فردای‌کرمان ـ اسما پورزنگی‌آبادی: هشت ماه پس از انتخاب سعید شعرباف‌تبریزی به‌عنوان شهردار کرمان که توسط شورای ششم شهر انجام شد؛ وی سرانجام درِ اتاقش را برای انجام گفت‌وگوی اختصاصی گشود.
در گفت‌وگویی که حدود دو ساعت طول کشید، او در پاسخ به پرسش‌هایم، از کارنامۀ هشت ماهۀ مدیریتی‌اش دفاع کرد و مدعی شد که 80 درصد از برنامۀ شش ماهه‌اش را اجرا کرده و مواردی را هم در این خصوص برشمرد؛ البته گفت که موارد دیگری هم هست که برایم پس از مصاحبه ارسال می‌کند که تا لحظۀ انتشار این گفت‌وگو نفرستاده است.
تصور شعرباف این است که اگر انتقادات از برخی اقدامات شهرداری زیاد شده، به این دلیل است که انتظارات بالا رفته است. شهردار می‌گوید که دارد عامدانه انتظارات مردم کرمان را بالا می‌برد.
به ادعای شهردار، او در حال انجام اقداماتی زیربنایی در شهر است. می‌گوید که می‌توانست در این هشت ماه، سیاست سکوت را در پیش بگیرد یا بگوید که خرابه‌ای تحویل گرفته و به نقد گذشته بپردازد ولی این کار را نکرده است.
با این وجود، شعرباف در ادامۀ گفت‌وگو، نقدهایی نسبت به گذشته، از جمله دربارۀ استخدام‌ها را مطرح کرد و در پاسخ به کسانی که مطالبه دارند تا گزارش استخدام همۀ نیروهای شهرداری را منتشر کند تا معلوم شود هر شهردار چه کسانی را و چگونه به شهرداری آورده است؟ می‌گوید که باید شورا اجازۀ این کار را بدهد.
بخش اول گفت‌وگو با او را در ادامه می‌خوانید. بخش‌های دوم و سوم که دربارۀ برخی پروژه‌های مهم شهر و ماجرای کش‌دار مشاوران او و شفافیت است؛ طی روزهای آتی در فردای‌کرمان منتشر خواهد شد.
*آقای شهردار، حدود هشت ماه از دورۀ مسئولیت شما گذشته و ارزیابی غالب این است که منفعل هستید، شهرداری پویایی لازم را ندارد و به روزمرگی دچار شده‌اید. تا کِی قرار است این وضع ادامه داشته باشد؟
اتفاقا در نشست خبری دوم در اسفندماه، وقتی از من پرسیده شد که طی شش ماه، برای وعده‌هایی که دادید چه کردید؟ سعی کردم به‌طور منظم و مفصل به این سوال پاسخ بدهم. به هر حال، ممکن است افکار عمومی نسبت به یک مدیر نظرات متفاوتی داشته باشد. گروهی بگویند بسیار فعال و برخی بگویند منفعل بوده است. به نظر من اما، شاخص عملکرد هر مدیری، ابتدا، شعارها و وعده‌هایی است که داده است. البته نخبگان هم باید نظر بدهند. بنده هشت اصل را در مراسم معارفه مطرح کردم که یک مبنا برای نقد و بررسی عملکردم، هم در این هشت ماه و هم تا زمانی است که شهردار کرمان باشم. مبنای دیگر، برنامۀ پیشنهادی است که منتشر شده و تا حد بسیار زیادی دقیق است و کلی‌گویی در آن نکرده‌ام. بنده استقبال می‌کنم که جلسه‌ای با حضور اساتید، با موضوع بررسی برنامۀ پیشنهادی و وعده‌های داده شده تشکیل شود تا ببینیم آیا به اندازۀ مقطع هشت ماهه در یک بازۀ زمانی سه و نیم، چهار سال پیشرفت داشته‌ایم یا خیر؟
* می‌خواهید بگویید این نقد را که منفعل هستید نمی‌پذیرید؟
براساس برنامه و وعده‌هایم که حتی به مقاطع شش ماهه تبدیل و به شورا نیز ارائه شده؛ با قاطعیت می‌گویم 80 درصد از برنامه اجرا شده است.
