فردای‌کرمان ـ دکتر رضا ریاحیان*: «توسعه و رونق صنعت گردشگری منوط به عواملی است که هرکدام از آن‌ها دارای ساختار های مختلفی هستند. از میان آن‌ها، عاملی که در گردشگری ایران و از جمله کرمان کمتر مورد توجه قرار گرفته، تولید محتوا است. چندی پیش، همایش فرصت‌های سرمایه‌گذاری استان برگزار و در پنل تخصصی به فرصت‌ها، راهکارها و چالش‌های این صنعت پرداخته شد که در جریان آن، بیشتر بخش‌ها مورد بررسی قرار گرفت ولی کمتر توجه‌ای به تولید محتوا در رونق گردشگری کرمان شد. در یادداشتی مختصر به جایگاه و نقش تولید محتوا پرداخته می‌شود تا به فهمی روشن از این موضوع برسیم.
استان کرمان با دارا بودن 11 درصد از مساحت ایران به دلیل تنوع اقلیمی دارای جاذبه‌های گردشگری از قبیل تاریخی، طبیعی و معنوی است. در دهه‌های اخیر، فعالان گردشگری اقداماتی در زمینۀ ایجاد زیرساخت‌ها، تسهیل در امور و ایجاد مقاصد جدید انجام داده‌اند ولی هنوز به وضعیت مطلوبی نرسیده‌ایم. به طوری که اکثر متولیان این صنعت اعتقاد دارند که مدت ماندگاری حضور بازدیدکننده در استان نسبت به دیگر استان‌ها از جمله یزد و شیراز کم است و باید فعالیت‌هایی در این زمینه انجام داد. به باور آن‌ها، این فعالیت‌ها بیشتر در زمینه ایجاد زیرساخت و بخش سخت‌افزاری باید انجام شود و کمتر توجه‌ای به تولید محتوا در این صنعت می‌شود. بخش زیادی از مدت کم ماندگاری گردشگر در استان کرمان به شرایط جغرافیایی کرمان برمی‌گردد؛ فواصل بین جاذبه‌های تاریخی طبیعی زیاد است و مانند شهر اصفهان و یزد و یا حتی شیراز در یک محدودۀ جغرافیایی متمرکز نیستند. ایجاد زیرساخت مناسب و سرویس‌دهی مطلوب نیز در این امر دخیل است که در این زمینه، فعالیت‌های مناسبی در حال انجام است. به هر حال، بیشتر توجه‌ها به بخش سخت‌افزاری است و کمتر به مقولۀ تولید محتوا که سال‌ها مغفول مانده؛ پرداخته می‌شود و در برنامه‌ریزی و هدف‌گذاری‌ها هیچ سهمی ندارد.
تولید محتوا به مفهوم کلی شامل معرفی، شناخت، اطلاع‌رسانی و تبیین ماهیت هر جاذبه گردشگری می‌شود و به اشکال مختلف از قبیل نوشتاری، تصویری و شفاهی تهیه می‌شود. علاوه بر این، ایجاد بستر مناسبی برای نمایش و پرزنت تولید محتوا نیز دارای اهمیت است. سرآغاز تولید محتوا پژوهش و شناسایی کلید واژه‌های تاثیرگذار به منظور جذب گردشگر است. تا به امروز آنچه از تولید محتواهای نوشتاری و تصویری استنتاج می‌شود اینکه بیشتر جنبۀ توصیفی داشته‌اند و برای بازدیدکننده هیچ جذابیتی ایجاد نمی‌کند تا بتواند با ترفندی، مدت ماندگاری آن را در هر جاذبۀ گردشگری بیشتر کند. در این زمینه نگارنده تجربه‌ای دارد به طوری که در سال‌های قبل، هنگامی که راهنمای یک تورتخصصی گردشگری بودم همزمان با چند تور وارد حمام گنجعلیخان شدیم و شروع به توصیفاتی در خصوص حمام و فلسفۀ وجودی آن کردیم و باعث شد گردشگران حدود یک ساعت در حمام بمانند؛ در صورتی که بازدیدکنندگان تورهای دیگر حدود 10 دقیقه بعد حمام را ترک کردند و مدت ماندگاری آن‌ها بسیار کم بود. به عبارتی دیگر، ما توانستیم خوب و به نحوه تاثیرگذاری تولید محتوا را انجام دهیم. حالا در نظر بگیرید در تمامی جاذبه‌های گردشگری مطرح استان با توضیحات تاثیرگذار(تولید محتوا) بازدید کننده به طور متوسط مدت زمان بیش‌تری را حضور داشته باشد و در مجموع، آژانس‌های گردشگری برای برنامه‌ریزی و اقامت در کرمان مدت زمان بیش‌تری را باید در نظر بگیرند و این عمل باعث مدت ماندگاری بیشتر گردشگر در استان کرمان می‌شود. لازم به ذکر است که تولید محتوا با ایجاد زیر ساخت‌های مناسب می‌تواند مدت ماندگاری گردشگر را افزایش دهد.
به هر حال، سرآغاز و به عبارتی شاه‌بیت رونق گردشگری در بخش نرم‌افزاری تولید محتوای جذاب است. موضوع دیگری که باید به آن توجه کرد و متاسفانه هیچ اقدامی در این زمینه صورت نگرفته، ایجاد بستر مناسب برای بارگذاری و معرفی تولید محتوا است. به طوری که اکثر تولید محتواها به صورت نوشتاری آن‌ها به صورت بروشور و کتابچه تهیه شده است و حتی در مستند بودن مطالب و طراحی نیز هیچ اصولی رعایت نشده و به عبارتی هیچ‌گونه جذابیت بصری نیز ایجاد نشده است. این درحالی است که امروزه با پیشرفت تکنولوژی و همچنین گسترش فضای مجازی دسترسی به مطالب ابتدایی که خیلی هم قابل اعتماد نیست برای عموم مردم ساده شده است. پس باید در ایجاد بستر و نحوه پرزنت تولید محتوا نیز اقدامات مهمی انجام شود. این موضوع در خصوص تولید محتواهای تصویری دارای اهمیت بیش‌تری است.
در پایان، می‌توان اظهار داشت که رونق گردشگری استان از جمله مدت ماندگاری بازدیدکنندگان بستگی به چند عامل مختلف دارد که حرکت فعالان این صنعت به سمت فراهم کردن شرایط برای اجرای آن‌ها مثبت است ولی اگر تمامی موضوعات مرتبط با گردشگری در بخش سخت‌افزاری به شکل صددرصد حل شود باز نمی‌توان ادعا کرد که مدت ماندگاری در استان زیاد شده است. این در صورتی به شرایط ایده‌آل می‌رسد که در بخش تولید محتوای موثر و جذاب اقدامات اساسی و کاربردی انجام شود که دراین زمینه نقش دستگاه‌های اجرایی و موسسات رسمی مرتبط با این موضوع و رسانه‌های ملی و محلی زیاد است».
*باستان‌شناس و پژوهشگر
نظر خود را بنویسید