فردای‌کرمان – گروه فرهنگ‌وهنر: برگزیدگان بیست‌ویکمین و بیست‌‌ودومین دورۀ جایزۀ مهرگان ادب، دوره‌های دوم و سوم مهرگان ادب زبان مادری و شانزدهمین و هفدهمین دورۀ جایزه مهرگان علم در حالی معرفی شدند که نام هیچ‌یک از داستان‌نویسان مطرح کرمانی در بین اسامی راه‌یافتگان به مرحلۀ نهایی به چشم نمی‌خورد.
حامد حسینی‌پناه کرمانی نویسنده و پژوهشگر حوزۀ داستان‌نویسی در کرمان با اشاره به وجود داستان‌نویسان مطرح استان، این اتفاق را شگفت‌انگیز دانست و در عین حال با اشاره به وضعیت داستان‌نویسی کرمان تاکید کرد که به دلیل نبود آموزش و جای خالی جایزه‌های مستقل حوزۀ داستان‌نویسی در کرمان، نمی‌توان آیندۀ خوبی را برای حوزۀ داستان استان متصور بود.
وی در گفت‌وگو با خبرنگار فردای‌کرمان بیان کرد: «بیش از 1500 کتاب چاپ اول برای سال‌های 98 و 99 به دبیرخانۀ جایزۀ مهرگان ادب ارسال شده بود که این کتاب‌ها توسط پنج داور در مرحلۀ مقدماتی و سپس توسط هفت داور در مرحلۀ نهایی بررسی شدند».
حسینی‌پناه ادامه داد: «در لیست داوران مرحلۀ نهایی اسامی بزرگی مانند خانم هلن اولیائی‌نیا، حسین آتش‌پرور و سیاوش گلشیری به چشم می‌خورد ولی در میان این داوران نیز چه در بخش رمان و چه مجموعه داستان اسمی از کرمانی‌ها نبود».
نویسنده کتاب دو رمان «بی‌کسان و شهر شیشه‌ای» در پاسخ به این سوال که آیا کرمانی‌ها در این جایزه مشارکت داشتند، گفت: «قطعا کسی مانند بلقیس سلیمانی که هر سال یک عنوان کتاب در نشر ققنوس یا چشمه دارد حضور داشتند، زیرا ناشرها این کتاب‌ها را می‌فرستند، ولی این‌که در بین 1520 کتابی که به دبیرخانۀ جایزه ارسال شده هیچ اسمی از کرمانی‌ها نبوده عجیب است».
وی خاطرنشان کرد: «ذوالعلی و علیمرادی در این مدت کتاب داشته‌اند، سلیمانی نیز هر سال یک عنوان رمان دارد ولی امسال اسمی از کرمانی‌ها به چشم نمی‌خورد و این خیلی شگفت‌انگیز است».
مدیرمسئول ماهنامۀ عصر کرمان افزود: «در 14 عنوانی هم که برای گروه داوری نهایی داده بودند هیچ‌یک از نویسندگان کرمانی به چشم نمی‌خورد اما این‌که آیا در مراحل قبلی بودند و حذف شدند را اطلاع نداریم و نمی‌توان به قطعیت گفت که حضور داشتند یا خیر».
وی یادآور شد: «این جای صحبت و تامل است که داستان‌نویسی استان کرمان بعد از آن شکوه چند سال گذشته و نام‌های زیادی که حتی به مراحل نهایی مهرگان ادب می‌رفتند الان به جایی رسیده که هیچ اثری از کرمانی‌ها نیست و این در حالی‌ست که کتابی مانند «شانه بر شن» نوشتۀ مهدی بهرامی هم در همین دوره منتشر شد».
نویسندۀ مجموعه «داستان سیلی» تاکید کرد: «باید ببینیم دلایل این موضوع چیست. دوستان و بزرگان استان باید بنشینند و به این فکر کنند که چه اتفاقی افتاده که امسال بعد از آن شکوه چند ساله، نامی از نویسندگان کرمانی در این جایزه به چشم نمی‌خورد».
حسینی‌پناه با بیان این‌که در یک‌سال و نیم گذشته از ادبیات و داستان استان چیزی نمی‌شنویم، دربارۀ علت این افت گفت: «یک مقطعی بعد از کرونا همۀ کشور درگیر این ماجرا بود و وقفۀ طولانی یک‌سال و نیم تا دو سال در جلسات فرهنگی و هنری اتفاق افتاد تا بعد که دوباره جلسات و رونمایی‌ها شروع شد ولی آن‌چه که اتفاق افتاد این‌که در استان کرمان و به‌ویژه شهر کرمان که مرکز بزرگترین استان کشور است و ظرفیت زیادی در حوزه‌های فرهنگی داشته و این را نشان داده و ثابت کرده است، اتفاق خاصی نمی‌افتد جای سوال دارد».
