فردای‌کرمان ـ گروه جامعه: انتشار خبر مفقود شدن «آلبوم شخصی ناصرالدین شاه از آلبوم‌خانه کاخ گلستان» طی هفته‌ی اخیر بر نگرانی‌ها درباره‌ی چگونگی محافظت از آثار تاریخی دامن زد.
این آلبوم که حاوی ۱۰۰ قطعه عکس ارزشمند از نخستین تصاویر ثبت شده در ایران است، در حالی ناپدید شده است که آلبوم‌خانه‌ی سلطنتی کاخ گلستان از بخش‌های غیرقابل بازدید عموم بوده و ورود به آن حتما باید با مجوز از سوی سازمان میراث‌فرهنگی و مدیریت مجموعه صورت گیرد.
آلبوم‌خانه سلطنتی کاخ گلستان یکی از بزرگ‌ترین آلبوم‌خانه‌های سلطنتی جهان و از گرانبهاترین میراث فرهنگی ایران است که بنای آن در دوره‌ی سلطنت ناصرالدین‌شاه قاجار گذاشته شده است.
در این آلبوم‌خانه، چندهزار نگاتیو شیشه‌ای و ۴۲ هزار و ۵۰۰ قطعه عکس تاریخی از دوره‌ی قاجار نگهداری می‌شود که فقط بخش کوچکی از این عکس‌ها در سال‌های گذشته منتشر شده‌اند.
بخشی از عکس‌های این آلبوم‌خانه سلطنتی، مربوط به آلبوم اختصاصی ناصرالدین‌شاه است که تصاویر آن را شخص شاه از خود و اعضای حرم گرفته است؛ آلبومی که حالا گم شده و مسئولان می‌گویند که تصاویر آن را به پلیس اینترپل هم داده‌اند اگرچه معتقدند به سرقت نرفته، بلکه لابه‌لای اشیای دیگر پنهان شده است.
به گزارش فردای‌کرمان به نقل از ایرنا سراسری، «آفرین امامی» مدیرمجموعه جهانی کاخ گلستان در آخرین توضیحاتش در خصوص ناپدید شدن آلبوم مذکور گفته است: «اواخر اسفند سال ۹۸ امین‌اموال آلبوم‌خانه کاخ گلستان در آخرین انبارگردانی خود متوجه شد یک آلبوم ناصری حاوی ۱۰۰ قطعه عکس کوچک در قفسه نیست، این موضوع را به من اعلام کرد. بلافاصله برای پیشگیری از موضوعات سوء‌بعدی، اقدامات حقوقی انجام شد. با واحدهای ذی‌صلاح وزارتخانه، پلیس اینترپل و قوه‌قضائیه نیز در این زمینه مکاتباتی انجام دادیم، حتی مشخصات و تصاویر اثر نیز برای پلیس اینترپل ارسال شد».
امامی با این وجود تاکید کرده است که آلبوم ناصری سرقت نشده و احتمالا لابه‌لای اشیای دیگر قرار گرفته و گم شده است.
وی در این‌باره نیز به رسانه‌ها گفته است که بر اساس یافته‌های یگان حفاظت میراث فرهنگی هیچ نشانه‌ای مبنی بر سرقت اثر وجود ندارد و برای بررسی موضوع، کمیته‌ای متشکل از اداره کل موزه‌ها، نماینده مدیریت کاخ گلستان، یگان حفاظت میراث فرهنگی و نماینده ذی‌حسابی و اداره کل امور مالی وزارتخانه به منظور انبارگردانی رسمی تشکیل شده و انبارگردانی آغاز شده است.
به گفته‌ی امامی، با توجه به اینکه حجم آثار زیاد است، مسئولان ذیربط تا پایان انبارگردانی نمی‌توانند درباره مفقود شدن آلبوم شخصی ناصرالدین‌شاه اظهارنظر قطعی کنند.
گم شده‌ها زیادند!
