فردای‌کرمان - گروه فرهنگ‌وهنر: کتابی با موضوع تاریخ تحلیلی خوشنویسی ایرانی، تالیف علیرضا هاشمی‌نژاد پژوهشگر حوزۀ فرهنگ و تاریخ هنر، براساس منابع موجود در مجموعۀ میراث جهانی کاخ گلستان در پاییز امسال چاپ و رونمایی می‌شود.
آفرین امامی با اعلام این خبر به خبرنگار «میراث‌آریا» توضیح داد: «بر اساس تفاهم‌نامه‌ای میان کاخ گلستان و دانشگاه شهید باهنر کرمان، علیرضا هاشمی‌نژاد، پژوهشگر تاریخ خوشنویسی و نسخه‌شناسی، پژوهشی را با موضوع تاریخ تحلیلی خوشنویسی ایرانی با تمرکز بر اقلام شش‌گانه و قلم‌های ایرانی بر پایه منابع موجود در کاخ گلستان انجام داده است».
مدیر مجموعه میراث جهانی کاخ گلستان با اشاره به این‌که این پژوهش از سال ۱۴۰۲ آغاز شده و به اتمام رسیده، ادامه داد: «نتیجۀ پژوهش قرار است در قالب کتاب، در پاییز امسال با مشارکت کاخ گلستان، دانشگاه شهید باهنر و مؤسسۀ کتاب‌آرایی ایرانی منتشر شود».
امامی افزود: «در این پژوهش، ۴۰۰ اثر تاثیرگذار در شناخت تاریخ تحولات خوشنویسی ایرانی، از آثار موجود در کاخ گلستان، ازجمله نسخه‌های خطی، مرقعات و قطعات، مورد بررسی و تحلیل قرار گرفت».
وی اضافه کرد: «در این کتاب منتخبی از مهم‌ترین و فاخرترین آثار خوشنویسی موجود در کاخ گلستان شامل نسخه‌ها، مرقعات و قطعات همراه با تحلیل سبک‌شناسی خوشنویسی ایرانی معرفی می‌شود».
این نوع پژوهش در ایران بی‌سابقه است
برای آگاهی بیشتر در مورد این پژوهش و کتابی که در آیندۀ نزدیک قرار است منتشر شود، خبرنگار فردای کرمان در تماسی که با هاشمی‌نژاد پژوهشگر کرمانی داشت، از ایشان خواهان توضیح بیشتر دربارۀ این کوشش علمی و فرهنگی نوین شد.
هاشمی‌نژاد با بیان این‌که تاکنون چنین پژوهشی بر پایۀ منابع موجود در کاخ گستان با رویکرد تحلیلی مبتنی بر سبک‌شناسی انجام نشده است، تصریح کرد: «این نوع پژوهش در ایران بی‌سابقه است، در خارج ایران البته کارهایی انجام شده، مثلا در ترکیه ضمن معرفی نسخه‌های شاخص قرآن در موزه‌های ترکیه تا حدی به تحلیل تاریخی خوشنویسی هم پرداخته‌اند».
وی افزود: «منتهی من دنبال چنین کاری نیستم، قصدم نوشتن تاریخ تحلیلی خوشنویسی ایرانی مبتنی بر منابع کاخ گلستان است. البته اگر از دوره‌ای خاص، اثر مورد نظرم را در کاخ گلستان ندیدم، طبیعتا مبحث تحلیل آثار و سبک‌شناسی را ناقص رها نمی‌کنم و نمونۀ مورد نظرم را از مجموعۀ دیگری می‌آورم».
این نسخه‌شناس و پژوهشگر حوزۀ فرهنگ با تاکید بر اهمیت منابع کاخ گلستان بیان کرد: «ما مراکزی مانند کاخ گلستان که منابع مهمی در حوزۀ خوشنویسی در اختیار داشته باشند، کم داریم. در کنار کاخ کلستان، آستان قدس هم بسیار مهم است، اما منابع فاخر این مرکز بیشتر قرآنی هستند و اتفاقا من در آن‌جا هم بر روی منابع موجود در حال پژوهش هستم، اما در آن‌جا صرفا خط نسخ را مورد مطالعه قرار می‌دهم».
هاشمی‌نژاد با ابراز خرسندی از کیفیت و تنوع منابع موجود در کاخ گلستان گفت: «ما در این پژوهش، چهارصد منبع مهم را بررسی کردیم، در این‌جا نسخه‌هایی خاص از خوشنویس‌های تأثیرگذار تاریخ خوشنویسی نگه‌داری می‌شود».
وی افزود: «اگرچه بیشترین آثار موجود از دورۀ تیموری و بعد از آن هستند، اما دامنۀ زمانی این آثار از قرن پنجم تا پایان دورۀ قاجار است، که ضمن بررسی با کیفیت مناسب برای چاپ فاخر عکاسی نیز شده‌اند».
این مولف آثار متعدد خوشنویسی با بیان این‌که در این بررسی بر روی اقلام شش‌گانه و قلم‌های سه‌گانه ایرانی تمرکز کرده‌ام، تاکید کرد: «اقلام شش‌گانه اگرچه به ایران تعلق ندارند و مربوط به جهان اسلام هستند، اما ایرانی‌ها در پدید آمدن آن‌ها نقش اساسی داشته‌اند».
وی ادامه داد: «قلم‌هایی مثل تعلیق، نستعلیق و شکسته در ایران پدید آمده‌اند و در کشور ما بیشتر مورد استفاده بوده‌اند، اما در این اثر بر تحولات همۀ خطوط البته به غیر از خط کوفی درحوزۀ فرهنگی ایران تکیه دارم».
هاشمی‌نژاد با اشاره به این‌که پژوهش را به‌طور رسمی از سال قبل شروع کردم ولی از سال‌ها پیش من این موضوع را در دست مطالعه داشته و دنبال کرده‌ام گفت: «در نظر دارم در این کتاب به همراه بیان تاریخ تحلیلی خوشنویسی ایرانی که ذکر آن رفت، مهم‌ترین آثار خوشنویسی در کاخ گلستان را نیز معرفی کنم، به تعبیر دیگر این اثر نوعی فهرست تحلیلی از آثار فاخر خوشنویسی در کاخ گلستان است».
نظر خود را بنویسید