فردای‌کرمان ـ اسما پورزنگی‌آبادی: طی روزهای اخیر، در شهر پیچیده که می‌خواهند سردر دانشکده فنی واقع در بلوار جمهوری را تخریب کنند. برخی از شهروندان کرمانی با شنیدن این خبر نگران شده و در تماس با «فردای‌کرمان» خواسته‌اند تا چند و چون ماجرا شناسایی شود و اگر چنین تصمیمی وجود دارد، مخالفت جدی مردم با این اقدام به گوش مسئولان برسد. فریدون فعالی، مدیرکل میراث‌فرهنگی استان اما در گفت‌وگو با فردای‌کرمان در این‌باره تصریح کرد که این سردر، ثبت ملی شده و تحت هیچ شرایطی تخریب نخواهد شد.
این طاق‌های موزون در حاشیه‌ی بلوار جمهوری، جزیی از یک معماری فرهیخته در شهر کرمان هستند که اواخر دهه‌ی چهل و اوائل دهه‌ی پنجاه ایجاد شده و شامل نمونه‌هایی از جمله: ساختمان بیمه دانا، ساختمان حزب رستاخیز قدیم (دانشگاه امام حسین فعلی)، ساختمان باشگاه کارمندان قدیم (اداره کل میراث‌فرهنگی جدید)، خودِ ساختمان دانشکده فنی و روبه‌روی آن هتل آسمان، محدوده‌ی حوض نخعی و ... می‌شود.
متخصصان، ساختمان این دانشکده را، به واسطه‌ی معماری‌ای که دارد، یک اثر «بسیار ارزشمند، کم‌نظیر، زبده و قابل افتخار» برای کرمان می‌دانند. طراح آن، مهندس محمود حائری‌زاده، اهل یزد و دانش‌آموخته‌ی فرانسه است که در سال‌های دهه‌ی چهل خورشیدی به کرمان آمده و این اثر را در شرایطی خلق کرده که به گفته‌ی خودش، حتی یافتن «یک تیم آهن‌کار حرفه‌ای و معمار آجرکار ورزیده» در کرمان کاری سخت و دشوار بوده است. این، زمانی است که بلوار جمهوری هنوز خاکی بوده است. می‌گویند حائری‌زاده با این نگاه به خلق این اثر دست زده که: «اگر معماری تاریخی کرمان بخواهد تداوم یابد و کاربری جدید پیدا کند چه کاری انجام شود بهتر است؟» و نتیجه، می‌شود این ساختمان ظریف و زیبا و چشم‌‌نواز که شهرداری کرمان چند ماهی است در نزدیکی آن در حال ساخت یک روگذر است.
در همین حال، سیدمهران عالم‌زاده، شهردار کرمان اخیرا در گفت‌وگویی با «کرمان‌امروز» تخریب سردر دانشکده فنی را رد کرده و گفته که چون ثبت ملی شده اصلا امکان تخریب آن هم وجود ندارد.
به گزارش خبرنگار فردای‌کرمان، فریدون فعالی، مدیرکل میراث‌فرهنگی استان هم عصر سه‌شنبه 18 شهریورماه، با تکذیب این ادعا که سردر تخریب می‌شود، به مردم اطمینان داد که تحت هیچ شرایطی تخریب نخواهد شد.
او درباره‌ی آسیبی که به یکی از طاق‌های این سردر وارد شده، در پاسخ به فردای‌کرمان که آیا، کارِ پیمانکارِ شهرداری است که در حال اجرای تقاطع غیرهمسطح امیرکبیر است؟ گفت که خیر. این بخش از سردر، حدود یک سال پیش ریزش داشته و تاکنون هم دو بار با دانشگاه در این‌باره مکاتبه داشته‌اند تا آن را مرمت کند.
فعالی اظهار کرد که مجدد برای مرمت سردر با دانشگاه مکاتبه خواهند کرد ضمن اینکه با شهرداری هم مکاتبه خواهند کرد تا در جریان پروژه‌ای که اجرا می‌کنند نهایت دقت را در حفاظت و مراقبت از این سردر داشته باشند.
در جریان جست‌وجو درباره‌ی پیشینه‌ی این بنا، به گفت‌وگویی رسیدم که چند سال پیش، در دوره‌ای که فدائی استاندار کنونی کرمان، ریاست دانشگاه شهید باهنر را در اختیار داشت و، توسط «احمد یوسف‌زاده» روزنامه‌نگار و نویسنده با حائری‌زاده انجام شده است. این گفت‌وگو در نشریه‌ی دانشجویی «بارقه» منتشر شده است.
برپایه‌ی متن مصاحبه در بارقه، حائری‌زاده، اصالتا یزدی است اما در سال 1316 در تهران به دنیا آمده است. شرحی از زندگی او و ماجرای ورودش به کرمان و طراحی دانشکده فنی را در ادامه و از زبان خودش بخوانید: «من تحصیلات ابتدایی‌ام را در دبستان سعدی در یزد آغاز کردم و در دبستان منوچهری تهران به پایان رساندم. دوره‌ی دبیرستان را در کالج البرز خواندم و عشق به مهندسی باعث شد که در سال 1336 چمدانم را ببندم و راهی کشور فرانسه بشوم. در کنکور ورودی مدرسه ملی عالی هنرهای زیبای پاریس (مدرسه ملی بوزار - E.N.S.B.A Ecole Nationale Superieure des Beaux Arts ) شرکت کردم و موفق شدم.