*یعنی 80 درصد از برنامۀ شش ماه اول؟
بله. این ادعای بنده هم قابل نقد و بررسی است. مثلا اینکه باید به نظام منظمی از انتصابات در سطوح مختلف مدیریتی می‌رسیدیم. 95 درصد از این کار انجام شد و پروندۀ انتصابات را بستیم. پروژه‌های ستاره‌دار را باید با جزئیات بعد از شش ماه مشخص می‌کردم. این اقدام انجام شد و جزئیات 40 کلان‌پروژۀ شهرداری که حاصل برنامه‌ریزی میان‌مدت بوده است را تحویل شورا داده‌ام.
*آقای شهردار، کلی‌گویی نکنید. لطفا مصداقی صحبت کنید و مثلا سه مورد از کارهای مهم این شش ماه‌تان را مثال بزنید.
تعیین‌تکلیف وضعیت تعهدات مالی و حقوقی شهرداری در سال 1400 یکی از مواردی بود که مربوط به ادوار مختلف بوده و باید به تصمیم‌گیری می‌رسید. در این حوزه، 15 پروندۀ حقوقی کلان را مشخص کردیم که 10 مورد آن مربوط به پروژه‌های سرمایه‌گذاری بوده است که برخی سابقۀ حتی 30 ساله داشتند؛ مثلا دربارۀ پروندۀ بتن علی‌بابا 30 سال موضوع معطل مانده بود یا بسیاری پروژه‌های سرمایه‌گذاری دیگر از ساروج‌پارس تا میدان عاشورا و سامکسون بررسی شد. تعیین‌تکلیف یعنی مذاکره با سرمایه‌گذاران و طرف حقوقی انجام شده و الان حداقل پنج مورد تعیین‌تکلیف شده و تعهد مالی و حقوقی نداریم و 10 مورد آن منتظر تصمیم‌گیری نهایی شورای شهر کرمان است. مثال دیگر، هتل بام‌کرمان است که یکی از موضوعات چالشی بوده و شورا و نهادهای نظارتی دربارۀ آن نظر داشتند. ما برنامه‌ریزی کردیم که در شش ماه اول، وضعیت این پروژه مشخص شود. امروز پروژۀ هتل بام‌کرمان با جزئیات آمادۀ تعیین‌تکلیف و تصمیم‌گیری از سوی شورا و نهادهای نظارتی است. در حوزۀ تعهدات مالی هم اقداماتی باید انجام می‌دادیم؛ فقط در هفت ماه اول 135 میلیارد تومان از بدهی‌هایی که شهرداری به پیمانکاران چه قرارگاه خاتم و چه دیگر موارد داشت، تسویه شد. اگر هم بخشی مانده، منتظر تصمیم نهایی شورای شهر است. یا فرض کنید به مردم قول دادیم تقاطع شرف‌آباد را تعیین‌تکلیف می‌کنیم. امروز کارگاه آن جمع‌‌آوری شده و در حال بررسی است. یا تکلیف پل شهدای خلبان مشخص شده و یک ماهی هست که کار آن شروع شده است. بنابراین، سعی کردیم چه پروژه‌های حقوقی، چه تعهدات مالی و چه آنچه از گذشته باقی مانده بود و چه چیزهایی که متهم به فساد بودند، همه را بررسی کنیم و تعیین‌تکلیف خوبی داشتیم. البته چند مورد کوچک باقی مانده است که منتظر تصمیم‌گیری شورای شهر است. از اقدامات شش ماه، چند مورد دیگر مانده که حرکت ما را به صورت گام به گام جلو برده و در فاز دوم، به پروژه‌های کلانی رسیدیم که پیگیری برخی از آن، شاید سه ماه دیگر طول بکشد اما حرکت بزرگی در شهر کرمان است.
*مثال می‌زنید؟
یکی از مشکلات بزرگ کرمان تجمع پزشکان در محدودۀ بلوار جهاد و چهارراه طهماسب‌آباد است؛ افزایش پارکینگ یک راه‌حل عمومی برای حل مشکل تردد است که در حال پیگیری است اما راهکار اساسی این است که کلینیک‌های تخصصی با دسترسی مناسب در شهر ایجاد شود، در واقع، شهر کرمان به یک شهرک سلامت نیاز دارد که حداقل 60 هکتار زمین با همۀ امکانات لازم شبیه آنچه در اصفهان داریم، داشته باشد. ما این کار را شروع کرده‌ایم؛ مذاکرات آن دو ماه طول کشیده و اولین‌بار دارم درباره‌اش صحبت می‌کنم. این رسم را نداریم که ابتدا کلنگ‌زنی کنیم و بعد سراغ مذاکراتِ اجرای پروژه برویم.
