فردای‌کرمان ـ گروه جامعه: مدیرعامل انجمن دیده‌بان میراث و تمدن کارمانیا به‌تازگی در گفت‌وگو با ایسنا با اشاره به تخریب سریالی خانه‌های تاریخی در شهر کرمان گفته است که چندی پیش تعدادی خانۀ تاریخی در کنار بازار و کاروانسرای وکیل و اطراف مسجد ملک و در هفته‌های گذشته هم دو خانۀ دیگر در نزدیکی پارک نشاط کرمان تخریب شده است. امید ابراهیمی توضیح داده این بناها که قدمت قاجاری و پهلوی داشته توسط مالکان تخریب شده است.
بازنشر این خبر در فردای‌کرمان با تیتر «تخریب سریالی خانه‌های تاریخی در شهر کرمان» واکنش میراث‌فرهنگی را به‌دنبال داشت.
پیمان سلیمانی ـ مدیر پایگاه بافت تاریخی کرمان در گفت‌وگو با فردای‌کرمان تاکید کرد که آنچه که در این خبر به‌عنوان خانۀ تاریخی معرفی شده، درست نیست. او گفت: «ملکی وجود نداشت که بگوییم از لحاظ معماری بنای برجسته‌ای بوده بلکه چند دیوارِ خراب‌‌شده بود».
وی تاکید کرد: «آنچه که در کنار مسجد ملک بوده و در خبر فوق از تخریب آن خبر داده شده دو ویرانه بوده که برای تعدادی از مالکان آنجا معضل ایجاد کرده بود. ما مجوز تخریب هم ندادیم بلکه در حد جمع‌آوری آوار و زباله‌ها بوده است».
متن کامل توضیحات سلیمانی را در ادامه بخوانید.
وی چهارشنبه 27 دی‌ماه در گفت‌وگو با خبرنگار فردای‌کرمان در ابتدا هدف تاسیس نهادی به‌عنوان متولی میراث‌فرهنگی را یادآور شد و توضیح داد: «نهادی به‌اسم میراث‌فرهنگی بر طبق اساسنامه‌ای شکل گرفت که ارکان اصلی آن شناسایی و معرفی آثار و جاذبه‌های تاریخی و فرهنگی است. پس از شناسایی و معرفی، اقداماتی که میراث‌فرهنگی انجام می‌دهد شامل مواردی از جمله ثبت آثار واجد ارزش در فهرست میراث ملی کشوری برمبنای معیارهای مشخص است به این صورت که مستندسازی این آثار صورت گرفته و پروندۀ ثبت تهیه و بعد از طی مراحلی در استان و سپس در کشور ثبت ملی می‌شوند».
سلیمانی افزود: «ثبت ملی هم باید هم با رضایت مالک انجام شود به این منظور ابلاغ به مالک صورت می‌گیرد تا حقوق مالکانه نقض نشود. پس از این ابلاغ، چنانچه مالک مخالفتی نداشته باشد بنا در فهرست آثار ملی ثبت می‌شود».
وی ادامه داد: «پس از ثبت ملی، میراث‌فرهنگی براساس وظایفی که در قبال آثار دارد حفاظت فیزیکی را با اقداماتی از جمله بازدیدهای دوره‌ای و گشت‌زنی و پایش بناها از طریق یگان حفاظت انجام می‌دهد».
اجازۀ تخریب آثار واجد ارزش را نمی‌دهیم
وی با بیان اینکه شهرداری نیز باید در حوزۀ بافت تاریخی و آثار میراثی با نهاد میراث‌فرهنگی در ارتباط باشد، اظهار کرد: «در کرمان تاکنون این‌گونه بوده که شهرداری هر اقدامی را که می‌خواسته در بافت تاریخی انجام دهد از میراث‌فرهنگی استعلام گرفته است. مثلا اعلام شده که خط پروژۀ معبر یا تغییر کاربری داریم یا ملکی خطرساز است و مخروبه و ویرانه و رها شده و به زباله‌دانی و محل تجمع کارتن‌خواب‌ها و معتادان شده است».
وی گفت: «در این گونه موارد، ما از بنا بازدید می‌کنیم تا ببینیم چه باید انجام داد».
سلیمانی تاکید کرد: «تاکنون مجوز تخریب به شهرداری ندادیم تا بتواند یک بنای تاریخی واجد ارزش را تخریب کند بلکه اعلام می‌کنیم باید رفع خطر با نظارت میراث‌فرهنگی صورت گیرد. مثلا اگر دیواری تحریب شده از نو ساخته شود یا اگر زباله در آن محل جمع شده باشد پاکسازی و ساماندهی باید انجام شود».
ضوابط حریم بناها باید رعایت شود
وی در ادامۀ این گفت‌وگو با بیان اینکه در کنار حفاظت فیزیکی آثار تاریخی حفاظت حقوقی هم داریم، توضیح داد: «حفاظت حقوقی به این معناست که میراث‌فرهنگی برای آثار ملی حریم تعیین می‌کند. حریم برای هر بنا هم ضوابط خاص خود را دارد و هر دستگاه و شخصی بخواهد در حوزۀ این آثار کاری انجام دهد باید از میراث‌فرهنگی استعلام بگیرد و طبق ضوابط حریم عمل کند».
