فردای کرمان – گروه جامعه: عضو مرکز بین‌المللی قنات و سازه‌های تاریخی آب با بیان این‌که در چهار شهرستان بم، نرماشیر، فهرج و ریگان بیش از ۴۶۴ رشته قنات وجود دارد، گفت: «در استان کرمان شهرستان بم به عنوان پایلوت قناتی و شهرستان نرماشیر به‌عنوان پایلوت مقنی‌گری معرفی شده که به زودی جشن ملی تمدن قنوات و معرفی مقنی‌ها را برگزار می‌کنیم».
وی همچنین گفت که پروسه‌ی ثبت ملی تمدن قنوات در حال رقم خوردن است که بعد از ثبت جهانی اهرام ثلاثه‌ی مصر بزرگترین پروسه به شمار می‌رود.
به گزارش فردای کرمان به نقل از ایسنا کرمان، محمد برشان، هشتم خردادماه در جلسه‌ی هماهنگی و برنامه‌ریزی ثبت باغ‌شهر جهانی بم اظهار کرد: «تمدن بم در جهان جایگاه منحصر به‌فردی دارد و قنوات جزو تمدن بزرگ بشری هستند اما تاکنون به آن‌ها پرداخته نشده است».
وی افزود: «در واقع این سازه‌ها شاهکارهای آب در استان کرمان هستند و بدون استفاده از هرگونه انرژی، آب را از سطوح پایین زمین و بیشتر در قلب کویر از خاک بیرون می‌آورند».
برشان بیان کرد: «استفاده‌ی بی‌رویه از آب‌های زیرزمینی، کمبود نزولات جوی در مقیاس سالانه و همچنین عدم مدیریت و رسیدگی به قنات‌های موجود در دشت کرمان موجب خشک شدن تعداد زیادی از آن‌ها و یا کم آب شدن تعدادی دیگر شده است».
این نویسنده و پژوهشگر حوزه‌ی آب با اشاره ساختار منحصر به‌فرد قنات گفت: «قنات‌ها شامل مادرچاه و تعدادی میله چاه، کوره یا جوی قنات و مظهر است که طول هر قنات بستگی به شیب زمین دارد و با توجه به تعداد زیاد قنات‌های بم بیش از ۲۰ مُقنی در شهرستان داریم که حرفه‌ی خود را به‌صورت موروثی و تجربی از زمان بچگی انجام داده‌اند».
وی افزود: «دبی قنوات بم ازجمله بزرگترین شاخص‌های مهم این قنوات است و هیچ قناتی شبیه به قنات دیگر نیست. همچنین در هیچ جای دنیا نمی‌توان قناتی را پیدا کرد که در این خشکسالی ۳۶۰ لیتر در ثانیه دبی آب داشته باشد ».
برشان اضافه کرد: «در چهار شهرستان شرقی استان کرمان یعنی بم، نرماشیر، فهرج و ریگان بیش از ۴۶۴ رشته قنات وجود دارد که در سال‌های اخیر به دلیل تغییر اقلیم، حفر چاه‌های غیرمجاز، جابه‌جایی قنات، سیل، زلزله و بسیاری موارد دیگر این قنوات از بین رفته‌اند».
وی ادامه داد: «بیشترین خسارت را قنوات شهرستان‌های فهرج و نرماشیر دیده‌اند که در آینده‌ای نزدیک نواقص بزرگ و ناهنجاری را شامل می‌شود و حاشیه‌نشینی را در پی خواهد داشت».
برشان بیان کرد: «آب اساس زندگی است و از آن‌جا که در ایران با اَبرچالش و بحران خشکسالی روبه‌رو هستیم، حفظ قنوات باعث می‌شود روستاییان به شهرها مهاجرت نداشته باشند».
این پژوهشگر حوزه‌ی آب ادامه داد: «پروسه‌ی ثبت ملی تمدن قنوات در حال رقم خوردن است که بعد از ثبت جهانی اهرام ثلاثه‌ی مصر بزرگترین پروسه به شمار می‌رود و بار سنگین جهانی و مهمی بر عهده‌ی ماست».
وی گفت: «بحث کوچه‌باغ‌ها برای اولین بار در گناباد ثبت ملی شد و ما نیز باید کوچه‌باغ‌های بم و بروات و قنوات را در بحث گردشگری قرار داده و آن‌ها را گسترش دهیم».
به گفته‌ی برشان، مهم‌ترین موردی که قنات را از چرخه‌ی توجه خارج کرده، مدیریت قناتی و مقنی‌گری است زیرا مقنی‌ها جزو محروم‌ترین قشر جامعه‌اند که حتی بیمه نیستند.
وی با اشاره به این‌که قنات جزو عرصه‌هایی است که هنوز تکنولوژی به آن وارد نشده و باید به آن توجه کرد، افزود: «قناتی که کم آب می‌شود حقابه‌داران به فکر جابه‌جایی آن می‌افتند و باید زمانی که مجوز حفر چاه به این حقابه‌داران داده می‌شود، آب چاه حتما وارد مادر چاهی که آب آن فروکش کرده شود تا قنات از بین نرود».
این نویسنده و پژوهشگر حوزه‌ی آب اظهار کرد: «در استان کرمان شهرستان بم به عنوان پایلوت قناتی و شهرستان نرماشیر به عنوان پایلوت مقنی‌گری معرفی شده که به زودی جشن ملی تمدن قنوات و معرفی مقنی‌ها را برگزار می‌کنیم».
وی افزود: «به زودی پیوند برادرخواندگی بین مقنی‌گران نرماشیر و اردکان یزد برقرار می‌شود زیرا بسیاری از مقنی‌گران که در قدیم در بم کار می‌کردند، یزدی بوده و در این مکان ماندگار شده‌اند». /پ
نظر خود را بنویسید