*می‌خواهید ساختمان‌های پزشکان را جابه‌جا کنید؟
نه. با هماهنگی با استاندار محترم، زمینی را از املاک خودمان واگذار می‌کنیم و به‌عنوان سرمایه‌گذار وارد طراحی شهرک سلامت می‌شویم و بخش خصوصی کلینیک خود را در این محدوده احداث می‌کند و بخش زیادی از فعالیت‌های تخصصی به این شهرک می‌رود. کسی را مجبور نمی‌کنیم که به این شهرک برود بلکه در طول زمان این اتفاق میافتد.
*کجا قرار است شهرک سلامت ایجاد کنید؟
در ابتدای جادۀ زرندی.
*در این مدت، چند بار از شما شنیده‌ایم که از عقب‌ماندگی کرمان حیرت‌زده شده‌اید. هشت ماه فرصت زیادی است که برای شهری با این عقب‌ماندگی، اقداماتی انجام دهید که جزو امورات اساسی شهر باشد اما آنچه شما انجام داده‌اید بیشتر در حوزۀ امور اداری و جاری شهرداری است. از این نظر، به نظرم کارنامۀ شما در این مدت، قابل دفاع نباشد. انتظار می‌رفت در این مدت، مثلا پروژه‌های زیرساختی اساسی طراحی و تعریف و برای تامین مالی آن اقدام می‌شد اما این کارها را انجام نداده‌اید.
مواردی که برای شما ذکر می‌کنم همه مسائل زیرساختی کرمان است. اگر بنا بر این بود که کار عوام‌فریبانه یا شوآف بازی کنیم اصلا کاری نداشت که مثلا ماهی دو، سه پروژه در مقیاس کوچک را شروع کنیم؛ احتمالا خیلی‌ها هم از آن استقبال می‌کردند اما این، نمایشی پوپولیستی و عوام‌گرایانه است که شهردار بخواهد برای پاسخگویی به هیجانات یک جمعی از جریانات رسانه‌ای به سمت پروژه‌های کوچک و هزینه ـ فایدۀ کم برود و موضوعات زیرساختی را کنار بگذارد. به عنوان مثال، ما پارک‌هایی از دورۀ قبل تحویل گرفتیم که حداکثر 10 درصد پیشرفت داشت. کار را پیش بردیم و 17 هزار مترمربع فضای پارک را، در چهار منطقه در یک روز در مراسمی یک ساعته افتتاح کردیم. در حالی که شاهد بودم در شهرهایی نه مثل کرمان که با کمبود فضای سبز مواجه است بلکه در برخی شهرها مانند مشهد که فضای سبز انبوهی دارد، برای پارک‌های دو هزار و دو هزار و 500 متری مراسم افتتاحیۀ مفصل می‌گیرند. ما هم برای افتتاح این پارک‌ها می‌توانستیم پنج مراسم در بازه‌های زمانی متفاوت برنامه‌ریزی و تبلیغات عمومی گسترده انجام بدهیم اما ما برای این نوع کارها نیامده‌ایم البته پروژه‌های عمرانی را اجرا می‌کنیم ولی رویکردی که بخواهد با عوام‌فریبی و کلاه سر مردم گذاشتن خود را فعال جلوه دهد و به مسائل زیرساختی بی‌اعتنا باشد را قبول نداشتیم. در همین مواردی که ذکر کردم؛ از جمله تعهدات مالی و حقوقی، اگر برخی تعیین‌تکلیف نمی‌شد، سال‌های آینده، میلیاردها و حتی ده‌ها میلیارد تومان یقۀ شهرداری را می‌گرفت. تجربه‌اش را در پروژۀ بتن علی‌بابا دیدیم که در سال 70 با یک بی‌توجهی در قرارداد، عدد 800 هزار تومانی به 72 میلیارد تومان رسید. از این موارد در شهرداری کرمان خیلی زیاد است. پس ببینید، شهرداری می‌تواند مستقل از رای مردم، پیگیری کند که چه اقدامی برای این شهر فایدۀ بیش‌تری دارد؟ در شش ماه دوم و سوم هم برنامه‌ام کاملا مشخص است. به شورای شهر تعهد داده‌ام که اگر مجموع پروژه‌های عمرانی از لحاظ متراژ، فضای سبز و فضای عمومی طراحی‌شده و راه‌ها و تقاطع‌های غیرهمسطح در دورۀ گذشته، نه به ریال بلکه براساس متراژ A واحد بوده، در این دوره، حداقل 1.5 برابر از لحاظ متراژ افزایش خواهد داشت. این عدد در شش ماه اول این دوره 1.7 برابر شش ماه اول دورۀ گذشته بوده است. از لحاظ متراژ، نه ریالی.
