اسما پورزنگی‌آبادی ـ هرچه از لوت و مسائل و مشکلات آن بیشتر گفته می‌شود، در استان کرمان بی‌اعتنایی‌ها هم بیشتر می‌شود. لوت، یک بیابان وسیع با شگفتی‌های بی‌نظیر است که در سال 1395 خورشیدی، با تایید یونسکو، ثبت جهانی شد. این بیابان که بین سه استان کرمان، سیستان‌وبلوچستان و خراسان جنوبی مشترک است، نخستین اثر طبیعی در ایران است که این‌چنین مورد توجه کشورهای دنیا قرار گرفته و ثبت جهانی شده است.
یک معنای ثبت جهانی شدن این است که آن اثر، فارغ از موقعیت جغرافیایی‌ای که دارد، متعلق به همه‌ی مردمان دنیاست و جالب است بدانید که این اتفاق چنان مورد توجه‌ی کشورهای دنیاست که بر سر ثبت جهانی کردن آثار خود رقابت‌های تنگاتنگی را شکل داده‌اند. در چنین فضای رقابتی در سطح بین‌المللی، کرمان سه سال پیش توانست نخستین اثر طبیعی خود را هم در فهرست یونسکو قرار بدهد. اگرچه لوت و سکوت و رموز و زیبایی‌هایش همواره مورد توجه آن‌ها که در پی تماشای شگفتی‌ها هستند بوده است اما پس از ثبت جهانی شدن و با تبلیغاتی که صورت گرفت، این بیابان بیش از پیش مورد توجه قرار گرفته تا جایی که در همین دو فصل پائیز و زمستان امسال، هر ماه به‌طور متوسط 15 هزار نفر به تماشای لوت رفته‌اند و این آمار، تنها در آبان‌ماه 18 هزار نفر بوده است! بیش‌ترِ گردشگرانی که در این چند ماه به لوت رفته‌اند اما ایرانی بوده‌اند و در کنار کلوت‌ها و دیگر دیدنی‌ها، دریاچه‌ای که سیلاب‌های بهاری امسال آن را در لوت شکل داده، رغبت بیش‌تری در گردشگران برای رفتن به لوت ایجاد کرده است.
بازدید گردشگران از لوت در حالی روند رو به افزایش خود را سپری می‌کند که این پهنه‌ی بیابانی، فاقد هرگونه برنامه‌ریزی، امکانات و پشتوانه‌ی مالی است.
درباره‌ی لوت و مشکلاتی که دارد تاکنون مطالب هشداردهنده‌ی فراوانی در «فردای‌کرمان» منتشر شده است. صبح شنبه، سوم اسفندماه و در آستانه‌ی آخرین ماهی که فرصت برنامه‌ریزی برای نوروز و گردشگری نوروز در اختیار است، معین افضلی، مدیر پایگاه جهانی لوت در کرمان اما در پاسخ به «فردای‌کرمان» توضیحاتی داد که نشان می‌دهد «در» همچنان بر همان پاشنه‌ی سابق می‌چرخد؛ نبود امکانات، نبود پول، نبود برنامه و افزایش بازدیدکنندگان!
اگرچه افضلی در ابتدا حاضر به گفت‌وگو نشد و تصریح کرد که پیش از این، درباره‌ی مشکلات و کمبودها و نگرانی‌ها در لوت بارها سخن گفته است؛ اظهاراتی که تاثیری در رفتار استان با لوت نداشته است، با این‌حال راضی شد گزارش مختصری از وضعیت لوت و میزان آمادگی برای نوروز بدهد. او این را گفت که امسال در فصل گردشگری لوت که نیمه‌ی دوم سال است، به‌دلیل اتفاقات سیاسی‌ای که رخ داد و همچنین شیوع ویروس کرونا، آمار گردشگران خارجی که از لوت بازدید کنند کم شده است اما روند بازدید گردشگران داخلی، به‌ویژه از مهرماه به بعد و با معرفی دریاچه‌ی لوت رو به افزایش بوده است.
