فردای‌کرمان ـ اسما پورزنگی‌آبادی:اختلافات بر سر ساخت پله‌های ورودی ساختمان جدید استانداری کرمان در فاصله‌ی نزدیکی از بنای ثبت ملی‌شده‌ی خانه‌شهر بالا گرفته است. روز گذشته، کمیسیون فرهنگی شورای شهر برای این موضوع جلسه‌ی فوق‌العاده تشکیل داد و نایب رئیس شورا از میراث‌فرهنگی خواست تا درباره‌ی این اتفاقات شفاف‌سازی کند.
فریدون فعالی، مدیرکل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی استان اما در گفت‌وگو با فردای‌کرمان تصریح می‌کند که قبلا مواضع خود را شفاف اعلام کرده‌اند.
به گفته‌ی او، هیچ راهی جز ساخت پله‌ها به شکل فعلی وجود ندارد اما فعالی معتقد است: اگر خانه‌شهر قبل از احداث ساختمان جدید استانداری ثبت ملی شده بود، این مشکلات پیش نمی‌آمد.
خانه‌شهر یک اثر میراثی با حدود نیم‌قرن قدمت، در میدان شورای شهر کرمان واقع شده که در سال 50 خورشیدی و نه با اعتبارات دولتی بلکه با پول شهروندان کرمانی ساخته شده و طی دهه‌های متمادی، کاربری‌های متعددی داشته است؛ از جمله سالن آن برای برگزاری رویدادهای بزرگ فرهنگی مانند کنسرت موسیقی مورد استفاده بوده است. اما استانداری کرمان، سال‌ها قبل، بدون توجه به ارزش‌های معماری و فرهنگی این بنا، نظر مشاوری که تخریب خانه را پیشنهاد کرده پذیرفته و در مجاورت آن، شروع به احداث ساختمان جدیدی کرده و باعث ایجاد مشکلات زیادی برای خانه‌شهر شده است. یک مورد آن، ساخت راه‌پله‌هایی در مجاورت بناست که واکنش‌های اعتراضی به آن در شبکه‌های اجتماعی ادامه دارد.
اظهارات فعالی درباره‌ی این اتفاقات را در ادامه می‌خوانید.
آقای فعالی، شورای شهر کرمان می‌گوید که درباره‌ی خانه‌شهر موضع‌گیری شفافی داشته باشید.
ما در این‌باره شفاف مواضع‌مان را اعلام کرده‌ایم. خانه‌شهر ثبت ملی شده؛ اما چه زمانی؟ وقتی که ساختمان استانداری احداث شده بود. بنابراین، نمی‌توانستند برای آن، عرصه و حریم تعیین کنند. ضمن اینکه در طرحی که ابتدا ارائه شده بود، بنا را بر حذف خانه‌شهر گذاشته بودند و مکان‌یابی و طراحی ساختمان جدید استانداری طوری بوده که خانه‌شهر باید تخریب می‌شده است تا اینکه، بعد از پیشرفت پروژه‌ی احداث ساختمان استانداری، میراث‌فرهنگی براساس مطالباتی که وجود داشت و ارزشی که بنای خانه‌شهر داشت، اقدام به ثبت آن کرد. البته برای خود من هم جای سوال است که اگر این بنا ارزش داشت، چرا زودتر از این‌ها و قبل از شروع پروژه‌ی استانداری، ثبت ملی نشد تا چنین مشکلاتی به وجود نیاید؟ به هر حال، این اتفاقات رخ داده و ساختمان جدید استانداری احداث شده است. همان تیمی که خانه‌شهر را ثبت کردند، به مشاوران استانداری، در جلساتی تخصصی، درباره‌ی ادامه‌ی این پروژه مشاوره داده‌اند. ساختمان جدید استانداری به راه دسترسی نیاز دارد که برای ایجاد آن، نظرات کارشناسی داده شده است. در حالی که طرح سابق به گونه‌ی دیگری بوده ولی کارشناسان ارشد میراث‌فرهنگی آن را بررسی کرده‌اند و تغییراتی اعمال و طرح به شکل فعلی، نهایی شده است. طرح در کمیته فنی استان رای گرفته و در کمیته ملی وزارت‌خانه هم تایید و در نهایت به پروژه ابلاغ شده است. حالا اگر کسی بخواهد این را گردن میراث‌فرهنگی بیاندازند درست نیست. برخی نظراتی می‌دهند مبنی بر اینکه اگر ورودی از مسیری دیگر ایجاد می‌شد بهتر بود؛ اما کارشناسان حوزه‌ی سازمانی ما، در نتیجه‌ی بررسی‌هایی که داشته‌اند، این طرح فعلی را تایید کرده‌اند. در طراحی ساختمان جدید استانداری، ورودی در این بخش بوده و ساختمان هم احداث شده است؛ نمی‌توان ورودی آن را از بخش دیگری ایجاد کرد. تنها طرحی که از نظر میراث‌فرهنگی می‌شد اجرا کرد، همین است که کارشناسان ما تایید کرده‌اند و بنده بهعنوان مدیرکل، به رای و نظر کارشناسی همکارانم احترام می‌گذارم و از این طرح دفاع می‌کنم.