*پس عملکرد مطلوب مدنظر شما مربوط دورۀ شهرداری آقای عالم‌زاده است که آن را مبنای مقایسه گذاشته‌اید.
نه. این‌طور نیست. بنده برای اینکه پروژه‌های عمرانی و فضای سبز را 1.7 برابر دورۀ قبل بکنم به شهرداری کرمان نیامده‌ام. شعارهای ما زیرساختی‌تر بوده است و البته توجه به زیرساخت‌ها مانع از اقداماتی مثل ساخت پارک و فضای سبز نشده است. توجه به موضوعات زیرساختی در کنار انجام امورات جاری با سرعت بالاتر و حجم بیشتر را داشته‌ایم اما اتفاقی افتاده این است که میزان انتظاراتی که به خاطر شعارها، از شورای ششم شهر و حتی از دولت وجود دارد، «بسیار زیاد» است. در مقیاس کلان دربارۀ دولت آقای رئیسی هم این وضعیت وجود دارد...بنابراین، وقتی شورای شهر شعار کار عمیق و زیرساختی می‌دهد انتظار مردم چندین برابر بیشتر از وقتی است که شورا می‌گوید: آمده‌ام فضای سبز را بهبود ببخشم و تقاطع غیرهمسطح بسازم. اگر شعرباف در هر مصاحبه یک موضوع زیرساختی را مطرح کرده، هر وعده به یک انتظار تبدیل شده است.
*تجربۀ کافی در شهرداری و شورا هست که به این انتظارات فزاینده پاسخ مطلوبی بدهد؟
با قاطعیت می‌گویم این حد از انتظارات فراتر از توان شهرداری است.
*دارید آگاهانه این انتظارات را ایجاد می‌کنید؟
بخشی از این، حداقل از طرف شهرداری، عامدانه است تا انتظار زیرساختی در مردم ایجاد کنیم که خواسته‌های مردم و نخبگان به سمت مسائل اصلی شهر برود و تصور درستی از یک شهرداری شکل بگیرد. مثال می‌زنم: در کل ایران، این تصویر وجود دارد که شهردار خوب کسی است که تقاطع غیرهمسطح بیش‌تری بسازد یا تعریض بیش‌تری انجام بدهد؛ بنده اما از روز اول گفته‌ام این تصویر از شهردار خوب باید حتما تغییر کند و انتظارات دیگری جایگزین شود و وقتی می‌گویم که فرایندها باید به سمت حمل‌ونقل عمومی و پاک حرکت کند، یعنی دارم تصویر را از پل‌سازی به سمت اتوبوس و دوچرخه و ... هدایت می‌کنم.
*آقای شهردار، شما سردمدار این رویکرد که حمل‌ونقل عمومی باید توسعه یابد نیستید. از دورۀ قبل بود که این شعارها و رویکردها در شهر کرمان شروع شد و حتی اقداماتی هم انجام دادند.
اگر شعاری در ادوار گذشته داده شده، آنچه که در عمل صورت گرفته، چیز دیگری است و شاید 95 درصد از هزینه‌های ریالی، صرف تقاطع‌های غیرهمسطح و حمل‌ونقل مبتنی بر خودرو بوده است. مورد آخر، همین پروژۀ پل شهدای خلبان است که به ما به ارث رسیده است. این پل اگر قرار بود برمبنای طراحی دورۀ گذشته انجام شود، بنا به آخرین رقمی که خاتم اعلام کرده، به نرخ امسال و از این به بعد، 550 میلیارد تومان هزینه نیاز دارد؛ این پروژه می‌تواند تا دو، سه سال دیگر هم طول بکشد و در این صورت، نرخ بالاتر هم می‌رود. فرض کنید آقای شعرباف شهردار نبود؛ در این صورت، حتما با نگاه گذشته این پروژه ادامه پیدا می‌کرد در حالی که این 550 میلیارد تومان، حداقل معادل آسفالت نصف معابر حیاتی شهر و نوسازی کل ناوگان اتوبوسرانی است. در گذشته شعاری داده شده و قرارگاه خاتم آمده و کارهای انجام شده که حتما بخشی از آن غیرضروری بوده است.
*پس شما شعار توسعۀ حمل‌ونقل عمومی را می‌دهید و می‌خواهید آن را اجرا هم بکنید.
