فردای‌کرمان ـ اسما پورزنگی‌آبادی: اگرچه پیش از این در استان کرمان از گردشگری رفسنجان بسیار کم گفته و شنیده می‌شد اما این شهرستان در چند سال اخیر در تکاپوی جدی برای رونق گردشگری است.
رئیس اداره میراثفرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری رفسنجان در این‌باره در گفت‌وگو با فردای‌کرمان تصریح کرد: «می‌خواهیم رفسنجان را از یک شهر عبوری به مقصد گردشگری تبدیل کنیم».
در راستای همین هدف است که رفسنجان در نمایشگاه بین‌المللی تهران نیز شرکت کرده است.
در جریان این نمایشگاه، گفت‌وگویی با حسین حسینی رئیس میراثفرهنگی رفسنجان انجام دادم. او از ظرفیت‌های گردشگری این شهرستان و همچنین کمبودها سخن به میان آورد. صحبت ما به خانه حاج‌آقاعلی و ماجرای ایراداتی که پیش از این مدیرکل میراث بر رفع آن تاکید کرده و به ثبت جهانی این اثر نیز کشیده شد که در ادامه می‌خوانید.
حسینی به خبرنگار فردای‌کرمان گفت: «رفسنجان در کشور بیشتر با پسته و شخصیت‌های سیاسی برجسته‌ای که دارد شناخته شده است. البته در شهرستان هم این اراده نبوده که از ظرفیت‌های گردشگری برای توسعۀ اقتصادی استفاده شود، مردم هم رغبتی به این حوزه نداشتند چون به هر حال پسته اقتصاد خوبی داشت و همین شرایط موجب شده بود که طی سال‌های گذشته گردشگری مورد غفلت واقع شود».
حسینی افزود: «در چند سال اخیر که افق پسته مقداری تاریک و رکودی حاکم شده، اراده‌ای در رفسنجان ایجاد شده تا از ظرفیت‌های گردشگری برای رونق اقتصادی شهرستان استفاده شود».
وی ادامه داد: «داشته‌های زیادی در رفسنجان وجود دارد که تاکنون مورد توجه نبوده و اکنون که در کانون توجه قرار گرفته، شاهدیم که این شهرستان در رقابت با سایر نقاط کشور حرفهای زیادی برای گفتن دارد».
وی سپس به معرفی برخی از جاذبه‌های رفسنجان پرداخت و با بیان این که از بزرگ‌ترین خانه خشتی جهان تا درۀ شگفت‌انگیز راگه حدود 300 اثر در شهرستان پراکنده است، گفت: «جاذبه‌های طبیعی داریم که برخی از آن‌ها منحصر به‌فرد است. به‌عنوان نمونه می‌توان به درۀ راگه، چاه دریا و غار میرزا اشاره کرد».
حسینی افزود: «غار میرزا را به صورت تخصصی می‌توان بازدید کرد و به اذعان غارنوردان از جمله غارهای بسیار زیبای کشور به شمار می‌رود».
وی ادامه داد: «علاوه بر این، تل‌ماسه‌ها و تپه‌های ماسه بادی در کنار تفاوت اقلیمی که در رفسنجان داریم می‌تواند برای گردشگران خاطرات متفاوتی رقم بزند».
رئیس میراثفرهنگی رفسنجان اضافه کرد: «از نوق تا راویز حدود 80 کیلومتر فاصله است اما در حالی که در نوق تپه‌های ماسه بادی را داریم، راویز منطقه‌ای سردسیر و کوهستانی است».
حسینی گفت: «معماری و فرهنگ رفسنجان هم قابل توجه است و طی سال‌های اخیر برخی مواریث ناملموس شهرستان به‌صورت مشترک با استان و برخی به‌طور مجزا به اسم رفسنجان به ثبت رسیده است».
وی سپس اظهار کرد: «بنا را بر این گذاشته‌ایم که وارد محافل گردشگری شویم و این داشته‌ها و ظرفیت‌ها را به دست‌اندرکاران گردشگری کشور معرفی کنیم. نمایشگاه تهران که هرساله برگزار می‌شود مهم‌ترین رویداد گردشگری کشور است و چند سال است در آن شرکت کردیم و خوشبختانه هر سال هم وضعیت بهتری داشته‌ایم».
حسینی توضیح داد: «در نمایشگاه امسال برخی از فعالان گردشگری شهرستان حضور دارند و به بازدیدکنندگان اطلاعاتی را ارائه می‌کنیم. علاوه بر این، تیم‌های مذاکره‌کننده نیز داریم که با آژانس‌ها و فعالان گردشگری کشور که نقش مهمی در پراکنش گردشگر در کشور دارند گفت‌وگو می‌کنند».
وی تصریح کرد: «می‌خواهیم رفسنجان را از یک شهر عبوری به مقصد گردشگری تبدیل کنیم».
وی اضافه کرد: «برداشت خودمان این است که این نمایشگاه خیلی به این هدف کمک کرده است».
