می‌خواهند جشنوارۀ موسیقی نواحی را از کرمان ببرند

فردای‌کرمان ـ اسما پورزنگی‌آبادی: باز هم همان ماجرای همیشگیِ گرفتنِ میزبانی جشنواره موسیقی نواحی از کرمان خبر روز شد.

 این قصه گویی سر پایان ندارد! کرمان که بنیان‌گذار این جشنواره‌ است، با وجود اینکه در هر سال برای برگزاری آن سنگ ‌تمام می‌گذارد اما هربار، با پایان هر دوره از این رویداد موسیقاییِ پرطرفدار، از سوی وزارت ارشاد اعلام می‌شود که این جشنواره باید از کرمان برود.

دو سال پیش، در دوره‌ی استانداری دکتر فدائی که باز موضوع انتقال جشنواره از کرمان مطرح شد، او شخصا ورود کرد و نگذاشت این اتفاق بیفتد. حالا اما باز، خبر رسیده که جشنواره از کرمان می‌رود و گویا از سوی وزارت ارشاد پیگیری‌هایی برای مذاکره در این‌باره با دکتر زینی‌وند استاندار هم شده، اما ایشان پاسخی نداده یا وقت برای این کار نگذاشته است!

 در شبکه‌های اجتماعی اما اعتراضات زیادی به بردن جشنواره از کرمان در حال طرح است و حتی کرمانی‌ها در حال امضای الکترونیک یک درخواست هستند تا مانع از این اقدام بشوند. سورج یاسایی، رئیس انجمن موسیقی کرمان با انتقاد از این رویه‌ی وزارت ارشاد و اذعان به اینکه از این همه خوف و رجای بردن و ماندن جشنواره خسته شده‌اند، پیشنهاد می‌کند که کرمان که سیزده دوره از این جشنواره را با کیفیت بالایی برگزار کرده، این‌بار، برای سال 1400 جشنواره موسیقی نواحی کرمان را برگزار کند، به‌جای جشنواره موسیقی نواحی ملی.

صحبت از جشنواره‌ای 13 ساله در استانی است که با فقر برنامه‌های فرهنگی و هنری به‌ویژه در حوزه‌ی موسیقی مواجه است.

گفت‌وگو با یاسایی را در ادامه می‌خوانید.

آقای یاسایی، این خبر که میزبانی جشنواره موسیقی نواحی از کرمان گرفته شده، صحت دارد؟

شواهد و قرائن نشان‌دهنده‌ی این موضوع است اما رسما هنوز اعلام نشده است. حدود دو ماه پیش برای انجمن موسیقی کرمان به‌عنوان شعبه‌ای از انجمن ایران، نامه‌ای ارسال شد که آیین‌نامه‌ی تغییر ساختار انجمن‌ها به موسسات فرهنگی‌هنری بود. همزمان در تهران هم انجمن موسسات فرهنگی و هنری شکل گرفت که رئیس آن، رئیس بنیاد رودکی معرفی شد. دو سال پیش، صحبت بر این بود که انجمن‌های هنری تجمیع شده و زیر مجموعه‌ی بنیاد رودکی قرار گیرند. آن زمان، جامعه‌ی موسیقی و تئاتر به‌شدت مخالفت کردند و آن طرح متوقف شد اما اکنون گویا مجدد همان طرح در حال اجراست. همان زمان من در مخالفت با این اقدام وزارت ارشاد، گفت‌وگوهایی با ایسنا و ایلنا انجام دادم. دفتر موسیقی به صحبت من در ایلنا پاسخ داد که سراسر هم اشکال داشت چرا که به یک آیین‌نامه به‌عنوان قانون استنناد می‌کردند در حالی‌که ما قانون بالادستی داریم که باید ملاک عمل قرار گیرد. من پاسخ این اظهارات را هم دادم و منتظر ادامه‌ی گفت‌وگو از طرف دفتر موسیقی بودم اما فردای آن روز، شورای سیاست‌گذاری و دبیر جشنواره نواحی را معرفی کردند؛ در حالی‌که هرسال، دبیر جشنواره از سوی دفتر موسیقی به معاونت هنری پیشنهاد و معرفی می‌شد اما شورای سیاست‌گذاری با هماهنگی استان شکل می‌گرفت؛ معنای کاری که امسال کردند این است که تصمیم دارند جشنواره در کرمان نباشد.