حتما. این از انتظاراتی است که داریم ایجاد می‌کنیم تا از ما مطالبه شود. شما دو سال دیگر باید از من بپرسید که اگر ساخت تقاطع‌های غیرهمسطح را کاهش دادید، در حوزۀ حمل‌ونقل عمومی چه کردید؟ باید اختلاف قابل توجهی نسبت به ادوار گذشته در این حوزه دیده شود. در دوره‌های قبل، این شعار داده شده ولی در عمل چیزی اتفاق نیفتاده است. این را هم بگویم که وضع ما با وضعیت مطلوب خیلی فاصله دارد اما حتما این انتظار را در کرمان ایجاد می‌کنیم که مثلا به‌جای پل‌سازی، حمل‌ونقل عمومی مطالبه شود.
*اما وقتی که شرایط اقتصادی شهر اجازه نمی‌دهد به این انتظارات پاسخ دهید، مردم را سرخورده می‌کنید. به این فکر کردید؟
مردم ایران به طور عمومی و مردم کرمان به طور خاص، بسیار نسبت به اتفاقات حتی کوچک، هم واکنش نشان می‌دهند و هم امیدوار می‌شوند. با تغییرات اندکی در حوزۀ حمل‌ونقل عمومی در اتوبوس‌ها، تاکسیرانی و دوچرخه که مسیر آن شروع شده و اصل کار در سال دوم اتفاق میافتد؛ مطمئن باشید میزان بسیار زیادی رضایت ایجاد می‌شود. مردم کرمان بسیار بیشتر از شهرهای دیگر شکور و نجیب هستند، اگر در مشهد و یا دیگر شهرها بودم؛ هرچه‌قدر کار می‌کردم همیشه انتظار می‌رفت که بیشتر کار شود و نگاه انتقادی صرف به مدیر وجود دارد اما اینجا گاهی، کارهای کوچکی که عدد ریالی و حجم آن خیلی بزرگ نیست را انجام می‌دهیم و به شدت رضایت عمومی مردم بالاتر می‌برود. بنابراین، من امیدوارم. درست است انتظار ایجاد شده ولی اگر بعد از دو سال بگوییم این تعداد اتوبوس آوردیم و بیش از این پول نداشتیم؛ افکار عمومی، هم ما را خواهد بخشید و به ما حق خواهد داد و هم رضایت ایجاد خواهد شد.
*در حوزۀ حمل‌ونقل عمومی چه برنامه‌ای دارید؟
در حال حاضر، 33 اتوبوس بخش خصوصی و 100 اتوبوس عمومی داریم که اغلب هم فرسوده هستند. تامین مالی انجام و امکان بازسازی اتوبوس‌ها فراهم شده است. با در نظر نگرفتن 33 اتوبوس بخش خصوصی، حداقل 60 اتوبوس که یا نو هستند یا بازسازی کامل شده‌اند را به ناوگان اضافه می‌کنیم که با اتوبوس‌های بخش خصوصی، کل ناوگان به 200 دستگاه می‌رسد. در واقع، 60 درصد از کل ناوگان موجود را امسال بهبود می‌دهیم که حداقل 25 دستگاه آن اتوبوس‌های نو هستند.
*در دورۀ قبل برای راه‌اندازی تراموا برنامه‌ریزی‌هایی شد. شما چه برنامه‌ای دارید؟
دربارۀ تراموا حتما باید مطالعات طرح جامع ترافیک نظر بدهد. یکی از کارهای خوبی که می‌توانستیم به راحتی آن را کنار بگذاریم و دو، سه سال دیگر آن را انجام دهیم همین تهیۀ طرح جامع ترافیک است اما با مبلغ پنج میلیارد تومان که برای طرح مطالعاتی رقم بسیار خوبی است، کار شروع شده و مشاور خوب و درجه یکی پای کار آمده است. به جای اینکه شهردار یا یک کارشناس بگوید تراموا لازم است یا نه؟ مطالعات طرح ترافیک آن را اعلام می‌کند. دربارۀ سه‌راهی شرف‌آباد و تقاطع انتهای خیابان 24 آذر و آنچه در طرح جامع قبلی آمده بود؛ به مشاور گفتیم به سرعت مطالعه را انجام دهد. کل مطالعات 1.5 سال طول می‌کشد ولی ما از مشاور، برش‌های مقطعی را می‌گیریم و گفتیم تا پنج ماه آینده وضعیت تقاطع‌های غیرهمسطح جدیدی که کرمان نیاز دارد را به ما اعلام کنند. برای همین است که نگفتیم تقاطع غیرهمسطح شرف‌آباد کلا کنسل است. گفتیم کارگاه این پروژه جمع شود؛ اگر مطالعات گفت که در کنار تقاطع غیرهمسطح انتهای 24 آذر باشد، اقدام می‌کنیم؛ ولو اگر اندکی از لحاظ مالی ضرر کنیم. اگر امروز روگذر شرف‌آباد را با 280 میلیارد تومان شروع کنیم و دو سال دیگر طرح بگوید که غیرهمسطح‌سازی در انتهای 24 آذر نیاز بود؛ شهردار بعدی می‌گوید که شعرباف اشتباه کرد و این پول را هدر داد. این، کاری زیرساختی است که مسائل را شناسایی کنیم و در این پروژۀ مشخص، راه‌حل را به طرح جامع ترافیک ارجاع دادیم. پروژه‌ای را جمع کردیم و پول آن را به جای دیگری بردیم اما مثلا همین 25 اتوبوسی که عرض کردم، به قیمت امروز، خرید آن، 120 میلیارد تومان در بازار آزاد هزینه می‌برد و بخشی از این پول، در این شرایط سخت مالی، از همین طرح‌ها خارج شده است. شهرک سلامت یک مورد بود که مثال زدم. موضوع دیگری نیز هست که شک دارم آن را بگویم یا نه؛ از این لحاظ که عادت شخصی‌ام این است که تا کاری 80، 90 درصد نهایی نشود آن را اعلام نکنم. برای ایجاد کارخانۀ نوآوری در زمینی 10 هزار متری هم داریم پیگیری می‌کنیم؛ این اقدامی است که باید در گذشته انجام می‌شده است. اجرای این کارخانه، یک و نیم سال طول می‌کشد. شفافیتی که انجام دادیم هم یکی از پروژه‌های شهرداری است که انتشار حقوق و دستمزدها آغاز کار بود. در حوزۀ شهرداری الکترونیک در منطقۀ یک، چهار خدمت، الکترونیک شده و تا آخر امسال، یکی از مناطق باید به‌طور کامل به شهرداری الکترونیک تبدیل شود. پس ببینید، هم وارد حوزۀ زیرساخت‌ها شده‌ایم و همزمان، مسائلی مثل آسفالت را رها نکرده‌ایم. یا در عید نوروز امسال، میزان رخدادها، سفره‌های هفت‌سین، هزینه‌ای که شد و حجم گل و گیاهی که کاشته شده را با سال گذشته مقایسه کنید.
*آقای شهردار، آسفالت و درخت کاشتن و سفرۀ هفت‌سین گذاشتن وظایف روتین همۀ شهرداری‌هاست.
این اعداد در نوروز امسال، بیش از دو برابر نسبت به سال گذشته افزایش پیدا کرد.
*کیفیت هم بیشتر شد؟
از لحاظ کمیت افزایش پیدا کرد. کیفیت را متخصصان باید بگویند چه‌طور بود. سفره‌های هفت‌سین ما از هشت عدد به 22 عدد رسید که خود من معتقدم 10 مورد آن کیفی‌تر بود یا برگزاری جشن‌ها نزدیک به دو، سه برابر شد.
*آقای شهردار، دارید عملکردتان را با نوروزی مقایسه می‌کنید که کرونا بود و محدودیت داشتیم و چندان نوروزی نبودیم.
بله ولی با این وجود، انتقادات هم نسبت به آنچه در نوروز امسال انجام دادیم، بیشتر بود. کار کمّی بیش‌تری انجام شد و به طور میانگین، کار از سال گذشته کیفی‌تر هم بود اما چرا انتقادات بیشتر شد؟ چون انتظارات مردم بالا رفته و می‌خواستند نه دو برابر بلکه 20 برابر سال گذشته کار انجام شود. من البته علاقه‌مندم که انتظارات بیش از عملکرد باشد چون باعث می‌شود سیستم خود را بیش از پیش تقویت کند.