ارزیابی از نمایشگاه
وی در ادامۀ این گفت‌وگو در پاسخ به این پرسش فردای‌کرمان که تا دومین روز، چه ارزیابی از نمایشگاه دارید؟ گفت: «چون حجم کار بالا بوده تنها دو، سه سالن مجاور غرفۀ کرمان را بازدید کردم و دیدم که بیشتر، بخش دولتی استان‌ها آمده‌اند و خوب هم کار کرده‌اند».
حسینی در پاسخ به این پرسش که آیا این استان‌ها قوی‌تر از کرمان در نمایشگاه حاضر شده‌اند؟ اظهار کرد: «نباید از انصاف خارج شویم ولی در برخی موارد قوی‌تر و برخی موارد ضعیف‌تر بوده‌اند».
رئیس میراثفرهنگی رفسنجان در پاسخ به این پرسش که چه چیزی در نمایشگاه توجه شما را بیشتر جلب کرده است؟ گفت: «در همین بازدیدهایی که داشتم دیدم که مازندران خیلی قوی شرکت کرده و شهرداری‌های هر شهر جداگانه آمده و بخشی از کار را برعهده گرفته‌اند و به‌طور تخصصی دارند در حوزۀ گردشگری منطقۀ خود کار می‌کنند».
وی افزود: «ما هم با حمایت شهرداری رفسنجان آمدیم ولی هرچه شهرداری‌های بیش‌تری حضور یابند ظرفیت بیش‌تری را می‌توانند ارائه کنند».
نارضایتی از طراحی غرفه
حسینی در پاسخ به این پرسش که آیا از طراحی و موقعیت غرفۀ رفسنجان رضایت کافی دارید؟ گفت: «فضای کافی در اختیار داریم و امکانات سمعی و بصری خوبی نیز وجود دارد ولی فعالان گردشگری و برخی بازدیدکنندگان به‌ویژه همشهریان ما از طراحی غرفۀ رفسنجان رضایت کافی ندارند».
وی اظهار کرد: «شاید یک معمار بیاید طراحی غرفه را بپسندد و غرفۀ کرمان را تحسین کند ولی فعالان گردشگری چندان این طراحی را نپسندیده‌اند و البته در قضاوت و ارزیابی باید اختلاف دیدگاه‌ها را مدنظر داشت».
زیرساخت‌ها و امکانات
در ادامۀ این گفت‌وگو، رئیس میراثفرهنگی رفسنجان در پاسخ به این پرسش که آیا در این شهرستان امکانات و زیرساخت‌های کافی برای گردشگران وجود دارد؟ اظهار کرد: «در حال حاضر حدود 500 تخت در قالب سه هتل و یک مهمانپذیر و یک اقامتگاه سنتی و حدود شش بوم‌گردی و دو خانه‌مسافر در شهرستان داریم».
وی افزود: «اما تعداد تخت‌های مجاز در شهرستان کم است».
وی ادامه داد: «با وجود این که هنوز شهر مقصد گردشگری نیستیم ولی به دلیل فعالیت‌های صنعتی و رفت‌وآمدهایی که در شهرستان وجود دارد همچنین، در سال‌های اخیر که تیم‌های رفسنجان وارد حوزۀ ورزش حرفهای شده‌اند اقامتگاه‌های ما در بیشتر ایام سال تکمیل است».
حسینی اظهار کرد: «به دلیل این وضعیت سراغ توسعۀ زیرساخت‌ها رفته‌ایم و هم‌اکنون حدود 10 پروژۀ کوچک و بزرگ گردشگری در شهرستان در حال انجام است که ظرف یکی، دو سال آینده بخشی از آن به بهرهبرداری می‌رسد».
ضرورت راه‌اندازی قطار
رئیس میراثفرهنگی رفسنجان در پاسخ به فردای‌کرمان دربارۀ وضعیت سرویس‌دهی فرودگاه این شهرستان به‌عنوان یکی از زیرساخت‌های مهم گردشگری اظهار کرد: «ضعف بزرگ شهرستان ما این است که با وجود این که زیرساخت فرودگاه را داریم اما متاسفانه آن‌طور که باید، فعال نیست و پروازهای محدودی وجود دارد و این‌طور نیست که برای فعالان گردشگری قابل برنامه‌ریزی باشد».
وی اضافه کرد: «البته در این خصوص، فرمانداری و شهرداری و معین‌های اقتصادی پای کار بودند و اخیرا هزینۀ زیادی شده تا زیرساخت‌های فرودگاه ارتقا پیدا کند».
حسینی ادامه داد: «ضعف خیلی بزرگ‌تر رفسنجان این است که از خط ریل دور هستیم و ایستگاه قطار نداریم».
وی گفت: «البته وعده‌ای داده شده که از طریق خط ریلی که از احمدآباد به سمت کرمان می‌آید، شهر رفسنجان به شبکۀ ریلی کشور متصل شود که در این صورت ورود تورها و گردشگران به رفسنجان تسهیل می‌شود».