وی اضافه کرد: «این اقدامات تاکنون در کرمان انجام شده و میراث‌فرهنگی با دستگاه‌های دیگر تعامل و همکاری دارد».
نمی‌توانیم برای هر بنا یک نگهبان بگذاریم
مدیر پایگاه بافت تاریخی کرمان سپس گفت: «در خبری که به نقل از مدیرعامل انجمن دیده‌بان میراث و تمدن کارمانیا منتشر شده گفته شده تخریب توسط مالک انجام شده است. این نکته را نباید فراموش کرد که میراث‌فرهنگی نمی‌تواند برای هر اثر تاریخی؛ چه ثبت شده و چه نشده باشد، نگهبان بگذارد».
وی افزود: «دائما در حال اطلاع‌رسانی برای افزایش درک و آگاهی مردم هستیم و بستر را هم فراهم کرده‌ایم تا اگر کسی ملک تاریخی و واجد ارزش دارد چنانچه مایل باشد برای ثبت ملی آن اقدام کند. چنانچه مالک قصد تغییر کاربری و بهره‌داری از آن به‌عنوان موزه و یا اقامتگاه گردشگری داشته باشد میراث‌فرهنگی، هم استقبال می‌کند و هم تسهیلاتی در اختیار مالک می‌گذارد».
وی ادامه داد: «ضمن اینکه وظیفۀ مرمت و حفظ و نگهداری بناهای ثبت در فهرست آثار ملی برعهدۀ میراث‌فرهنگی است ولی در مواردی پیش می آید مالک یا مالکان شبانه و بدون هماهنگی اقدام به دخل و تصرف و تخریب کل بنا یا بخشی از آن می‌کنند؛ این وضعیت تنها مربوط به کرمان هم نیست و در کل کشور وجود دارد».
بنای واجد ارزشی تخریب نشده است
مدیر پایگاه بافت تاریخی کرمان اظهار کرد: «دربارۀ مواردی که در خبر تخریب سریالی خانه‌های تاریخی کرمان آمده که تخریب شده‌اند قبلا بازدید انجام داده بودیم و ملکی وجود نداشت که بگوییم از لحاظ معماری بنای برجسته‌ای بوده بلکه چند دیوارِ خراب‌‌شده بود. به مرور زمان آن‌قدر فرسایش شدیدی در این بناها رخ داده که نمی‌توانیم آن را جزو آثار واجد ارزش معماری و تاریخی و فرهنگی قرار دهیم. آنچه تخریب شده از این نوع بوده و بنای شاخصی نبوده است».
وی گفت: «در چند سال گذشته، پایگاه بافت تاریخی دو کار مطالعاتی گسترده در تمام سطح شهر کرمان و بافت تاریخی و پیرامون آن توسط مشاور انجام داد. وضع موجود را یک‌بار دیگر هم پایش کردیم و یکسری بنا که ثبت نشده ولی واجد ارزش بود را شناسایی کردیم».
وی افزود: «آنچه کنار مسجد ملک بوده و در خبر فوق از تخریب آن خبر داده شده دو ویرانه بوده که برای تعدادی از مالکان آنجا معضل ایجاد کرده بود. ما مجوز تخریب هم ندادیم بلکه در حد جمع‌آوری آوار و زباله‌ها بوده و خود بنده هم بر چنین اقداماتی نظارت می‌کنم».
سلیمانی ادامه داد: «ولی به هر حال وقتی ماشین‌آلات به این محل‌ها می‌روند دیدن افراد و ماشین‌آلات این شبهه را در اذهان ایجاد می‌کند که این بنا الان تخریب شده یا در حال تخریب است».
وی تاکید کرد: «نه شهرداری و نه میراث‌فرهنگی و نه هیچ ارگان دیگری نمی‌تواند به خود اجازه بدهد که ارزش‌های تاریخی را نادیده بگیرد و بی‌تفاوت از کنار آن عبور کند چه رسد به اینکه بخواهد لودر ببرد تا بنایی واجد ارزش را تخریب کند مگر این که مالک یا مالکان به‌صورت خودسرانه دست به چنین کاری بزنند».
سلیمانی در پاسخ به این پرسش فردای‌کرمان که بناهای اطراف پارک نشاط که در خبر فوق به آن اشاره شده چه وضعیتی داشتند؟ اظهار کرد: «اگر بنای شاخص و واجد ارزشی باشد برای حفاظت از آن حتی شده ثبت اضطراری را انجام می‌دهیم. مثل بنای خانه‌شهر که این اتفاق دربارۀ آن افتاد».
وی افزود: «مگر می‌شود ناگهان تخریب گسترده‌ای در این سطح انجام شود و ما خبردار نشویم؟».
مدیر پایگاه بافت تاریخی کرمان گفت: «این اظهارات بیشتر حاشیه و شبهه ایجاد می‌کند که کوتاهی از طرف میراث‌فرهنگی یا دستگاه‌های دیگر بوده است در صورتی که این‌طور نیست. خوشبختانه هم شهرداری خیلی آگاه و با میراث‌فرهنگی هماهنگ است و هم میراث‌فرهنگی دارد وظیفه‌اش را انجام می‌دهد». / الف
نظر خود را بنویسید