فردایکرمان ـ گروه فرهنگوهنر: همایش بزرگداشت میرزا علیاکبر خان نفیسی؛ ناظمالاطباء کرمانی که قرار بود در دیماه سال گذشته برگزار شود، بهدلیل شهادت سپهبد سلیمانی لغو شد و امسال هم کرونا اجازهی برگزاری آن را نداد تا اینکه دستاندرکاران تصمیم گرفتند همایش را بهصورت مجازی و در اول بهمنماه 99 برگزار کنند.
ناظمالاطباء پزشک، ادیب و دانشمند دوران قاجار و از بزرگان تاریخ فرهنگ و علم استان کرمان است که در مقطعی، پزشک مخصوص مظفرالدینشاه بوده و در امضای فرمان مشروطیت توسط شاه نیز، از تاثیرگذاران بوده است. به گواه تاریخ، همهی نیاکان او در زمرهی علما و طبیبان نامآور بودهاند. دوران جوانی او در کرمان میگذشته و ناصرالدینشاه قاجار، حکومت میکرده که دارالفنون تاسیس میشود. امیرکبیر به استانداران و والیان سراسر ایران نامه نوشته و میخواهد تا یک نفر مستعد که از خانوادههای صاحب علم هم باشد را برای تحصیل به دارالفنون معرفی کنند و محمد اسماعیلخان نوری، حاکم وقت کرمان، از آنجا که آشنایی خوبی با خانوادهی نفیسی داشته، علیاکبرخان را معرفی میکند و اینگونه میشود که او راهی دارالفنون و دانشجوی پزشکی میشود و در این حوزه، توانایی و استعداد خارقالعادهای نیز، از خود نشان میدهد به گونهای که یک سال پس از حضور در دارالفنون معاون استادان خود شده و اجازه مییابد به دانشجویان درس بدهد. او همچنین، بعد از بازگشت ناصرالدینشاه از فرنگ، به فرمان شاه، مامور به ساخت نخستین بیمارستان دولتی در ایران میشود؛ بنابراین، نخستین بیمارستان مدرن ایران که همان بیمارستان سینای تهران است را میسازد. بعد از آن هم، مجلس صحه (مرکز بهداشت) را تاسیس میکند. یکی از روایات جالب تاریخی که وجوه دیگری از شخصیت این حکیم کرمانی را نشان میدهد، نوشیدن همان زهری است که برخی از پزشکان برای منصرف کردن مظفرالدینشاه از صدور فرمان مشروطیت به او خورانده بودند و بعد، دادن پادزهر آن به شاه است.
برای یادآوری این شخصیت بزرگ تاریخ کرمان به نسل امروز و بزرگداشت مقاماش که صاحب تالیفات فراوانی نیز در حوزهی طب است، همایشی برگزار و پنج عنوان از کتابهایش با چاپ جدید، رونمایی شد که در ادامه، گزارشی از این مراسم را میخوانید.
به گزارش خبرنگار فردایکرمان، در این همایش که در سالن جلسات استانداری کرمان و پیش از ظهر چهارشنبه اول بهمنماه برگزار شد، دکتر حسن بلخاری، رئیس انجمن آثار و مفاخر فرهنگی کشور در قالب یک ارتباط ویدیویی گفت: «مهمترین ویژگی مرحوم ناظمالاطباء را جمع طبابت و ادبیات میدانم. ایشان پزشک مخصوص مظفرالدینشاه بوده و در امضای فرمان مشروطیت نقشی موثر داشته است. همچنین، در تاسیس و ایجاد بیمارستانهایی که بسیار بهویژه در نیمهی اول قرن شمسی برای ایرانیان مهم بود، نقشآفرین بوده است. فرهنگنامهی گرانقدری که در حوزهی زبان فارسی نوشته و در بسیاری موارد بهعنوان متنی معتبر و مرجع، مورد ارجاع قرار میگیرد هم از خود بهیادگار گذاشته است».
وی افزود: «به نظر من، عزت و عظمت او در این کارهای مهم نیست که البته این عزت، در نزد کرمانیان و ایرانیان محترم و همواره قابل یاد است اما مهمترین خصلتشان را ظهور جمعیت طب و ادب در حیات ایشان میدانم که بدون هیچ مبالغهای اصطلاح حکیم را برایشان بهکار ببرم به آن معنای وسیع و بلندی که این واژه، در طول تاریخ ایران داشته است. یعنی کسی که در عین اتکای کامل به مباحث فلسفی و ادبی و حکمی، طبابت را بهعنوان یک حرفه و قبل از آن، یک عشق انتخاب کرده و آن روحیهی حکمی و ادبی و طالب فلسفه از یک سو، تخصصی که در طبابت به دست میآورده از سوی دیگر، ایشان را بهعنوان یک حکیم معرفی میکند».
وی گفت: «البته ایشان وقتی از کرمان به تهران آمده، بهشدت علاقه داشته تا حکمت و فلسفه بخواند ولی راهنمایی به پزشکی میشود. اما میدانید کسی را که در جانش تمایل مطلق به حکمت و فلسفه و فرهنگ و اندیشهورزی و تفکر در حوزهی علوم انسانی باشد به هر حرفهای که بگمارید، در نهایت در بستر و ظرف آن تعلق تعریف خواهد شد و اگر آن تعلق ریشهدار و جوهری باشد همه چیز در طول حیات فرد، آن معنا را مییابد».
وی با بیان اینکه ناظمالاطباء یکی از برجستهترین مصادیق این تعلق و تخصص است، گفت: «این، امری است که در سابقهی تمدن اسلامی ایرانی ما حضوری بسیار پررنگ داشته است. حکمت در قرآن، تلفیقی از نظر و عمل است و حتی در حوزهی تعریف مصطلح آن در کتب حکمی اشاره شده که حکمت آن نظرورزیهایی است که قطعا باید منتج به عمل شود».