اداره ارشاد کرمان هم این موضوع را تایید کرده است؟

با ارشاد کرمان تماس گرفتم و گفتند این اتفاق دارد رخ می‌دهد و ظاهرا از وزارت ارشاد خواستند با استاندار محترم در این‌باره صحبت کنند که امکان آن فراهم نشده است. سال‌هاست که مدام می‌گویند جشنواره را می‌خواهند از کرمان ببرند. انگار جشنواره یک امتیاز مثبت است که وزارت‌خانه به ما داده و هر سال هم تهدید می‌کند که می‌خواهند آن را ببرند در حالی‌که این رویداد از کرمان شروع شده است. در همین دو دوره‌ی اخیر، بیش‌ترین استقبال و بیش‌ترین اجرا و بیش‌ترین ساعت ضبط استودیویی را داشتیم و سه هارد دو ترابایتی از اجراها را ضبط کردیم. ضمن اینکه 70 درصد بودجه‌ی جشنواره را هم کرمان و تنها 30 درصد آن را وزارت‌خانه داده است. همین 30 درصد را هم به‌صورت بودجه و پول به کرمان ندادند.

پس چه‌طور پرداخت شده است؟

مثلا می‌گفتند این تعداد خبرنگار باید از تهران در مراسم حضور داشته باشند. ما مخالف بودیم و اعلام می‌کردیم که در کرمان، هم خبرنگار داریم و هم خبرگزاری‌ها در کرمان نمایندگی دارند اما نمی‌پذیرفتند. هزینه‌ی رفت‌وآمد این خبرنگاران را وزارت‌خانه پرداخت می‌کرد و همچنین، میهمانانی که خودشان دعوت می‌کردند و دستمزد دبیر و هیاتی که همراه دبیر بودند را وزارت‌خانه پرداخت می‌کرد و این‌طور نبود که مثلا بگویند از 100 میلیون تومان هزینه‌ی جشنواره، این 30 میلیون سهم ماست. پولی به کرمان داده نشد و خودشان تصمیم گرفتند چه‌طور هزینه کنند. سال گذشته که کرونا بود، 100 درصد بودجه‌ی جشنواره را کرمان پرداخت کرد. با وجود اینکه کرونا بود، حداکثر استفاده را بردیم. منتها هر سال کرمان بودجه را می‌دهد ولی کرمان نیست که تصمیم می‌گیرد چه اتفاقی بیفتد ولی باید پاسخگویی می‌کرد. مثلا، قبل از کرونا، محور جشنواره منظومه‌خوانی بود و گروه‌هایی دعوت می‌شدند. بعد از جشنواره، از برخی استان‌ها با دبیرخانه‌ی کرمان تماس می‌گرفتند که چرا فلان گروه را دعوت کردید و فلان گروه را به جشنواره نیاوردید؛ از انجمن آن استان‌ها پیگیری می‌کردیم و متوجه می‌شدیم اغلب این اعتراضات درست است. ولی ما باید جواب این انتقادات و اعتراضات را می‌دادیم و فشار زیادی روی ما بود در حالی‌که تصمیم‌گیرنده هم نبودیم. یا خود ما اصرار داشتیم در کنار منظومه‌خوانان، برای اجراهای عمومی، گروه‌هایی مثل رقص کردستان یا آذربایجان حتما باشند. ولی مثلا گروهی از رقص آذربایجان می‌آمد که رقص مدرن انجام می‌داد در حالی‌که یکی از اهداف جشنواره اساسا حفظ جشنواره موسیقی نواحی است. یا اختتامیه‌ی جشنواره را شش ساعته برنامه‌ریزی می‌کردند و در حالی‌که گروه‌های تخصصی منظومه‌خوان در مراسم حضور داشتند، گروهی آوردند آهنگی از آقای آغاسی را تا آخر خواند یا گروه بعدی از آقای احمد آزاد خواند. برای اجراها همیشه مشکل داشتیم چون دخالت می‌کردند؛ دبیر جشنواره نظرش این بود که افرادی هستند به گروه‌ها می‌گویند چه مقام‌هایی و در چه زمانی اجرا کنند، با وجود حضور چنین افرادی، اختتامیه‌ای شش ساعته برگزار کردند. ما این اشکالات را منعکس کردیم و به اداره کل استان هم گفتیم اینکه 100 درصد بودجه‌ی جشنواره را بدهید، در استان کسانی مثل دکتر عسکری، آقای فواد توحیدی و آقای ارجمند را داریم، از دیگر استان‌ها هم که می‌توانیم کمک بگیریم؛ چرا در هیچ سیاستی نباید نقش نداشته باشیم؟ گفتند جشنواره به هر حال متعلق به وزارت‌خانه است. سال بعد، باز هم انتقادات را مطرح کرده بودیم، خود آقایان در اختتامیه حضور داشتند و دیدند برخی اجراها اسباب خجالت است ولی تغییری در رویه‌ها برگزار نشد و همان ایرادات تکرار شد و الان هم که اعلام کردند جشنواره از کرمان می‌رود؛ احساس ما این است دارند گروکشی و خودزنی می‌کنند. وقتی کرمان 100 درصد بودجه را می‌تواند تامین کند؛ چرا جشنواره‌ای به نام خود کرمان برگزار نشود؟ ما می‌توانیم جشنواره موسیقی نواحی کرمان 1400 را داشته باشیم. 13 دوره جشنواره را در مدت 20 سال در کرمان برگزار کردیم و همه‌ی هنرمندان نواحی آن را به نام کرمان می‌شناسند و تقریبا از همین روزها به بعد از ما درباره‌ی جشنواره‌ی جدید پرس‌وجو می‌کنند؛ با وجود اینکه این جشنواره این‌طور جا افتاده، ولی وزارت‌خانه انگار لج و لجبازی دارد و از نظر من، خودزنی می‌کنند. می‌خواهند جشنواره را مثلا به بوشهر ببرند؛ کمپانی‌هایی هم می‌خواهند حمایت کنند، چه هدفی از این کار دارند؟ می‌خواهند کار فرهنگی بکنند؟ چرا جشنواره‌ای جدید تعریف نمی‌کنند و می‌آیند این جشنواره که برند شده را زمین بزنند؟ اگر اداره ارشاد همراهی کند که خیلی بهتر است، اگر همراهی نکند، دوستان موزیسین حتما کمک می‌کنند جشنواره نواحی کرمان را در سال 1400 برگزار کنند، آن جشنواره را هم وزارت ارشاد تصمیم بگیرد و در هر استانی می‌خواهد برگزار کند؛ قطعا آن‌ها بودجه‌های کلانی دارند و ما نداریم ولی بعد از اجرا، بیایند کیفیت هر دو را ارزیابی کنند ببینند کدام‌یک موفق بوده است.

