بهزیستی به‌تنهایی قادر به حل مشکلات اجتماعی نیست

گروه جامعه ـ مدیر بهزیستی شهرستان کرمان همزمان با هفته‌ی بهزیستی در یک نشست خبری درباره‌ی مسائل اجتماعی و خدماتی که به آسیب‌دیدگان در شهرستان کرمان ارائه می‌شود گزارش داد.
به گزارش فردای کرمان به نقل از استقامت، علی‌اکبر مختاری گفت: «مشکلات و مسائل اجتماعی پیچیده و بغرنج هستند و نیاز به حمایت همه‌ی دستگاه‌ها و کل حاکمیت دارد».
وی افزود: «اگرچه بهزیستی، محور سلامت اجتماعی است اما این ارگان به‌تنهایی قادر نیست حتی مشکلات اجتماعی را کشف و ردیابی کند؛ چه رسد به آن‌که آن را به‌تنهایی حل کند».
وی با تاکید بر این‌که در این حوزه نیاز به هم‌افزایی داریم، اظهار کرد: «بهزیستی چهار حوزه‌ی سازمانی شامل مشارکت‌های مردمی، امور اجتماعی که ساماندهی زنان بی‌سرپرست و بدسرپرست و زنان در معرض آسیب و کودکان را برعهده دارد، توانبخشی که برند بهزیستی شده و کار شناسایی و حمایت از معلولان را انجام می‌دهد و حوزه‌ی پیشگیری از معلولیت‌ها و آسیب‌های اجتماعی را دارد که برخی از این وظایف با دیگر دستگاه‌ها از جمله علوم پزشکی و کمیته امداد و یا هلال‌احمر اشتراکاتی دارد و نیاز است این دستگاه‌ها هم‌گرایی و هدف مشترکی تعریف کنند».
وی با بیان این‌که بهزیستی از مرحله‌ی جنینی تا دوره‌ی سالمندی به افراد جامعه خدمات می‌دهد، ادامه داد: «بهزیستی با فاصله‌ی زیاد از هر دستگاه و هر وزارتخانه فعالیت‌های بیشتر و متنوع‌تری دارد. از جنینی کمتر از سه ماهه که در شکم مادر است بهزیستی خدمات خود را شروع می‌کند و اگر در غربالگری متوجه‌ی مشکل یا نقص جنین شوند وارد عمل می‌شود».
مختاری ادامه داد: «بعد از تولد هم بهزیستی غربالگری شنوایی را انجام می‌دهد، بعد از آن، مهدکودک را داریم و اگر کودکی به‌دلیل عدم صلاحیت والدین مجبور به کار خیابانی شود یا خانمی سرپرست را از دست دهد یا جدا شود نیز بهزیستی خدمات می‌دهد تا زمانی که فرد به سالمندی می‌رسد».
وی گفت: «اما بهزیستی دو ماموریت و هدف کلی دارد؛ یکی توانمندسازی و دیگری پیشگیری است که در زمینه‌ی فعالیت‌های پیشگیری غربالگری ژنتیکی قبل از تولد را انجام می‌دهیم تا از طریق آزمایشات، درباره‌ی هر کودکی به‌ویژه اگر سابق‌هی معلولیت در خانواده داشته باشند بهزیستی ورود می‌کند تا بچه‌ی معلول به دنیا نیاید».
مدیر بهزیستی شهرستان کرمان یادآور شد: «سال گذشته، در شهرستان کرمان، درباره‌ی دو هزار و 300 نفر غربالگری ژنتیکی انجام دادیم البته در این زمینه، خیلی از شهرستان‌های استان چون مرکز ندارند از ما خدمات میگ‌یرند».
مختاری افزود: «بعد از تولد هم غربالگری شنوایی انجام می‌دهیم که در این زمینه پوشش 100 درصدی داریم».
وی توضیح داد: «بچه‌های تازه به دنیا آمده، حداکثر ظرف دو هفته‌ی اول از لحاظ شنوایی تست می‌شوند که سال گذشته 16 هزار و 300 نفر را معاینه کردیم».
وی با بیان این‌که دانشگاه علوم پزشکی در این زمینه همکاری خوبی با ما دارد، اظهار کرد: «امیدواریم ظرف چند سال آینده همه‌ی کودکانی که ناشنوایی مادرزادی داشته باشند رصد و شناسایی شوند و بتوانیم از این اتفاق به‌طور کلی پیشگیری کنیم».
مدیر بهزیستی شهرستان کرمان اضافه کرد: «بعد از شناسایی این کودکان، بهزیستی یکسری مداخلات انجام می‌دهد؛ به‌عنوان مثال، سال گذشته 12 مورد را برای پروتز شنوایی معرفی کردیم که این عمل جراحی، هزینه‌های بسیار سنگینی دارد اما بخشی ازهزینه‌ها را بهزیستی و بخشی را علوم‌پزشکی تامین می‌کند».
وی گفت: «طرح تنبلی چشم هم برای کودکان سه تا شش سال را نیز داریم و سال گذشته، این طرح برای 35 هزار و 500 نفر در مهدهای کودک و خانه‌های بهداشت اجرا شد که هزار و 738 نفر مشکوک بودند و با انجام معاینات بیشتر، معلوم شد 80 نفر از این افراد تنبلی چشم داشتند و ما برای درمان مداخله کردیم».
مختاری با بیان این‌که بهزیستی آزمایشات ژنتیک را انجام می‌دهد تا بچه‌ای معلول به دنیا نیاید، در پاسخ به این پرسش استقامت که فکر نمی‌کنید هزینه‌ی این آزمایشات بسیار زیاد است، اظهار کرد: «بهزیستی در این زمینه، یارانه می‌دهد و در سال 96 تقریبا هرکسی که مراجعه کرد این یارانه را به او دادیم اما طی سال گذشته تاکنون هزینه‌ی این آزمایشات هم بسیار افزایش یافته است».

