فردای‌کرمان - اسما پورزنگی‌آبادی: هفتۀ گذشته دکتر رضا ریاحیان ـ پژوهشگر و باستان‌شناس به‌عنوان سرپرست میراث‌فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری شهرستان کرمان منصوب شد. شهرستان کرمان با وجود ظرفیت‌های فراوانی که در هر سه حوزۀ میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی دارد همواره مورد غفلت بوده است. همین که پیش از این، تمام مسائل این حوزه‌ها در شهرستان کرمان باید از سوی اداره کل که خود با انبوهی مشغله و مسئله مواجه است پیگیری می‌شد و میراث‌فرهنگی شهرستان کرمان متولی مشخصی نداشت خود نشان‌دهندۀ این غفلت است. حدود دو سالی می‌شود که اداره میراث‌فرهنگی شهرستان راه‌اندازی شده و اکنون ریاحیان مدیریت آن را برعهده دارد.
در گفت‌وگویی که در ادامه می‌خوانید از او خواستم تا از مهم‌ترین برنامه‌های خود برای شهرستان کرمان بگوید.
*آقای دکتر، چه اولویت‌هایی برای شهرستان کرمان مدنظر دارید و می‌خواهید به آن رسیدگی کنید؟
وقتی از اداره میراث‌فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری شهرستان کرمان صحبت می‌کنیم در واقع داریم از 50 درصد شرح وظایف اداره کل استان حرف می‌زنیم. یعنی شرح وظایفی که شهرستان کرمان با وجود راین و ماهان و شهداد و شهر کرمان دارد نیمی از وظایف اداره کل در هر سه بخش است و من به‌عنوان مسئول میراث شهرستان باید با همۀ موضوعات درگیر شوم. در مرحلۀ اول سه هدف و موضوع اساسی را باید دنبال کنم. اول این که سهم اعتبارات بناهای تاریخی و صنایع‌دستی و گردشگریِ شهرستان کرمان از فرمانداری کرمان را افزایش دهم. هم‌اکنون، این سهم بسیار اندک است. در حالی که 50 درصد شرح وظایف اداره کل مربوط به شهرستان کرمان است به همین نسبت باید سهم اعتبارات نیز رشد کند. نمی‌خواهیم هم یک ساله این اتفاق بیفتد بلکه معتقدیم طی یک برنامۀ زمان‌بندی و به مرور باید اعتبارات افزایش یابد و سیاست اصلی ما این است که سهم اعتبارات میراث‌فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری شهرستان از فرمانداری را در سال 1403 بالا ببریم. نیمی از بناهای شاخص استان در شهرستان کرمان قرار دارند؛ تا حالا از اعتبارات استانی و گاهی از اعتبارات ملی برای این بناها می‌گرفتیم، حالا اگر اعتبارات شهرستان کرمان هم اضافه شود در مرمت و ساماندهی و احیا بیشتر و بهتر می‌توانیم عمل کنیم. هدف دیگر این است که جایگاه اداره میراث‌فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری شهرستان کرمان را در بین دستگاه‌های اجرایی ارتقا بدهیم. ادارۀ شهرستان حدود دو سالی است که راه‌اندازی شده ولی جایگاه واقعی در بین دستگاه‌های دولتی و شهرداری‌ها و کمیسیون‌ها و جلسات و برنامه‌ریزی‌ها نداشت و هماهنگی‌ها، آن‌طور که نیاز بود صورت نمی‌گرفت. ما باید تلاش کنیم تا این جایگاه را ارتقا دهیم. هدف دیگر این است که در قالب برنامه‌ای هدفمند و مشخص بین معاونت‌ها و سایر بخش‌های اداره کل و اداره شهرستان هم‌افزایی ایجاد کنیم و در واقع، به فهم روشنی برسیم که شهرستان کرمان چه وظایفی را باید انجام دهد و آنچه انجام می‌دهیم تناقضی با برنامه‌های اداره کل نداشته باشد. جناب آقای شاهرخی مدیرکل محترم این سه هدف را به بنده گفتند و دلیلی که بنده با وجود مشغله‌های زیادی که دارم این مسئولیت را پذیرفتم پیش‌برد این اهداف است.
*این سه هدف بیشتر اقداماتی درون‌سازمانی هستند. در حال حاضر در شهرستان کرمان چهار اثر ثبت جهانی شامل باغ شازده ماهان و بیابان لوت و کاروانسرای گنجعلی‌خان و قنات جوپار را داریم. شما برای این سایت‌های جهانی چه می‌کنید؟
هریک از این سایت‌ها پایگاه مجزا دارند و همۀ مدیران پایگاه‌ها نیز کارشناس و از همکاران بنده هستند. اما همگرایی کافی بین چهار پایگاه جهانی در شهرستان نداریم که الان به‌طور مشخص بتوانیم بگوییم چه نیازهایی در حوزۀ میراث‌فرهنگی و گردشگری در این سایت‌ها وجود دارد تا آن را پیگیری کنیم. ضمن اینکه یکسری مسائل را از طریق فرمانداری باید حل کنیم. مثلا مشکل آب باغ‌شازده شاید از طریق فرمانداری بهتر حل شود یا مشکلات قنات جوپار را با همکاری جهادکشاورزی شاید بهتر بتوانیم پیگیری کنیم یا برای مسائل بیابان لوت شاید بخشداری شهداد بتواند کمک‌های خوبی داشته باشد. اصل این است که هم‌افزایی بین همۀ مدیران مرتبط در شهرستان کرمان ایجاد شود. منِ سرپرستِ ادارۀ میراث شهرستان کرمان باید 50 درصدِ اداره کل را پیش ببرم. برنامه‌ام اما این است که ابتدا چالش‌ها و فرصت‌ها را به‌طور دقیق شناسایی کنیم و مستقیم سراغ موضوع اصلی برویم و در تعامل با دستگاه‌هایی که می‌توانند به حل مشکلات کمک کنند عمل کنیم.