او با تاکید بر این‌‌که آمار گردشگران داخلی لوت خیلی زیاد شده است، از رقم 18 تا 20 هزار بازدیدکننده در آبان‌ماه خبر داد و اضافه کرد: «تا بهمن‌ماه به‌طور متوسط هر ماه 15 هزار نفر بازدیدکننده در لوت داشتیم!». این در حالی است که کل سال گذشته، لوت 170 هزار بازدیدکننده داشته است!
اگرچه به گفته‌ی افضلی، ورود ویروس کرونا به ایران احتمال دارد آمار گردشگران نوروزی لوت را کاهش بدهد اما در حال حاضر، بازدیدها همچنان ادامه دارد و این بیابان، به یک مقصد جدی گردشگری در استان تبدیل شده است. «از لحاظ نبود امکانات و کمبود نیروی انسانی و آمادگی برای نوروز، سال گذشته اعلام کردم که مشکلات زیادی داریم، امسال هم وضعیت مثل قبل است و حتی بدتر هم شده است! تا حالا ما حتی یک جلسه هم برای آمادگی پایگاه‌های جهانی در استان در نوروز نداشته‌ایم. ما به‌عنوان پایگاه جهانی لوت، اصلا برای نوروز آماده نیستیم».
بیابان لوت، تنها اثر ثبت جهانی در ایران است که گردشگران برای ورود به آن نیازی ندارند بلیت تهیه کنند و از هر درگاهی که بخواهند می‌توانند وارد شوند و بازدیدی رایگان و با این امکاناتی که وجود دارد؛ بدون نظارت و یا با نظارت و کنترل محدود را در این پهنه‌ی وسیع می‌توانند تجربه کنند. ایجاد گیت ورودی در لوت خواسته‌ای اولویت‌دار است که مسئولان پایگاه جهانی لوت در سطح ملی و استانی آن را بارها مطرح کرده‌اند. هنوز اما اتفاقی نیفتاده است: «برای گیت ورودی طرحی تهیه کرده‌ایم و آن را به وزارت‌خانه ارائه داده‌ایم ولی هنوز به ما خبری داده نشده است. سال گذشته با مسئولیت خود پایگاه، یک گیت کنترل ایجاد کردیم ولی امسال امکانات و منابع مالی و نیروی انسانی برای ایجاد آن نداریم. تنها کاری که توانستیم انجام دهیم این است که جوامع محلی و انجمن‌های مردمی را به مشارکت گرفته‌ایم و این افراد به‌صورت داوطلبانه به‌عنوان حافظان بیابان لوت در حال انجام فعالیت‌هایی هستند».
ورود تعداد زیادی از بازدیدکنندگان به این بیابان و از سویی، نبود امکانات کافی برای نظارت، نگرانی تخریب‌ها و افزایش پسماندها در این بیابان را شدت بخشیده است. افضلی درباره‌ی این وضعیت گفت: «ما در اطراف دریاچه تابلوهایی هشداردهنده و اطلاع‌رسان از جمله زباله نریزید و یا شنا ممنوع است را نصب کرده‌ایم. جوامع محلی و خود بوم‌گردی‌ها هم با هزینه‌ی خودشان برای پاک‌سازی لوت اقدام کرده‌اند و فردی هست که هر روز یکشنبه می‌آید و در حوالی دریاچه زباله‌های رها شده را جمع‌آوری می‌کند. این‌ها اما وظیفه‌ی پایگاه جهانی لوت و دستگاه‌های دولتی است مردم اما فعلا دارند آن را انجام می‌دهند چون ما هیچ امکانات و بودجه‌ای برای این کارها نداریم».
اگرچه به‌دلیل شیوع ویروس کرونا و فضائی که در حال حاضر در کشور شکل گرفته است هنوز نمی‌توان به‌طور دقیق برای نوروز و گردشگری نوروزی پیش‌بینی‌ای داشت اما در بیابان لوت، کارهای بر زمین مانده آن‌قدر زیاد است که هیچ بهانه‌ای حتی کاهش احتمالی بازدیدکنندگان هم نمی‌تواند انجام آن را بیش از این به تعویق بیاندازد. / الف
عکس: محمد لطیف‌کار
نظر خود را بنویسید