در زمینه آموزش کودکان کم کار کرده‌ایم
وی سپس اظهار کرد: «در زمینه‌ی پیشگیری از آسیب‌های اجتماعی نیز بهزیستی اقداماتی را انجام می‌دهد که در این‌باره، مراکز مشاوره طلاق با نام مرکز مراقبت از خانواده را داریم».
وی افزود: «یک‌هزار و 286 نفر در سال گذشته به این مراکز ما مراجعه کردند و 30 درصد این آمار به سازش رسیده است».
مختاری اضافه کرد: «خوشبختانه اتفاق خوبی افتاده که مجوز طلاق را قاضی صادر نمی‌کند مگر اینکه یک دوره‌ی مشاوره گذرانده باشند. دو مرکز دولتی و 11 مرکز بخش خصوصی که زیر نظر سازمان مشاوره، بهزیستی و قوه قضاییه فعالیت دارند و افراد باید پیش از طلاق به این مراکز مراجعه کنند».
وی با بیان این‌که بهزیستی طرح مشاوره اجباری قبل از ازدواج را هم پیشنهاد داده است تا اگر افراد مناسب هم نیستند از ازدواج ناموفق آن‌ها جلوگیری شود، اظهار کرد: «ما دوره‌های آموزش مهارت‌های زندگی را هم داریم که در مدارس انجام می‌شود».
مدیر بهزیستی شهرستان کرمان با بیان این‌که 33 هزار و 700 نفر را سال گذشته در این زمینه آموزش دادیم، گفت: «یکسری پایگاه‌های خدمات اجتماعی نیز در حاشیه‌ی شهر داریم که کار ارزیابی خانه به خانه توسط کارشناسان این پایگاه‌ها انجام می‌شود و اگر مشکلی وجود دارد آن را رصد می‌کنند اما متاسفانه چون در این محدوده‌ها مشکلات زیاد است بیشتر کار درمان را انجام م‌یدهیم در حالی‌که رویکرد بهزیستی بیشتر پیشگیری و توانمندسازی است».
مختاری بیان کرد: «خیلی از مشکلاتی که در حوزه‌ی آسیب‌های اجتماعی داریم برای این است که پیشگیری انجام ندادیم و متاسفانه در حوزه‌ی آموزش کودکان خیلی کم کار کرده‌ایم و در حالی که در کشورهای پیشرفته، به این نتیجه رسیده‌اند که بهترین آموزش در سنین زیر شش سال است ولی در کشور ما هنوز این دوره را جزو دوره‌های آموزش قرار نداده‌ایم».

8 هزار معلول مستمری‌بگیر در شهرستان کرمان
وی در بخش دیگری از این نشست، در پاسخ به استقامت درباره‌ی خدماتی که بهزیستی به افراد معلول ارائه می‌کند نیز توضیح داد. او اظهار کرد: «تقریبا هرکس هر معلولیتی داشته باشد و به ما مراجعه کند خدماتی ارائه می‌شود».
وی با بیان این‌که 12 هزار نفر معلول در شهرستان کرمان داریم، گفت: «حدود هشت هزار نفر از این افراد از ما مستمری ماهیانه می‌گیرند، خدمات جانبی مثل سمعک، و ویلچر هم ارائه می‌شود».
وی اضافه کرد: «قبلا اگر کسی سرپرست خانوار بود و دچار مشکل بود ماهانه 160 هزار تومان به خود او کمک می‌کردیم، اما اکنون قرار است اگر فردی سرپرست بود، به‌ازای همه‌ی افراد خانواده مستمری به آن‌ها بدهیم».
وی با اشاره به کمک ‌هزینه‌ی مسکن معلولان و طرح بهزیستی برای خانهدار شدن معلولان ادامه داد: «خانواده‌های دو معلولیتی اگر بتوانند زمین تهیه کنند 30 میلیون تومان کمک بلاعوض به آن‌ها تعلق می‌گیرد».