نویسندۀ مجموعه کتاب‌های «دال داستان کرمان» که نقد و تحلیلی بر داستان استان کرمان است، با اشاره به وقفه‌ی دوساله‌ی جایزه کتاب سال افزود: « متولیان فرهنگی و ارشاد استان اگر می‌خواهند در حوزۀ فرهنگ قدمی بردارند یک قدم موثر همین برگزاری جایزۀ کتاب سال استان است. در واقع وقتی کتابی را در استان خودتان معرفی نمی‌کنید آیا می‌توان از بقیۀ کشور توقع داشت که کتاب‌ها و فعالیت‌های ما را ببینند؟».
وی ادامه داد: «وضعیت آموزش هم خوب نیست. چندین سال قبل در جلسه‌ای گفتم که کرمان متاسفانه جایزۀ ویژۀ داستان که فقط مختص داستان باشد را برگزار نمی‌کند. برخی نهادها مسابقات شعر و داستان برگزار می‌کنند که تعداد کمی شرکت می‌کنند و از بین همان تعداد محدود، عده‌ای برگزیده می‌شوند و تفکرات خاصی هم بر آن جایزه‌ها حاکم است، ولی هیچ جایزۀ مستقل داستانی طی چند سال گذشته، در استان کرمان برگزار نشده است».
حسینی‌پناه یادآور شد: «باید گروهی، با پشتیبانی اسپانسرهای مختلف مراسم را برگزار کنند، نه این‌که یک شرکت اسپانسر جشنواره بشود و برای داوری بخش نهایی جایزه‌ای که در استان کرمان برگزار می‌شود یک داور از تهران بیاورد. حال آن‌که ما در استان کرمان آدم‌های فرهیخته و طراز اولی که قابلیت داوری آثار را داشته باشند را داریم».
وی با بیان این‌که آموزش در استان کرمان جدی گرفته نشده و نمیشود، افزود: «جلساتی که آن‌قدر بی‌رمق هستند و خروجی ندارند که در حد یک دورهمی برگزار می‌شوند».
حسینی‌پناه گفت: «تابستان امسال کارگاه جدی داستان در ترنجستان کرمان برگزار کردم که استقبال فوق‌العاده زیادی از آن شد و کارگاهی که قرار بود دو ماه طول بکشد به دلیل استقبال خوبی که علاقه‌مندان آموزش داشتند یک ماه دیگر هم تمدید شد».
وی توضیح داد: «در طیف‌ها و سنین مختلف برای این کارگاه ثبت‌نام کردند، کارگاه به خوبی برگزار شد و به نظر من خروجی خوبی هم داشت زیرا کسانی در این مسیر راه افتادند که در این حوزه و با نوشتن هم چندان آشنایی نداشتند».
این نویسندۀ کرمانی تاکید کرد: «اگر کارگاه‌ها و آموزش جدی وجود داشته باشد - نه این دورهمی‌های دوستانه که دور هم جمع می‌شوند و داستانی هم خوانده می‌شود - قطعا در همین شهر و استان بسیار استقبال می‌شود و بعد ما می‌توانیم خروجی آن را بگیریم همان‌طور که خروجی‌هایی که طی سال‌های گذشته گرفتیم از طریق کارگاه‌هایی بود که زمانی آقای کرمانی‌نژاد و مرحوم محمدعلی مسعودی برگزار کردند».
وی در پاسخ به این سوال که آیندۀ داستان‌نویسی را در استان چطور می‌بینید؟؛ گفت: «الان روند خوبی نمی‌بینم. بچه‌ها از این حوزه فاصله گرفته‌اند و آموزشی وجود ندارد؛ همچنین حوزۀ نقد جدی گرفته نمیشود».
حسینی‌پناه ادامه داد: « آموزش، جدی گرفتن نقد، وجود نشریاتی که به این موضوع بپردازند، برگزاری جایزۀ مستقل ادبی و جشنواره‌ای که آثار داستانی را جمع‌آوری، بررسی و نقد کند و از دل آن استعدادها را کشف کند، برای یک استان به‌ویژه در حوزۀ نویسندگی اهمیت دارد».
وی بیان کرد: «وقتی جای این موارد خالی است نمی‌توان چه الان و چه در کوتاه‌مدت و یا درازمدت توقع داشت که پیشرفت کنیم و جهش داشته باشیم. جهشی که طی چند سال گذشته دیده شد حاصل جلسات آموزشی و کارگاه‌های داستان‌خوانی بود؛ آن نسل طلایی خود را نشان داد و حتی در جایزۀ مهرگان ادب جزو راه‌یافتگان نهایی بودند، ولی متاسفانه الان علاقه‌مندان دنبال آموزش و نهادهایی که باید این جلسات و جایزه‌ها را برگزار کنند، نیستند. یک ناشر مستقل داستان هم که از نویسندگان حمایت کند وجود ندارد، و تاکنون این اتفاق برای داستان کرمان نیفتاده است». /پ
نظر خود را بنویسید