*به شورای شهر هم فکر کردید که این به قول شما بالا رفتن انتظارات و بی‌پاسخ ماندن آن، ممکن است برای سبد رای‌شان مشکل‌ساز شود و این، دامان شما را هم بگیرد؟
ممکن است این‌طور بشود. به صراحت بگویم که هر اتفاق سیاسی ممکن است رخ بدهد اما من اگر می‌خواستم حساب‌وکتاب سیاسی بکنم به هیچ وجه وارد شعارها و مسائل زیرساختی نمی‌شدم و خیلی ساده چهار، پنج موضوع را مطرح می‌کردم. شما بررسی کنید در همین دورۀ فعلی در سایر شهرداری‌ها مثلا کرمانشاه، ارومیه، مشهد و تهران مجموعۀ وعده‌ها چند مورد بوده و چه چیزی بوده و چه کاری انجام شده است؟ می‌دانید، بهترین کار برای سال اول شهرداری، سکوت است. می‌شد فضایی ایجاد کنم و بگویم: خرابه‌ای تحویل گرفتیم و شش، هفت ماه دربارۀ پرونده‌ها و فسادها و ریخت‌وپاش‌های گذشته صحبت کنیم و شرایط را بسیار سخت جلوه بدهیم و هیچ حرف رو به جلویی هم نزنیم و بعد از یک سال بگوییم تازه می‌خواهیم از صفر شروع کنیم. استعداد این کار را در شهرداری کرمان داشتیم اما بسیار مراقبت کردیم که شهرداری و شورا به مجموعه‌ای تبدیل نشوند که مدام در حال غرولند کردن نسبت به گذشته باشند. از شورا خواهش کردیم خیلی وارد رویکرد نبش قبر ادوار گذشته نشویم. بنده با رویۀ برخی رفقای مذهبی در بیرون از شهرداری مخالفم که بخواهند پیگیری کنند مثلا هشت سال پیش در فلان قرارداد چه کسی تخلفی کرده است. نبش قبر گذشته کار ساده‌ای است اما آن را انجام ندادیم و سعی کردیم حرف رو به جلو بزنیم و البته می‌دانستیم انتظار ایجاد می‌شود. در نهایت، ممکن است در پایان مدیریت بنده، بگویند 40 پروژۀ زیرساختی تعریف کردی اما مثلا 20 مورد آن اجرا شد. من اما می‌دانم اینکه 40 پروژه تعریف شد باعث شد تا 20 مورد آن اجرا شود. اصلا این‌طور عمل نکردم که مثلا بگویم دو پروژۀ زیرساختی در هر سال دارم. وقتی ریزدانه نگاه کنید به راحتی می‌توانید وعده و شعار بدهید و رای بگیرید، ولی به شهر ظلم کرده‌اید.
*متوجهم این اشارۀ شما دربارۀ تحویل گرفتن خرابه، مربوط به اظهارات آقای عالم‌زاده شهردار سابق است. آقای شعرباف، شما خرابه تحویل گرفتید؟
نه. واقعا این‌طور نبود اما نسبت به بسیاری از موضوعات مسئله‌دار در دورۀ گذشته سکوت کردیم. آن را مورد بررسی قرار دادیم اما در رسانه‌ها به آن نپرداختیم. رویه‌های نادرستی در دوره و ادوار گذشته وجود داشته است. یک قلم آن در حوزۀ نیروی انسانی بوده که به آن ورود نکردیم چون می‌دانستیم در سیستم شهرداری شکاف ایجاد می‌شود. اما بدانید که در هشت سال گذشته، حداقل حدود 700 تا 750 نیرو در قالب نیروی شرکتی و رسمی وارد شهرداری کرمان شدند. مکانیسم خیلی ساده‌ای هم داشته؛ شهردار یا شهرداران مناطق یا معاونان با یک تماس شفاهی، افرادی را با مدرک دیپلم و غیردیپلم با هر روشی، به حوزۀ مثلا تنظیف اضافه می‌کردند، بعد از مدتی این افراد به بخش اداری وارد شده و یکی، دو سال بعد، بعضی از آنان قراردادی می‌شدند و برخی قراردادی‌ها هم شرکتی می‌شدند یعنی به بعضی‌ها ظلم می‌شد. لیست‌ها و اسامی و ارتباطات خانوادگی این افراد معلوم است. اگر می‌خواستیم افشاگری به سبک مرسوم انجام دهیم، اطلاعات آن وجود داشت اما گفتیم فردی که الان کارمند ماست، ولو با ارتباطات، به شهرداری آمده، چه فایده‌ای دارد که وضعیتش را اعلام کنیم؟ این را هم بگویم که همین الان 400 نیرو از قبل گزینش شدند که در حال طی فرایند برای ورود به شهرداری هستند. این گزینش مربوط به آخرین آزمون دو سال پیش است. در واقع، ما براساس قول شهرداران گذشته، داریم همچنان نیرو اضافه می‌کنیم و از این 400 نیروی جدید، متاسفانه بیش از 300 نفر مدارک فوق دیپلم به پایین دارند. یعنی در این شرایط مالی نیروهایی وارد شهرداری می‌کنیم که در برخی از سطوح مورد نیاز ما ممکن است نتوانند کار کنند. این اتفاقات، جای افشاگری نداشته است؟ اما ما با زندگی افراد روبه‌رو هستیم. این، فقط یکی از پرونده‌هاست که در حوزۀ نیروی انسانی به آن اشاره کردم و به راحتی تا چند ماه، امکان فضاسازی داشت و خیلی هم جذاب بود. اینکه بگوییم فلانی ارتباط با فلان عضو شورا داشته و ... متاسفانه این اتفاقات در شهرداری کرمان رسم بوده است. تلاش ما این است که در این دوره، تا حد امکان نیروی تازه وارد شهرداری نشود. کار به جایی رسیده که نهاد نظارتی، برای شهردار، به تعداد انگشتان یک دست حق قائل می‌شود که نیرو جذب کند یا در قالب شرکتی به شهرداری اضافه کند. من از این سختگیری استقبال می‌کنم ولی ببینید در گذشته چه اتفاقاتی افتاده است.