100 درصد کودکان خیابانی افغانستانی هستند
مدیر بهزیستی شهرستان کرمان درباره‌ی وظایف و اقدامات بهزیستی در برابر کودکان خیابانی نیز در پاسخ به استقامت گفت: «با کمک فرمانداری و شهرداری و کمیته امداد در حال انجام طرحی هستیم که محور آن بهزیستی است و کودکان خیابانی را ساماندهی کردیم. متاسفانه 100 درصد این جمعیت افغانستانی هستند و 20 درصد این افراد کارت اقامت دارند و مابقی غیرمجاز هستند».
وی افزود: «ولی این طرح‌ها هزینه‌بر است و استمرار آن سخت است و سایر ارگان‌ها باید کمک کنند».
وی اظهار کرد: «برای کودکان ایرانی و مهاجران دارای مجوز اقامت هم یک مرکز شبانه‌روزی و دو مرکز روزانه فعال است که خدماتی به آن‌ها ارائه می‌شود».
وی با بیان این‌که خدماتی برای توانمندسازی این کودکان ارائه می‌شود، گفت: «مثلا اگر بازمانده از تحصیل باشند با کمک آموزش‌وپرورش تحت پوشش قرار داده می‌شوند یا در زمینه‌ی ورزشی، اخیرا یک تیم فوتبال از همین کودکان تشکیل شده و از بین آن‌ها چند استعداد ورزشی هم کشف شده و می‌توانند فوتبالیست‌های خوبی شوند».
مدیر بهزیستی شهرستان کرمان اضافه کرد: «آموزش مهارت‌های زندگی و مهارت‌های شغلی هم به این کودکان داده می‌شود».
وی گفت: «این اقدامات را با کمک تشکل‌های غیردولتی داریم پیش می‌بریم و در استان کرمان، 94 درصد فعالیت‌ها را بخش غیردولتی انجام می‌دهد».

سالمندی چالش آینده استان کرمان
وی درباره‌ی خدماتی که به سالمندان ارائه می‌شود هم در پاسخ به استقامت گفت: «پنج مرکز شبانه‌روزی ویژه‌ی سالمندان در شهر کرمان داریم که 250 نفر در آن ساکن هستند».
وی با بیان این‌که دو مرکز روزانه هم داریم، افزود: «هشت درصد جمعیت استان سالمند هستند و پیش‌بینی این است که این جمعیت، در 20 سال آینده به بیش از 20 درصد برسد».
مدیر بهزیستی شهرستان کرمان با بیان این‌که به این مراکز یارانه می‌دهیم، گفت: «سالمندی یکی از چالش‌های پیش‌روی ما طی چند سال آینده است و با پیشرفت تکنولوژی و کیفیت زندگی، عمر مفید هر ایرانی افزایش یافته است و میانگین به 72 سال رسیده و سیاست سازمان احداث مراکز روزانه نگهداری سالمندان است».

2 هزار زن فاقد سرپرست تحت پوشش بهزیستی
وی در پاسخ به استقامت، درباره‌ی خدماتی که از سوی بهزیستی به زنان آسیبدیده ارائه م‌یشود هم توضیح داد: «حدود دو هزار نفر از زنان که فاقد سرپرست هستند را تحت پوشش داریم که مستمری می‌گیرند. یکسری مراکز هم برای زنانی که اعتیاد دارند و دختران فراری و دیگر زنانی که دچار آسیب شده‌اند داریم، همچنین برای زنانی که از سوی همسران مورد ضرب‌وشتم و خشونت خانگی قرار می‌گیرند داریم».
وی افزود: « دختران جوانی که از خانه فرار کرده‌اند ولی هنوز آسیب ندیده‌اند را در خانه سلامت نگهداری و توانمندسازی می‌کنیم و مجدد به جامعه برمی‌گردانیم».
وی ادامه داد: «این خانه ظرفیت پنج، شش نفر دارد و خوشبختانه هیچ‌وقت هم پر نمی‌شود».
مدیر بهزیستی شهرستان کرمان یادآور شد: «فردی که مشمول خدمات بهزیستی قرار می‌گیرد اگر دچار اعتیاد باشد قبل از اینکه به مراکز ما تحویل داده شود ترک داده می‌شود».

بهزیستی به‌تنهایی نمی‌تواند
مدیر بهزیستی شهرستان کرمان افزود: «درباره‌ی افسردگی هم فعالیتهایی از سوی سازمان‌ها برای ارتقای نشاط اجتماعی در حال انجام است».
وی تاکید کرد برای پیشگیری از آسیب‌های اجتماعی باید برای رفع بیکاری و ایجاد شغل اقدام کرد.
وی در پاسخ به استقامت درباره‌ی چالش‌های پیش‌روی بهزیستی برای ارائه‌ی این خدمات گفت: «یکی از چالش‌های مهم ما کمبود اعتبارات است». وی افزود: «ماموریت‌های ما بسیار وسیع و گسترده است و حتی اگر اعتبارات را افزایش هم بدهند مشکل دیگری که داریم این است نیروی انسانی کافی نداریم تا خدمات را گسترش دهند».
وی ادامه داد: «در عین‌حال، بزرگ‌ترین چالش ما این است که همه‌ی نگاه‌ها برای حل مشکلات اجتماعی به سمت بهزیستی است؛ در حالی‌که یک دستگاه به‌تنهایی نمی‌تواند این مشکلات را حل کند». /پ

*منتشر شده در هفته‌نامه استقامت / شماره ۶۶۱