ابتدای صحبت‌تان اشاره به تغییر ساختار انجمن موسیقی و در ادامه، معرفی شورای سیاست‌گذاری جشنواره داشتید. در واقع، انجمن را بلاتکلیف کرده‌اند و بعد در این بلاتکلیفی، شورا را تشکیل داده‌اند؟

بله. هر سال، مدیریت اجرایی جشنواره‌های مختلف اعم از نواحی، جوان و فجر با انجمن موسیقی ایران بود. آن دو جشنواره که در تهران برگزار می‌شد را انجمن ایران مستقیما و جشنواره نواحی را ما در کرمان پیش می‌بردیم. امسال بر سر مسائل و بحث‌هایی که پیش آمد، آقای ثابت‌نیا از انجمن موسیقی ایران استعفا کردند و دو، سه روزی است که فردی به‌نام آقای نیکنام را به‌عنوان مدیرعامل انجمن معرفی کرده‌اند؛ من ایشان را نمی‌شناسم ولی پرس‌وجو کردم، بسیار انسان شریفی هستند منتها در حوزه‌ی موسیقی اصلا فعالیتی نکرده‌اند. در این یک ماه که انجمن ایران بلاتکلیف بود و رئیس نداشت حتی تصمیم داشتند جشنواره موسیقی جوان را هم تبدیل کنند؛ در این جشنواره شخصیت‌هایی مثل آقای علیزاده و دیگر استادان مطرح موسیقی کشور در هر سالی آن را قضاوت می‌کنند، یک ماه اجراهای آن طول می‌کشد و در تمام سازها از نواحی تا ایرانی و کلاسیک؛ گاهی در سه و یا چهار رده‌ی سنی برگزار می‌شود. جشنواره‌ای سنگین و تخصصی است و به همین دلیل، نمی‌توانستند خیلی روی آن مانور بدهند برای همین، تصمیم به تبدیل آن داشتند که آقای علیزاده ورود کردند و نگذاشتند. امیدوارم در دیگر حوزه‌ها هم اشخاصی مثل آقای علیزاده اقدام کنند و نگذارند به این رویدادها لطمه‌ وارد شود.