*اتفاقا یکی از مطالبات از شما که خیلی شعار شفافیت را می‌دهید همین است که گزارش دهید استخدام‌ها در چه دوره‌هایی و چگونه انجام شده است.
شورای شهر از من در این‌باره مفصل گزارش خواسته است. تمام نیروهایی که از سال 96 در یک بازه و در بازۀ دیگری از سال 98 به بعد جذب شدند مشخص است. البته همه با رانت نیامدند اما کل این آمار قابل توجه است. دربارۀ اینکه لیست‌ها منتشر شود، من حرفی ندارم ولی اینکه اسم 400 نفر را بیاورم و بگویم که مثلا فلانی در این لیست رانتی بوده، درست نیست و برای همین تاکنون آن را منتشر نکرده‌ام. البته اگر شورای شهر بخواهد، گزارش ورود همۀ نیروهای ادوار گذشته با تاریخ جذب و نوع قراردادشان را منتشر می‌کنیم. در مجموع بگویم که نیروی انسانی در شهرداری کرمان بسیار فربه است. از لحاظ سرانۀ نیروی انسانی که به نسبت جمعیت یا مساحت شهر سنجیده می‌شود؛ کرمان جزو سه شهرداری متورم ایران است.
*راه‌حلی هم برای این چالش پیدا کرده‌اید؟
امکان تعدیل نیروها وجود ندارد چون تبعات اجتماعی بالایی به دنبال خواهد داشت. یک راه این است که آرام‌آرام این مسیر را معکوس کنیم یعنی خروجی بازنشستگان از ورودی نیروهای جدید بیشتر باشد. در حال حاضر، سالانه حدود 100 تا 150 نفر از بین 2500 نفر اصلی، خروجی داریم. گام اول این است که ورودی ما کمتر از خروجی باشد. این را هم بگویم که هنوز یک نیرو که با جذب مستقیم شهرداری باشد توسط بنده وارد نشده است.
*قول می‌دهید که بعد از این هم نیرو وارد نکنید؟
خیر. یعنی شهرداری که با شعار تحول آمده، به اندازۀ پنج یا 10 نفر در دو هزار و 500 نفر نباید اجازۀ جذب نداشته باشد؟ این، در برابر افراط گذشته، تفریط است. من با شعار تحول آمدم و به شورا گفتم که تمام تلاشم را می‌کنم تا تحول از درون سیستم رخ دهد، تاکنون 25 حکم مستقیم انتصاب داده‌ام. می‌گفتند شعرباف با تیمی از مشهد و تهران می‌آید؛ بررسی کنید و ببینید چند نفر از آن‌ها کرمانی و غیرکرمانی و چند نفر از داخل و خارج شهرداری آمده‌اند؟
ممکن است در حوزه‌ای خاص نیاز به نیرویی داشته باشیم که تجربۀ آن در کرمان نباشد؛ درست نیست که بگویند شعرباف حق نداری نیرو را اضافه کنی. این تفریط است. وزارت کشور دربارۀ استخدام‌ها به شدت سختگیر است اما در حد پنج، 10، 15 نفر در چهار سال رقم معقولی است که اضافه شود؛ نه 700 نفر در هشت سال. ممکن است فرد مناسبی در شهرداری یک شهر دیگر یا یک استاد تمام توانمند در بخش خصوصی باشد که بتواند کمک کند؛ حتما چنین امکان قابل استفاده است. / الف
نظر خود را بنویسید