیات علمی دانشگاه شهید باهنر کرمان و مشاور استاندار کرمان با اشاره به برخی معضلات در شهر کرمان و با معرفی ویژگی‌های برخی شهرهای مهم هوشمند در دنیا دو پیشنهاد را مطرح کرد که در این نشست با هر دو موافقت شد؛ یکی این‌که چهارراه طهماسب‌آباد تا دو ماه آینده هوشمند شود و دیگر آن‌که مسیر اتوبوس خیابان شریعتی نیز بررسی شود تا در مرحله‌ی بعد شاخص‌های هوشمندسازی در آن پیاده شود.
در این‌باره، نظر علیرضا حکاک‌زاده، مشاور ترافیک شهردار کرمان را جویا شدم. او مدرک کارشناسی ارشد مهندسی و برنامه‌ریزی حملونقل ترافیک شهری از دانشگاه صنعتی شریف را دارد و علاوه بر این‌که در دانشگاه تدریس می‌کند سال‌ها نیز دبیر شورای ترافیک استان بوده است.
حکاک‌زاده که در جلسه‌ی تصمیم‌گیری برای هوشمندسازی چهارراه طهماسب‌آباد حضور نداشت و گزارش فردای‌کرمان را خوانده است، می‌گوید: «جلسه در عالی‌ترین سطح تصمیم‌گیری استان تشکیل شده بود و به گفته‌ی دکتر فدایی، استاندار محترم، تصمیم‌گیری انجام شده و فقط این‌که چه کسی باید اجرا کند معلوم نیست!؟».
او می‌افزاید: «طبق معمول، تصمیم‌گیری یک مرحله‌ای انجام شده و خبری از یک فرآیند تصمیم‌گیری که طی آن یک مسئله یا مشکل بیان (تعریف) می‌شود، نیازسنجی درباره‌ی آن صورت می‌گیرد، گزینه‌هایی برای حل آن مطرح و گزینه‌ها (راه‌حل‌ها) ارزیابی شده و مقایسه بین آن‌ها صورت می‌گیرد و در نهایت، گزینه‌ی برتر انتخاب می‌شود ابدا وجود ندارد».
حکاک‌زاده ادامه میدهد: «نگاه نقطه‌نگر و غیرسیستمی به موضوع دارای اهمیتی همچون شهر هوشمند می‌تواند سرآغاز خطایی دیگر در شهر مظلوم و محروم کرمان باشد».
وی با اشاره به اظهارات صانعی در شورای مدیریت توسعه مبنی بر این‌که اولویت شهرداری حملونقل است، می‌گوید: «این، یک نظر دقیق، منطقی و منطبق بر واقعیت است اما حملونقل شهری مقوله‌ای بسیار وسیع و پردامنه بوده و بسیار فراتر از هوشمندسازی چهارراه طهماسب‌آباد است».
وی به اظهارات شهردار کرمان در این جلسه نیز اشاره و اظهار می‌کند: «ایشان گفتند که در حوزه‌ی حملونقل عمومی، کمبودهای جدی داریم، نهادهای خدمات‌رسان در مدیریت واحد شهری متمرکز نشده‌اند، کمبود در بخش سخت‌افزاری داریم و اتوبوس کم داریم و اعتبار برای رفع این کمبودها نداریم و اقدامات هوشمندسازی اولویت‌بندی شوند». حکاک‌زاده تصریح کرد: «اما هیچ‌یک از این سه موضوع در آن جلسه به بحث گذارده نشده و برای آن‌ها چاره‌اندیشی هم نشد!».
وی می‌افزاید: «نهایتا موضوع محدود به هوشمندسازی چراغ راهنمایی در چهارراه طهماسب‌آباد می‌شود و گرچه در آغاز جلسه، به تشکیل کمیته‌های مشورتی تخصصی نیز اشاره شده ولی دستگاه‌های متولی و اعتبار مورد نیاز برآورد و تصویب نشد».
وی سپس توضیح میدهد: «مسئله‌ی هوشمندسازی در حملونقل در قالب (ITS) تعریف شده است (سیستم‌های هوشمند حملونقل) شامل مجموعه‌ای است که با استفاده از ابزارهای خودکار و برنامه‌ریزی بر روی آن‌ها، برخی عملیات کنترلی از جمله کنترل جریان تردد، مقررات ترافیکی یا عوارضی و ... آمارگیری، اطلاع‌رسانی به رانندگان، برداشت اطلاعات و . . . برای رفع مشکلات حملونقل و ترافیک را انجام میدهد».
حکاک‌زاده می‌افزاید: «برخی خدمات ITS شامل سیستم‌های کنترل هوشمند تقاطع‌ها، پیام‌رسانی تابلوهای متغیر خبری، دریافت خودکار عوارض جاده‌ای، ثبت خودکار تخلفات رانندگی، کشف خودکار سوانح و تصادفات، توزین کامیون‌های در حال حرکت، اطلاع‌رسانی لحظه‌ای شبکه حملونقل شهری، مسیریابی درون خودرو با استفاده از اطلاعات لحظه‌ای ترافیک، آمارگیری خودکار از پارامترهای ترافیکی همچون جریان یا حجم عبوری، سرعت، چگالی و ... است».