بلخاری در بخش دیگری از سخنان خود، اظهار کرد: «در نظام دینی و فرهنگی فلسفی ما، این توامانی نظر و عمل و بعد، توامانی حکمت و طبابت را داریم. محال است کسی با اتکاء به فرهنگ 1400 سال ایران، مسیر خود را شروع کند و در این قلمرو وارد حوزهی توامانی فلسفه، حکمت و در عینحال طبابت نشود».
وی گفت: «تا سی، چهل سال پیش به طبیب حکیم میگفتیم و در روستاها و شهرستانهای کوچک هنوز هم این اصطلاح استفاده میشود. اجتماعی که ناظمالاطباء میان حکمت و فرهنگ و ادبیات با طبابت ایجاد کرد، باعث شد احکام طبی ایشان نیز قدرت یابد و وسعت پیدا کند. این، بسیار مهم است طبیبی که با جسم انسان کار دارد، به روان او و روح او هم آگاهی داشته باشد. یقین بدانید آنکه مشرف به روح و روان باشد در طبابت جسم بسیار موثرتر از کسی عمل میکند که فقط علم به جسم دارد».
وی افزود: «کرمان یکی از مناطق دُرپرور ایران و یکی از بخشهای گوهرپرور در همهی ابعاد است و من، مرحوم ناظمالاطباء را متاثر از این اقلیم و قلمرو و از مصادیق بینظیر معاصر ایران را میدانم که مفهوم حکمت را به معنیای که در ذات فرهنگ ایرانی و اسلامی است معنا بخشید». وی تاکید کرد که امیدوارم سیرهی ایشان برای همگان و بهویژه پزشکان، الگو شود.
دست کرمان در حوزۀ مفاخر پُر است
به گزارش ایرنا کرمان، استاندار کرمان نیز در این مراسم، در بخشی از سخنان خود، گفت: «مرور و خواندن زندگی مفاخر تاریخی کشور، پیوند نسل جوان را با افتخارات گذشته تاریخی ایجاد میکند و میتواند فرهنگ و هویت آن نسل را محکم و منسجم برای توجه به آینده کشور کند».
علی زینیوند با بیان اینکه در حوزهی مفاخر، دست استان کرمان پر است، افزود: «شخصیت ناظم الاطباء کرمانی که امروز همایش بزرگداشت آن برگزار میشود، انتخاب هوشمندانهای بود که چند وجهی و ترکیبی از توانمندیهای فرهنگ و هنری را داشته است».
استاندار کرمان ادامه داد: «دیگر شاخصه این مفاخر فرهنگی کرمان مردمداری و پیوند با جامعه است که نسل جوان به آن نیاز دارد و جنبهی سیاستورزی و تاثیرگذاری حکیم ناظمالاطباء بر حاکمان عصر خود نیز باید مورد بررسی قرار گیرد».
چاپ 49 کتاب از مفاخر استان کرمان
به گزارش خبرنگار فردایکرمان، مدیرکل فرهنگوارشاد اسلامی استان کرمان نیز در این همایش، ابتدا پیام صالحی وزیر فرهنگوارشاد اسلامی را قرائت کرد و سپس گفت: «انجمن آثار و مفاخر فرهنگی استان از سال 70 خورشیدی کار خود را با برگزاری کنگره بینالمللی خواجو آغاز کرد و تاکنون برنامههای خوبی را دنبال کرده است که علاوه بر همایشها، شامل چاپ کتابها نیز میشود».
محمدرضا علیزاده توضیح داد: «از سال 70 تا 97 حدود 20 عنوان کتاب چاپ شد که برخی همزمان با برگزاری همایشهای مربوط به مفاخر بوده است. از 97 تا امسال اما، 29 عنوان کتاب توسط انجمن در دو مرحله چاپ شد؛ در مرحلهی اول 24 کتاب در پایان سال 97 رونمایی شد و امروز هم شاهد رونمایی پنج عنوان کتاب مربوط به ناظمالاطباء خواهیم بود».
وی با بیان اینکه از سال 95 کمیته علمی انجمن مفاخر تشکیل شد که اتفاق بسیار خوبی بود و همایش امروز و کتابها را مدیون همراهی این کمیته هستیم، ادامه داد: «36 نفر از مفاخر استان را تاکنون شناسایی کردیم که کتاب 24 نفر از بزرگان هم چاپ شده است. همزمان با کتاب، برگزاری همایش نیز دنبال شده است.».
وی با اشاره به نامگذاری خیابانی در بلوار جمهوری به نام ناظمالاطباء از سوی شهرداری و ساخت مستند 20 دقیقهای، همچنین، اختصاص فصلنامه فرهنگ کرمان، از کسانی که برای برگزاری این همایش تلاش کردند قدردانی کرد.
به گزارش فردایکرمان، در این برنامه، محمدصادق بصیری، معاون سیاسی و امنیتی استاندار و دبیر همایش نیز توضیحات مفصلی داد که در خبری جداگانه در فردایکرمان در دسترس است.
همچنین، از کتابهای گزیده فرهنگ نفیسی در دو جلد، گزیدهی پزشکینامه، نامهی زبانآموز، تعلیمات ابتدایی و دیوان اشعار حاج میرزا کاظم طبیب رونمایی شد و هریک از دستاندرکاران چاپ کتابها، دربارهی آن توضیحاتی دادند.
این همایش از سوی اداره کل ارشاد استان کرمان و انجمن آثار و مفاخر فرهنگی استان کرمان برگزار شد./ / الف
نظر خود را بنویسید