سخنی که «لاجرم بر دل نشست»

فردای کرمان - محمدعلی گلابزاده: «محسن جلال‌پور»، کارشناس خبرۀ اقتصادی و کرمانی خدمتگزاری که سال‌ها در مقام رئیس اتاق بازرگانی کرمان و ریاست اتاق ایران حضور مؤثری داشته است، در همین رسانه (فردای کرمان) دلنوشته‌ای با عنوان «مالیات می‌دهیم، با من محترمانه برخورد کنید»، انتشار داد که درد دل بسیاری از مؤدیان مالیاتی به شمار می‌رود، همان‌ها که با کمال تأسف همواره شاهد رفتار ارباب و رعیتی کارکنان مالیاتی بوده و هستند و این در حالی است که مسئولین مملکتی به کرّات بر «تکریم ارباب رجوع» تأکید کرده و در برخی از نهادها و ارگان‌ها، واحدی برای کنترل میزان کرامت کارکنان در حق مراجعین، راه‌اندازی شده است، واحدی که به نظر می‌رسد، جای آن در دستگاه‌های مالیاتی خالی است.

از آنجا که جلال‌پور به لایه‌های زیرین و عمیق مسئلۀ مالیات و تأثیر مؤدیان بر رونق اقتصادی و آثار سوء تندروی‌های مالیاتی پرداخته و به شایستگی و بایستگی موضوع را تشریح کرده، لذا از آن بخش می‌گذرم و به ذکر واقعیت‌هایی که شخصاً شاهد آن بوده‌ام، می‌پردازم. به کلامی دیگر، پرسش نویسندۀ آن مقاله، بندۀ نگارنده و بسیاری از مؤدیان مالیاتی این است که اگر اینان، در عرصۀ رونق‌بخشی اقتصاد این مرز و بوم نقش‌آفرین هستند و وجود آن‌ها، دلیل حضور کارکنان مالیاتی است‌، پس چرا از یک برخورد شایسته و درخور تقدیر، امتناع کرده و با مؤدیان به صورت بدهکاران بدعهد روبه‌رو می‌شوند؟! در بسیاری از موارد شاهد بوده‌ایم که مسئولین مالیاتی، جواب سلام مؤدیان مالیاتی را به سنگینی مرحمت کرده و از این‌که آنان زمان طولانی در برابر میزشان بایستند و از یک تعارف خشک و خالی برای نشستن برخوردار شوند، محروم می‌مانند. این شیوۀ رفتار و برخوردار با ارباب رجوع، چه چیزی را ثابت می‌کند؟ حتی در زمانی که اشتباهات بزرگ مأموران مالیاتی، مدت‌های زیادی مؤدیان را به چالش می‌کشد، از یک عذرخواهی ساده، دریغ می‌کنند. اجازه فرمایید، موردی که شخصاً با آن مواجه بودم را به عنوان دلیل این اظهارنظر، عرض کنم.