مشاور شهردار کرمان ادامه میدهد: «برای برنامه‌ریزی اجرای سامانه‌های هوشمند حملونقل شرط اول آن است که نقشه راه طرح جامع حملونقل و ترافیک شهر در اولویت اجرا قرار گیرد و معماری حملونقل که به‌معنای ایجاد چارچوب استقرار ITS در یک منطقه مشخص است معلوم شود».
وی می‌گوید: «همان‌گونه که بارها اعلام کرده‌ام رویکرد نوین به مشکل حملونقل شهری، حملونقل همگانی یکپارچه است که اجرای آن نیازمند درک صحیح مسئولین و مدیران شهری و اعمال اراده و مدیریت برای اجرای صحیح و متعهدانه آن است».
وی با بیان این‌که استقرار معماری ITS می‌تواند کمک بسیار بزرگی به استقرار سازمان و ایجاد زیرساخت‌های حملونقل همگانی یکپارچه شهری کند، در پاسخ به این پرسش که آیا معتقدید هوشمندسازی نقطه‌ای در چهارراه طهماسب‌آباد برای شهر دردسرساز خواهد بود؟ توضیح میدهد: «از کلمه‌ی دردسرساز استفاده نمی‌کنم ولی تاکید دارم تا زمانی که راهکارهای مطالعات جامع حملونقل و ترافیک شهر کرمان که بخشی از آن به «هوشمندسازی» پرداخته واز آن به‌عنوان ابزاری برای کنترل ترافیک، اطلاع‌رسانی، پرداخت عوارض ورود به محدوده کنترل هوشمند ترافیک و آمارگیری ترافیکی و ... استفاده می‌کند مورد توجه قرار نگیرد، صرفا کاربرد این ابزار در نقطه‌ای از شبکه حملونقل بدون دستاورد خواهد بود».
وی می‌گوید: «اگر هدف، حل مشکلات حملونقل و ترافیک شهر کرمان است، قدم اول و اساسی اجرای زیر ساخت‌های حملونقل عمومی از جمله سامانه اتوبوسرانی تندروBRT در راستای افزایش میزان سفر با استفاده از حملونقل عمومی است».
حکاک‌زاده می‌افزاید: «من معتقدم به سه نکته‌ی اساسی که شهردار محترم در آن جلسه مطرح کردند باید توجه شود و نقش و وظیفه‌ی آن شورا بسیار مهم‌تر و کلیدی‌تر از تصویب هوشمندسازی چراغ‌های راهنمایی یک چهارراه در مرکز استان پهناور کرمان است».
وی با اشاره به این‌که در آن جلسه وضع اتوبوسرانی کرمان اسفبار اعلام شده است، اظهار می‌کند: «گفته شده که استفاده شهروندان از سیستم حملونقل عمومی، 2.5 درصد کل سفرهای روزانه شهری است، میزان تلفات عابرین پیاده در شهر کرمان 50 درصد کل تلفات حوادث رانندگی شهر است و 30 درصد مشکل ترافیک مربوط به کمبود جای پارک است؛ گرچه منبع این ارقام و آمار مشخص نیست و صحت آن را نمی‌توان تایید کرد ولی نکته‌ی قابل توجه آن است که شورای محترم به‌جای پرداختن به ریشه‌های این معضلات که عمدتا ناشی از قطع کمک‌ها و یارانه‌ها و پرداخت سهم دولت به حملونقل عمومی در سالیان گذشته بوده و به‌جای حمایت موثر و پیگیرانه و توجیه نمایندگان استان در مجلس شورای اسلامی درباره‌ی لایحه مدیریت واحد شهری و.یا حداقل به‌جای ریشه‌یابی معضل تلفات جانی عابران پیاده ، دغدغه‌ی امکان کم‌ترین «معطلی» عبور خودروهای شخصی از چهار راه طهماسب‌آباد را که البته راه‌حل دیگری هم دارد را نقطه‌ی عزیمت مصوبات خود قرار داده‌اند».
مشاور شهردار کرمان اضافه می‌کند: «نکته‌ای که در اینجا باید به آن توجه کرد این است که صرف کاربرد فن‌آوری‌های نوین ردیابی و سامانه‌های کنترل هوشمند، بدون داشتن یک دید کلان‌نگر نمی‌تواند به بازدهی مطلوب در حوزه‌ی نظارت بر تردد خودروها در معابر شهری بیانجامد».
وی می‌گوید: «عوامل تاثیرگذار و تغییرات آن‌ها برای طراحی یک سامانه خودکار نظارت بر تردد خودروها در معابر شهری به حدی گسترده‌اند که بی‌توجهی به آن‌ها در نهایت به ناکارآمدی سامانه منجر خواهد شد». / الف
نظر خود را بنویسید