این نخستین‌بار نیست که اشیای ارزشمند تاریخی در کاخ‌ها ناپدید می‌شوند، مرداد ماه ۱۳۸۴ اولین تصویر متحرک جهان که بر روی یک جام سفالین در شهر سوخته در سیستان و بلوچستان ایران کشف شده و پنج هزار سال قدمت دارد ناپدید شد و مسئولان موزه‌های ایران از محل نگهداری این اثر هنری اظهار بی‌اطلاعی کردند. در آن زمان گفته می‌شد که این اثر به موزه زاهدان تحویل داده شده است اما مسئولان موزه زاهدان این ادعا را رد می‌کردند تا اینکه سرانجام بعد از مدت‌ها کشمکش قدیمی‌ترین سفالینه انیمیشن جهان در موزه ایران باستان دیده شد.
همچنین گفته می‌شود در چند سال گذشته دو گلدان نفیس نیز در مجموعه کاخ گلستان مفقود شده است. این گلدان‌ها گویا زمانی که بخشی از کاخ در اختیار یک گروه فیلمبرداری برای ساخت مجموعه‌ای تاریخی بوده گم شده‌اند و دیگر هیچ‌وقت درباره سرنوشت آنها اطلاع‌رسانی نشده است.
واکنش مسئولان چه بوده است؟
در مدت زمانی که از انتشار خبر مفقود شدن آلبوم تاریخی ناصرالدین شاه در کاخ گلستان می‌گذرد، هیچ‌یک از مسئولان به جز عده معدودی به این اتفاق واکنش نشان نداده‌اند.
«محمد بهشتی شیرازی» عضو شورای عالی میراث فرهنگی و گردشگری و رئیس سابق سازمان میراث فرهنگی، در توضیح آن چه در کاخ گلستان رخ داده گفته است: «ماجرای مفقود شدن منتفی است و به طور قطع عکس‌ها در انبار گردانی پیدا خواهد شد. کما اینکه بسیاری از عکس‌هایی که در آلبوم‌خانه وجود داشت و می‌گفتند مفقود شده در انبارگردانی پیدا و رسانه‌ای هم شد. این آثار بخشی از تاریخ این مرز و بوم است؛ تاریخ را نمی‌توان دزدید و فروخت».
با این وجود برخی مسئولان بر لزوم اطلاع رسانی دقیق در خصوص سرنوشت آلبوم خصوصی ناصرالدین شاه تاکید دارند.
«حسن خلیل‌آبادی» عضو کمیسیون فرهنگی و اجتماعی شورای شهر تهران، به دنبال درز کردن خبر ناپدید شدن این آلبوم تاریخی به رسانه‌ها گفته است: «مسئولان وزارت میراث فرهنگی و کاخ گلستان باید توضیح دهند که علت گم شدن این آلبوم چه بوده و دقیقا چه حادثه‌ای رخ داده و سبب گم شدن این آلبوم شده است».
وی می‌افزاید: «بخش‌های مختلف کاخ گلستان مجهز به دوربین‌های نظارتی است که بررسی این مسئله از طریق این دوربین‌ها امکان‌پذیر است، بنابراین باید مسئولان مربوطه هر چه سریع‌تر پاسخگوی افکارعمومی باشند».
آلبوم‌خانه سلطنتی کاخ گلستان یکی از بزرگ‌ترین آلبوم‌خانه‌های سلطنتی جهان و از گرانبهاترین میراث فرهنگی ایران است که بنای آن در دوره سلطنت ناصرالدین‌شاه قاجار گذاشته شده است. در این آلبوم‌خانه، چندهزار نگاتیو شیشه‌ای و ۴۲ هزار و ۵۰۰ قطعه عکس تاریخی از دوره قاجار نگهداری می‌شود که فقط بخش کوچکی از این عکس‌ها در سال‌های گذشته منتشر شده‌اند. بخشی از عکس‌های این آلبوم‌خانه سلطنتی، مربوط به آلبوم اختصاصی ناصرالدین‌شاه است که تصاویر آن را شخص شاه از خود و اعضای حرم گرفته است؛ آلبومی که حالا گم شده است.
به نظر می‌رسد پس از گذشت سال‌ها و رخ دادن اتفاقات مشابه حالا دیگر زمان آن رسیده که مدیران میراث فرهنگی و گردشگری برای مستندسازی محفوظات تاریخی مجموعه کاخ‌های ملی اقدامات درخور و شایسته‌ای انجام دهند و بیش از پیش به مراقبت و حفاظت از آثار ملی همت بگمارند. / الف
نظر خود را بنویسید