اشاره کردید که وزارت‌خانه موفق به مذاکره و صحبت با استاندار کرمان نشده است. یعنی درخواست جلسه داشتند و استاندار پاسخ نداده و بی‌اعتنایی کرده است؟

جزییات را به ما نمی‌گویند. زمانی که آقای دکتر فدائی از استانداری تشریف بردند و دکتر زینی‌وند تشریف آوردند، جشنواره‌ی سیزدهم در حال برگزاری بود اما دیدیم که از لحاظ تامین بودجه، توافقی که صورت گرفته، پیش نمی‌رود و با مشکل مواجه‌ایم. از آقایان خواهش کردیم با استاندار جدید صحبت کنند که ببینیم تکلیف چه می‌شود که اتفاق نیفتاد. ما صورت‌جلسه‌ای با امضای آقای دکتر فدائی استاندار سابق و آقای دکتر حسینی معاون محترم وزیر داشتیم که علاوه اینکه جشنواره موسیقی نواحی در کرمان بماند، جشنواره‌ی موسیقی کلاسیک را هم در کرمان شروع کنیم. اما ناگهان باخبر شدیم که جشنواره موسیقی کلاسیک در بوشهر اجرا می‌شود. صحبت کردیم گفتند آقای دکتر حسینی از وزارت‌خانه هرچه تلاش کرده؛ نتوانسته با استاندار کرمان صحبت کند.

ما به یاد داریم هر سال، وزارت ارشاد برای برگزاری این جشنواره، رفتار ناشایستی با کرمان دارد و مدام بهانه می‌آورند و انگار، تهدید می‌کنند که آن را می‌بریم و مدام باید چانه‌زنی کنیم تا جشنواره‌ای که خودمان شکل دادیم را نبرند. حالا که روال این شده، انجمن موسیقی و فعالان موسیقی استان چه پیشنهاد مشخصی دارند تا این چرخه‌ی تکرارشونده متوقف شود؟

اگر واقعا می‌خواهند جشنواره را از کرمان ببرند؛ این کار را انجام بدهند. ما در این خوف و رجا مستهلک شدیم. تمام انرژی ما صرف این می‌شود که جشنواره می‌رود؟ می‌ماند؟ در حالی‌که برگزارکنندگان در کرمان برای آن صادقانه زحمت می‌کشند. اما نه سیاست‌گذاری و نه انتخاب گروه‌ها و نه شیوه‌ی کار با ماست و در تمام حوزه‌های اجرایی هم دخالت می‌شود. حالا کرمان که جشنواره موسیقی نواحی‌ای را 13 سال برگزار کرده و فقط هم برگزار کرده و مدیریت نکرده است را خودش برگزار کند؛ آقایان هم جشنواره‌ای که از آنِ ماست را هرجا می‌خواهند ببرند، ببرند. بودجه را کرمان می‌دهد، در کار جشنواره که دخالت هم می‌کنند، هربار هم از بردن جشنواره صحبت می‌کنند. دو سال پیش که به انجمن آمدیم، بحث‌ها همین بود که جشنواره را از کرمان می‌بریم چون در اجرا ضعیف عمل شده است؛ صورت‌جلسه کردیم و گفتیم امسال برگزار می‌کنیم، ظرف چهل روز، وزارت‌خانه اجرا را قضاوت کند و اگر با معیارهایش همخوانی دارد مسئله حل شود. هنوز چهل روز نشده بود که آقای دکتر حسینی به وزیر محترم ارشاد نامه نوشتند و خواستند به‌‌واسطه‌ی کیفیت برگزاری، از انجمن کرمان و مجریان جشنواره تقدیر شود. ما به جزیی‌ترین مسائل جشنواره تا حدی که امکان تاثیرگذاری داشتیم پرداختیم و با بهترین شکل اجرایش کردیم ولی انگار آقایان دنبال بهانه هستند تا جشنواره را از کرمان ببرند. پیشنهادم این است کرمان جشنواره‌ای مستقل را اجرا کند.

یعنی نیازی به مذاکراتی در سطح استاندار با وزارت‌خانه نیست که جشنواره در کرمان بماند؟

این خوف و رجا واقعا دارد انرژی را می‌گیرد. ما 13 دوره از جشنواره را به‌خوبی برگزار کردیم و توانایی کافی را داریم. دو، سه روز پیش، جشنواره بین‌المللی نی‌انبان در کیش برگزار شد که آقای فواد توحیدی دبیر آن بود؛ ایشان در کرمان نمی‌تواند کار کند و باید برود کیش کار کند؟ ما در استان، توان لازم را داریم، استاندار محترم اگر می‌خواهند کاری کنند، کمک بدهند تا جشنواره‌ای برای خودمان داشته باشیم نه جشنواره‌ای که برایمان تصمیم می‌گیرند. / الف