مأمور محترم واحد محاسبات، یک آپارتمان پنجاه متری مسکونی که برابر مقررات جاری از پرداخت مالیات معاف است و سال‌ها پیش از این نیز این‌گونه عمل شده، اشتباهاً به عنوان یک واحد تجاری به شمار آورده و برای آن رقمی بیش از 11 میلیون تومان مالیات منظور کرده است، بعد از چندین و چند بار رفتن و آمدن و توضیح دادن، سرانجام مرا به مأمور محترم محاسبه معرفی کردند، خدمت ایشان رسیدم، تصویر سند مالکیت، دائر بر مسکونی بودن آپارتمان را ارائه کردم، همۀ توضیحات لازم را عرضه داشتم، اما ایشان نپذیرفت. گفتم برادر، به قول کرمانی‌ها «بز حاضر و دُز حاضر» این شما و این سند و آن هم مستأجر و آپارتمان. ایشان فرمودند، عصر امروز، با در دست داشتن اصل سند، در محل حضور داشته باش تا شخصاً بیایم و موضوع را از نزدیک بررسی کنم. دستور ایشان را اجرا کردم، در ساعت مقرر آمدند، اصل سند را دیدند، آپارتمان را مورد بررسی قرار دادند و با اثبات موضوع، از من خواستند تا فردا به دفتر ایشان مراجعه کنم. برای دهمین مرتبه، خدمتشان رسیدم، گزارشی از اشتباه اخیر تنظیم کردند و مرا با خود، خدمت آقای رئیس بردند و با توضیحات آهسته‌ای که از شنیدن آن محروم بودم و از چگونگی آن آگاه نشدم، در حالی‌که در مقابل آن‌ها ایستاده بودم خواهان تصمیم مقام ریاست شدند. شگفتا که آقای رئیس، به جای عذرخواهی از سرگردانی و آمد و رفت 10 روزه‌ای که ناشی از اشتباه همکارشان بود، از زیر عینک، نگاهی به بنده انداختند و با لحنی مرحمت‌جویانه فرمودند «بسیار خوب، رقم را صفر کنید، انشالله زمینۀ توقعات بعدی ایشان نباشد!!».

عنایت داشته باشید که این طرز برخورد با کسی است که موی خود را در آسیای تلاش پنجاه سالۀ فرهنگی سپید کرده و شامل اصل «وقرّوا کُبارکم» می‌شود. جالب‌تر این‌که آقایان با چنین شناختی، چنان برخوردی داشتند، وای به روزگار آن‌ها که هویتشان برای دوستان مالیاتی ناشناخته است و یا اسم و رسمی ندارند.

باز هم عرض می‌کنم که نه بحث جلال‌پور، نه نقد من و دیگران در خصوص اصل مالیات نیست که آن یک امر واجب شرعی و لازم به شمار می‌رود، بلکه آنچه زمینۀ رنجش مؤدیان را فراهم ساخته، نگاه تنگ و نامهربان مأموران و مسئولان مالیاتی به مراجعین است، حالا بماند که در گذر پنج سال اخیر، برخی مالیات‌ها تا چندین برابر افزایش یافته و بار سنگینی بر دوش مؤدیان تحمیل کرده و کسی هم جوابگو نیست.

کلام آخر اینکه، رشته این رویداد نامبارک، به گذشته‌هایی برمی‌گردد که صدای مردم کرمان به جایی نرسید، به همان روزهایی که با آمدن «شیخ علی‌خان زنگنه» به کرمان و آغاز حکومت او، در حالی‌که شاه سلیمان صفوی، به دلیل مصائب مردم این دیار، مالیاتشان را بخشیده بود، این حضرت خان، کاتولیک‌تر از پاپ، بر گردۀ مردم فشار آورده و طلب مالیات می‌کرد، تا آنجا که این ضرب‌المثل معروف، به وسیلۀ کرمانی‌های خوش‌سلیقه شکل گرفت که «شاه بخشیده، شیخ علی‌شاه نمی‌بخشه».

بی‌جهت نبود که مرحوم محمد ارجمند کرمانی قریب هفتاد سال پیش در مراسم افتتاح بیمارستان و زایشگاه کنونی، با حضور دکتر اقبال، نخست‌وزیر وقت گفته بود، بسیار خوشحالم که زایشگاه زنانه‌ای برای مردم کرمان ساختم و امروز افتتاح می‌شود. مدعوین خندیده بودند و یکی از حاضرین گفته بود، آقای ارجمند، مگر ما زایشگاه مردانه هم داریم که شما زنانه‌اش را ساخته‌اید؟ ارجمند گفته بود، بله، اگر باور ندارید، وقتی من برای پرداخت مالیات به اداره دارایی می‌روم، بیایید و ببینید چند بار وضع حمل می‌کنم!!

امید که خداوند این درد زایمان مردانه را از همۀ مؤدیان مالیاتی دیارم کرمان، با اجر اخروی همراه سازد!