*پس دربارۀ سایت‌های جهانی موضوع آسیب‌شناسی و تعیین مشکلات را در اولویت دارید؟
بله. ابتدا باید چالش‌ها و فرصت‌ها را در هماهنگی با مدیران پایگاه‌ها مشخص کنیم و بعد تعیین کنیم که از طریق چه نهادهایی باید مشکلات حل شود و در ادامه، بنده به‌عنوان سرپرست اداره شهرستان رایزنی لازم را با ادارات مربوطه انجام دهم.
*یکی از دغدغه‌های جدی در شهر کرمان وضعیت فضای سبز باغ‌موزه هرندی است. این قول را می‌دهید که در دوران مسئولیت‌تان این فضای سبز را احیا کنید؟
باغ‌موزه هرندی زیر نظر معاونت میراث‌فرهنگی اداره کل و بخش موزه‌هاست. بخشی از این مجموعه، اداری است و قرار است معاونت صنایع‌دستی به آنجا منتقل شود. موزه‌های باستان‌شناسی و ساز هم در این مجموعه دایر هستند. حالا ببینید چقدر موضوع مرتبط با این باغ‌موزه وجود دارد. بعد شما انتظار دارید که منِ سرپرست اداره شهرستان فضای‌سبز باغ را احیا کنم؟
*خودتان نگران وضعیت فضای‌سبز این باغ‌موزه نیستید؟
قطعا نگرانم و علاقه‌مندم هرچه زودتر این فضای سبز ساماندهی و احیا بشود. شاید مشکل این فضای سبز را بتوانیم در ارتباط با جهادکشاروزی و منابع‌طبیعی شهرستان حل کنیم. شاید این ادارات برای این موضوع اعتباراتی داشته باشند که تاکنون از آن غافل بوده‌ایم. باید ابتدا مسئله را روشن و همۀ جوانب کار را بررسی کنیم و بعد سراغ آن برویم.
*باغ‌هرندی را در اولویت برنامه‌هایتان در شهرستان کرمان می‌گذارید؟
بله. اگر شهر کرمان چهار مقصد مهم گردشگری داشته باشد یکی از آن‌ها باغ‌هرندی است. این باغ یک سایت موزه است و دو موزه مهم در آن داریم، ضمن این که این باغ‌موزه در مرکز شهر قرار دارد و دسترسی به آن آسان است. فضای سبز آن دغدغه‌ام است اما باید اول مشخص کنیم مشکل از چه طریقی بهتر و زودتر حل می‌شود.
*برای بازار تاریخی کرمان چه برنامه‌ای دارید؟ این بازار با مسائل پیچیده و متعددی مواجه است. ضمن این که برخی از بناهای تاریخی آن دست اوقاف است، برخی مثل آب‌انبارها و کاروانسراها نیاز جدی به مرمت دارند و رها شده‌اند. تعدادی پروژۀ نیمه‌تمام از جمله کاروانسرا و آب‌انبار حاج‌آقا علی را در این بازار داریم. برنامۀ شما چیست؟
شاید اصلی‌ترین چالش در حوزۀ شهرستان کرمان مربوط به مسائل بازار تاریخی و آثار وابسته به آن باشد. از لحاظ قانونی بازار وکاروانسراها و مجموعه‌های آن زیر نظر معاونت میراث‌فرهنگی اداره کل هستند. قاعدتا ما در حوزۀ مسائل فنی آن ورود نمی‌کنیم. اگر بخواهیم اقدامی انجام بدهیم برای تعیین‌تکلیف برخی موضوعات برجا مانده در این مجموعه است از جمله همین کاروانسرای حاج‌آقاعلی که به آن اشاره کردید. ابتدا باید بدانیم گره کار کجاست و سپس به دنبال حل مشکل باشیم. یکی از وظایفی که ما در اداره شهرستان داریم این است که بتوانم با مسئولان اداره اوقاف شهرستان کرمان جلسات تخصصی و کارشناسی برگزار کنیم. ممکن است در جریان همین جلسات به این جمع‌بندی برسیم که مشکلات مالکیتی یک کاروانسرا را حل و برای آن سرمایه‌گذار پیدا کنیم و بعد سراغ مسائل دیگر برویم. این موارد چون تاکنون زیر لوای اداره کل بودند، آن‌طور که نیاز بود به آن رسیدگی نمی‌شد. حالا اداره شهرستان باید این مسائل را پیگیری و به این مشکلات رسیدگی کند.
*منتشرشده در هفته‌نامه استقامت / شماره 840
نظر خود را بنویسید