توجه به قنات با سویۀ گردشگری

فردای کرمان – محمد لطیف‌کار: کرمان این روزها میزبان همایشی با عنوان: «قنات میراث ماندگار ایرانیان» است. پس از این‌که «خانه قنات استان» در ماه‌های اخیر به همت آقای محمد برشان پژوهشگر حوزه‌ی قنات تاسیس شد، چنین رویدادی دور از انتظار نبود.

سال‌هاست برشان را می‌شناسم و شاهد پیگیر‌های او در حوزه‌ی آب و قنات هستم. و می‌دانم که برای ایجاد یک حرکت اجتماعی در جهت حمایت از قنات‌های استان سر از پا نمی‌شناسد. اما حاصل کارش، آن‌چنان‌که او می‌خواهد، پیش نمی‌رود.

قنات‌ها دیگر آن جایگاه سابق را ندارند، و زمانه‌ی قنات‌داری رو به زوال است. دیگر دوره‌ی ارباب‌هایی که در مناطق روستایی صدها پارچه آبادی داشتند و با حکمرانی اقتدارگرای خود، کار رسیدگی و مدیریت این سازه‌های عظیم را پیش می‌بردند، سپری شده است. خشک شدن بیشتر قنات‌ها اما به این سادگی که اشاره کردم اتفاق نیفتاده است. داستانی پر آب‌چشم است که پرداختن به آن در این مجال نمی‌گنجد.

نسل جدید اما به قنات‌ها به عنوان یک کالبد و سازه‌ی آبی که امروز باید چاره‌ساز نظام آبیاری ما باشد، خیلی کم توجه دارد، بلکه بیشتر از منظر میراث تمدنی و فرهنگی و نیز جلب گردشگر، به آن چشم دوخته است. چیزی که در صحبت‌های روز اول این همایش مطرح بوده و چندین سال است به مهم‌ترین دل‌مشغولی برشان هم تبدیل شده است.  و به گمانم خانه قنات هم به همین راه می‌رود.

برشان طی سال‌های اخیر، در چند پروژه‌ی ثبت ملی و جهانی قنات همکاری داشته و هم‌اکنون نیز چندین پرونده‌ی از قنات‌های استان و کرمان و برخی استان‌های دیگر را در دست مطالعه دارد. او مثل هر کنشگر فرهنگی و اجتماعی دیگر، از این سازه‌‌های آبی که نمادی از گذشته‌ی تاریخی و فرهنگی این دیارند، با عشق حرف می‌زند، و از دیگران هم می‌خواهد با او در این مسیر دشوار همراه بشوند.

+ عکس: نمایی از قنات گوهرریز جوپار که ثبت جهانی است.