شما چندین دهه در حوزه‌ی میراث‌فرهنگی سابقه‌ی فعالیت دارید. از نظر کارشناسی، واقعا تایید می‌کنید که این پله‌ها در فاصله‌ای نزدیک به خانه‌شهر ایجاد شود؟
ببینید، هیچ راهی غیر از این وجود نداشته است. ساختمان استانداری احداث شده و بعد آمده‌اند خانه‌شهر را ثبت ملی کرده‌اند. من نسبت به مکان‌یابی برخی پروژه‌های شهر کرمان انتقاد دارم. مکان‌یابی ساروج‌پارس درست نیست که کنار بازار تاریخی، غول آهنین به این شکل ساخته شده است. درباره‌ی مکان‌یابی ساختمان استانداری هم من با شما کاملا موافقم و می‌گویم اشتباه کردند این خانه را زودتر ثبت نکردند. یعنی فقط باید ساختمان جدید استانداری ساخته و هجمه‌ای علیه آن ایجاد و فشاری به ما وارد می‌شد؛ بعد ثبت ملی خانه‌شهر را انجام می‌دادیم؟ این ایراد کارشناسی وجود دارد. ولی اتفاقات بعدی رخ داده، ساختمان احداث شده و حالا راه دسترسی می‌خواهد. چاره‌ای جز این نداریم. اگر خانه‌شهر زودتر ثبت ملی و حریم آن تعیین می‌شد؛ اصلا میراث‌فرهنگی اجازه‌ی احداث ساختمان استانداری را نمی‌داد که با این عظمت، جنب یک بنای ثبتی ساخته شود.
میراث‌فرهنگی قبلا درباره‌ی خانه‌شهر اظهار نظر کرده ولی به نظر می‌رسد شورای شهر توضیحات و موضع‌گیری میراث را قبول ندارد که دیروز در جلسه خواهان شفاف‌سازی شدند.
باید تعامل و همکاری باشد تا اتفاقات خوبی در کرمان رخ دهد. کرمان ظرفیت‌های بسیار خوبی در حوزه‌ی گردشگری دارد و باید از این ظرفیت‌ها در تعامل و هماهنگی استفاده کنیم. من که دارم حرف منطقی می‌زنم که می‌گویم: اگر ساختمان خانه‌شهر ارزش تاریخی و معنوی داشته، میراث‌فرهنگی باید آن را ثبت می‌کرده و اجازه‌ی احداث ساختمان جدید استانداری در مجاورت آن را نمی‌داده است. این اتفاقات نیفتاده است، ساختمان ایجاد و بعد خانه‌شهر ثبت ملی شده است و حالا باید مسیری برای ورودی آن فراهم کنیم. شورای شهر تازه کار را شروع کرده و انگیزه‌ی زیادی دارد و به حوزه‌ی میراث‌فرهنگی هم علاقه دارند. من امروز از موزه شهید باهنر بازدید کردم. چرا این موزه نباید به یک جاذبه‌ی گردشگری تبدیل شود؟ باید از همه‌ی این ظرفیت‌های شهری نهایت استفاده را ببریم و برای این منظور، شورا و استانداری و شهرداری و میراث فرهنگی باید در کنار هم قرار بگیرند.
*شورا در موضوع خانه‌شهر، منتقد میراث‌فرهنگی است. از طرفی، خود شورا و شهرداری باید در این چند سال خانه‌شهر را مرمت می‌کردند که نکردند؛ شما بهعنوان میراث‌فرهنگی چرا نسبت به این کم‌کاری تاکنون اعتراضی نکرده‌اید؟
مالکیت بنای خانه‌شهر در اختیار شهرداری است. باید طرح مرمتی برای آن ارائه و کاربری فرهنگی مناسبی برای آن تعریف کنند. ما بناهای زیادی داریم که ثبت ملی شده و بعضا مالکیت آن در اختیار دیگر سازمان‌هاست؛ در این موارد، میراث‌فرهنگی در تهیه‌ی طرح محتوایی و فنی و مهندسی کمک می‌کند تا کاربری مناسبی برای این بناها تعریف شود. اما باید طرح مرمت و محتوایی از سوی مالکان ارائه شود. تاکنون اما هیچ طرحی برای مرمت خانه‌شهر به ما ارائه نشده که بخواهیم در کمیته‌ی فنی آن را بررسی کنیم و اقدامات بعدی را انجام دهیم. /الف
نظر خود را بنویسید