خانه خشتی در مسیر هتل شدن
وی در پاسخ به این پرسش که آیا این وعده که پیش‌تر در گفت‌وگو با فردای‌کرمان داده بودید که خانه حاج‌آقاعلی رفسنجان برای اقامت گردشگران در نوروز 1403 مهیا می‌شود تحقق می‌یابد؟ گفت: «در حال حاضر زیرساخت اقامت در خانه خشتی رفسنجان آماده است و کار در مرحلۀ اخذ مجوز است تا به‌عنوان اقامتگاه سنتی مورد بهرهبرداری قرار گیرد».
حسینی توضیح داد: «میراثفرهنگی از روز اول با این موضوع که خانه‌خشتی به‌طور کامل به اقامتگاه تبدیل شود مخالف بوده است. چون اینجا یک بنای خاص است و می‌توان گفت وجه تمایز رفسنجان با شهرهای دیگر وجود همین بزرگ‌ترین خانه خشتی جهان است؛ حالا اگر قرار باشد این بنا به‌طور کامل هتل شود تعدادی افراد در آن مستقر می‌شوند و دسترسی عموم بازدیدکنندگان و مردم به آن قطع می‌شود».
وی افزود: «به همین دلیل ما با این که خانه به‌طور کامل به هتل تبدیل شود مخالف بوده‌ایم».
وی ادامه داد: «خوشبختانه مجموعۀ بهره‌بردار و شرکت مس این نظر میراث را پذیرفتند و تنها قسمتی از این مجموعه و دو جبهۀ آن در حیاط مرکزی برای اقامت حدود 40 نفر مهیا می‌شود».
رفع ایرادات خانه خشتی
اخیرا مدیرکل میراثفرهنگی استان بازدیدی از خانه خشتی رفسنجان داشته و تاکید کرده که ایرادات این بنا باید حذف شود؛ به‌طور مشخص چه ایراداتی مدنظر است؟ حسینی در پاسخ به این پرسش فردای‌کرمان گفت: «زمانی که بنیاد موقوفات این خانه را مرمت می‌کرد یک‌سری کنش و واکنش‌هایی داشتیم و منتج به اتفاقاتی شد اما برخی از الحاقات که به‌طور مشخص می‌توان به نصب دو لوستر در دو بخش از خانه اشاره کرد بنا به دستور مدیرکل محترم باید حذف شود».
وی افزود: «بعد از دستور مدیرکل، نامۀ کتبی به بهره‌بردار نوشتیم تا این ایرادات رفع شود. قرار است با نظارت کارشناسان میراثفرهنگی و با کمک مهندسان و متخصصان مربوطه سبک‌سازی سازه به‌طور اصولی انجام شود».
وی اضافه کرد: «بعد از نمایشگاه این اقدامات را انجام خواهیم داد».
موانع ثبت جهانی
رئیس میراثفرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری شهرستان رفسنجان دربارۀ آخرین وضعیت پروندۀ ثبت جهانی خانه حاج‌آقاعلی نیز توضیحاتی داد.
وی گفت: «طبق روال ثبت جهانی ارزیابان یونسکو از این خانه بازدید کرده‌اند. در ارزیابی‌های قبلی ایرادات جزئی گرفته شد که به‌راحتی قابل حل است».
حسینی در پاسخ به این پرسش فردای‌کرمان که آیا ایرادات ارزیابان یونسکو مربوط به مرمت خانه است؟ اظهار کرد: «ایرادات مربوط به مرمت و داخل خانه جزئی است. مشکل اساسی بیرون از خانه و در حریم این بنا است».
وی ادامه داد: «یکی از ایرادات، مربوط به گلدستۀ ورودی روستاست و تاکید شده که حتما باید حذف شود. نصب این گلدسته کاری فرهنگی و مذهبی است ولی تشخیص ارزیابان این بوده که در حریم 500 متری بنا نباید باشد چون سازه‌ای مصنوعی است».
وی گفت: «اگر این گلدسته با مصالح بومی منطقه اجرا شده بود ایرادی شاید نداشت. اما ارزیابان یونسکو می‌گویند این سازۀ مصنوعی از حریم بنا باید خارج شود».
وی اضافه کرد: «به اعتقادات مردم احترام می‌گذاریم ولی به هر حال ضوابطی هست که برای ثبت جهانی هر اثر باید رعایت شود. دربارۀ این گلدسته پیشنهاداتی وجود دارد و امیدواریم به‌زودی مشکل حل شود».
حسینی اظهار کرد: «ایراد دیگر وجود دکل‌های مخابراتی در حریم خانه است که باید دور شوند».
وی ادامه داد: «ایراد دیگر استفاده از معماری و مصالح ناهمگون با بوم منطقه در ساخت‌وسازهای پیرامون این خانۀ تاریخی است؛ سقف‌های شیروانی سنخیتی با معماری منطقه ندارد و باید حذف شود به گونه‌ای که وقتی ارزیاب یونسکو یا گردشگران از بالای پشت‌بام خانه چشم‌انداز را می‌بیند هیچ مزاحمت بصری نباشد». / الف
نظر خود را بنویسید