فردای کرمان – گروه فرهنگ‌وهنر: مهدی گنجوی، نسخه‌پژوه و پژوهشگر تاریخ کتاب و تاریخ ادبیات، با همکاری میثم علی‌پور، پژوهشگر تاریخ هنر و رمان‌نویس، بعد از دو سال و نیم تلاش، قدیمی‌ترین نسخۀ فارسی هزارویکشب را ویرایش کرده و به چاپ سپرده است. این کتاب را انتشارات مانیاهنر در دو جلد و 760 صفحه منتشر خواهد کرد.
به گزارش فردای کرمان به نقل از ایبنا، این پژوهشگر کرمانی دربارۀ نسخۀ موسوم به «ترجمه هنریه»، به قلم محمدباقر خراسانی‌بزنجردی می‌گوید: «تا چندی پیش فرض بر این بود که قدیمی‌ترین ترجمۀ موجود به فارسی از کتاب «الف لیله و لیله» توسط عبدالطیف طسوجی (همراه با اشعاری از میرزا سروش) در ۱۲۲۲ هجری شمسی/ ۱۸۴۳ میلادی، و به درخواست شاهزاده بهمن میرزا، پسر چهارم عباس میرزا، در دورۀ محمدشاه قاجار انجام شده است».
وی ادامه داد: «این فرض تقریبا در تمام آثار تحقیقی فارسی و انگلیسی تکرار شده است. طسوجی نیز ظاهرا فکر می‌کرد کوشش او اولین ترجمۀ این اثر به فارسی است. وی در ابتدای ترجمه‌اش از هزارویکشب (تبریز: دارالطباعه دارالسلطنه،۱۲۶۱قمری/ ۱۸۴۵میلادی) آورده است که گرچه مطایبات کتاب الف لیله ولیله ندما را به کار آید و اشعارش ادبا را بلاغت افزاید و خاص و عام به خواندن و شنودن آن رغبت تمام دارند، تا زمان او که مصادف با سلطنت محمدشاه قاجار بوده است، کسی به ترجمۀ فارسی الف لیله و لیله نپرداخته بوده تا همه کس بهریاب توانند شد».
این پژوهشگر با اشاره به نسخه‌های ابتدایی گفت«: با این حال، بررسی دو نسخۀ یک ترجمه از هزارویکشب که امروزه در کتابخانۀ دانشگاه هاروارد و دانشگاه آکسفورد نگه‌داری می‌شوند، تبار قدیمی‌تر و ریشۀ حمایتی و دلایل تولید ترجمۀ متفاوتی را برای قدیمی‌ترین ترجمه در دست از هزارویکشب به دست می‌دهد. این ترجمۀ فارسی از هزارویکشب توسط محمدباقر خراسانی‌بزنجردی در دهۀ چهارم زندگی‌اش در حیدرآباد هند و به درخواست هنری رسل (۱۷۸۳-۱۸۵۲) نمایندۀ کمپانی هند شرقی در حیدرآباد، ترجمه و با عنوان «ترجمه هنریه» به وی تقدیم شده است».
بنا به گفتۀ گنجوی، آنچه اهمیت ترجمۀ بزنجردی از هزارویکشب را دوچندان می‌کند نه صرفا قدمت آن به نسبت ترجمۀ طسوجی و تفاوت‌های سبکی و زبانی این دو، که تعلق ترجمۀ بزنجردی به یک شاخۀ متفاوت و قدیمی‌تر از نسخ هزارویکشب است.
وی معتقد است، انتشار این اثر می‌تواند به شناخت تازه‌ای از سنت روایی هزارویکشب منجر شود و روایتی قدیمی‌تر، متفاوت و خوانده نشده از این داستان را در اختیار خوانندگان قرار دهد.
گنجوی در پایان گفت: «ویرایش این کتاب بر مبنای مقابلۀ انتقادی دو نسخۀ باقی‌مانده از این ترجمه در کتابخانه‌های هاوتون دانشگاه هاروارد و کتابخانۀ بادلین دانشگاه آکسفورد انجام شده است. این کتاب در غرفۀ انتشارات مانیاهنر در سی‌و‌سومین نمایشگاه کتاب تهران عرضه خواهد شد».
نظر خود را بنویسید