پس از اخذ دیپلم معماری از مدرسه فوق‌الذکر، و دیپلم شهرسازی از انستیتوی شهرسازی دانشگاه پاریس و فراگیری تجربیات حرفه‌ای در فرانسه، هوای وطن به سرم زد. آن روزها برادرم در ایران، شرکت کشت و صنعت جیرفت را تاسیس کرده بود و هم او بود که مرا به کرمان خواند. وقتی می‌خواستم پاریس را ترک کنم تعدادی از هم‌شاگردی‌های دوره‌ی تحصیلی من که ذکر زیبایی و فرهنگ بزرگ ایران را از من شنیده بودند، گفتند ما هم با تو می‌آییم ایران. آن روزها آقای آرشام تصمیم گرفته بود ساختمان‌های فعلی دانشکده فنی را تحت عنوان «اولین مدرسه جامع ایران» بنا کنند و طرح مربوطه به یک مهندس جوان آمریکایی در استانداری کرمان واگذار شده بود. این نوجوانان آمریکایی در گروهی به نام Piece Core به کشورهای مختلف اعزام شده بودند که در راستای پروژه‌ها همکاری کنند.
پس از دیدار طرح، حضوری به آن‌ها گفتم که طرح این جوان با اجرای برنامه‌ی مورد نظرشان فاصله‌ی چشم‌گیری دارد. به من جواب دادند خوب خودت دست به کار شو. با همکاران جوان فرانسوی‌ام مشورت کردم و روز بعد رفتم پیش جناب آقای آرشام و گفتم که ما می‌سازیمش.
سپس، همگی به پاریس برگشتیم و طراحی را شروع کردیم. به سرعت طرح مقدماتی ساختمان را تهیه کردیم و به ایران برگشتم. به فاصله‌ی مناسبی تشریفات کلنگ‌زنی افتتاحیه برگزار شد و در محل، خیلی زود کارگاه‌ها را تجهیز کردیم و کار شروع شد».
او سپس توضیح داده است: «قبل از هرچیز باید یک تیم آهن‌کار حرفه‌ای و معمار آجرکار ورزیده پیدا می‌کردیم. به یاد دارم که پیشنهادات شرکت‌های معتبر، از حدود بودجه‌ای که برای این پروژه تعریف شده بود، بیشتر می‌شد. برای همین، اصرار داشتند که طرح را عوض کنیم که به هیچ‌وجه مورد پذیرش من نبود.
خوشبختانه راه حل توسط یکی از شخصیت‌های کرمان به نام آقای اژدری، پیدا شد. ایشان یادآوری کردند که در اجرای طرح مخصوص آهن‌کاری پروژه‌ای در تهران، شاهد مهارت یک جوان 18 ساله‌ی کرمانی به نام «محمدحسن بهاری» بودند و او قدرت اجرای طرح ما را دارد. آقای اژدری خیلی زود آن جوان را که اتفاقا آن روزها در کرمان بود، پیدا کرد. در چهره‌اش عزم و اراده‌ی محکم پیدا بود. کار آهن‌کشی به دست ایشان انجام شد که اتفاقا چند سال پیش در همین کرمان دیدمش که باز نشسته شده بود.
مضافا پیشرفت کارها، مدیون همکاران معماری آقایان رمضان پیوندی و علی انجم‌شعاع است. البته در ابتدا، برای تکمیل آجرکشی چترها از یک معمار یزدی به نام استاد کاظم مجیبیان کمک گرفته شد. همچنین، نظارت عالیه پیشرفت کار نیز بر عهده مهندس اکبر یوسفیان بود. البته همواره در ردیف ارکان مختلفه اجرای طرح، به خصوص در قالب لوله‌کشی‌های زیرزمینی و مرکز حرارت و غیره کمبود نیروی متخصص در آن جلوه می‌کرد که آخرالامر امروزه مولد اشکالات بزرگی شده است که امیدوارم با استفاده از اعتبارات بناهای نظیر که به ثبت میراث‌فرهنگی رسیده است این موضوع عمیقا بررسی و احیا شود».
به گفته‌ی حائری‌زاده، بین سال‌های 1351 تا 1354 ساختمان‌های این دانشکده شکل گرفتند.
و حالا، پس از حدود 50 سال از تولد، همچنان در این گوشه از شهر می‌درخشند.
حائری‌زاده پس از ساخت دانشکده فنی، در دانشگاه بوعلی سینا همدان مشغول می‌شود. از جمله دیگر کارهایی که در ایران انجام داده و خودش از آن مثال زده، ساخت مجموعه مسکونی کوی اساتید دانشگاه تهران است. او، بعد از مدتی مجدد به پاریس برمی‌گردد و همان‌جا به کار معماری مشغول می‌شود. مجدد، پنج سال پس از پیروزی انقلاب، به ایران می‌آید و به گفته‌ی خودش: «پنج سال بعد از انقلاب، برای اولین‌بار به ایران سفر کردم و طی این سفرها که ادامه دارد از جمله در مسابقه ساختمان سفارت فرانسه در تهران شرکت کرده و برنده شدم». / الف
نظر خود را بنویسید