جمع‌آوری و تفکیک جنسیتی سگ‌ها در کرمان

اسما پورزنگی‌آبادی ـ در آخرین تصمیم، قرار است سگ‌های نر و ماده در شهر کرمان پس از جمع‌آوری، جداسازی شوند. این اما، یک راه‌حل موقت برای ساماندهی جمعیت پرتعداد این حیوانات بدون صاحب است که به گفته‌ی شهیدی؛ نایب رئیس انجمن حمایت از حیوانات بی‌سرپناه کرمان با گسترش شهر کرمان، زیستگاه آنان را تصرف و راه ورودشان به ‌شهر را هموار کرده‌ایم.
حدود سه سال از شلیک آخرین گلوله‌ی شهرداری به سمت این حیوانات می‌گذرد؛ سلاح‌ها بر زمین گذاشته شد و قرار بر آن رفت که نهادهایی از جمله دامپزشکی، محیط زیست، شهرداری به‌همراه حامیان حیوانات در کنار هم، به شیوه‌ای انسانی، با این حیوانات برخورد کنند؛ جمع‌آوری، انتقال به پناهگاه، عقیم‌سازی، پلاک‌کوبی، رهاسازی و در جریان همه‌ی این مراحل، غذارسانی، بخشی از پروسه‌‌ای است که پس از حدود سه سال، هنوز در این شهر نتوانسته‌اند آن را به‌درستی اجرا و تکمیل کنند و حالا، مدت زیادی است که شهروندان کرمانی، در ساعات روز و شب، در بسیاری از معابر عمومی با حضور این حیوانات مواجه می‌شوند؛ حیواناتی بی‌خانمان. گرسنه. تشنه. گاهی بیمار و با توانایی زاد و ولد فراوان. هر سگ ماده، در شرایط مناسب، در یک سال 16 توله می‌تواند به‌دنیا بیاورد!
پس از آن‌که صدای اعتراض شهروندان از حضور این حیوانات در مناطق مسکونی به گوش مقامات رسید، جلسات متعددی تشکیل و اظهارات مختلفی مطرح شد. همه اما بی‌نتیجه ماند. دستگاه‌های متولی با تمام توش‌وتوان ورود نکردند، شهرداری هم با خالی‌تر شدن جیبش، کم‌تر کار کرد، حامیان تنها و تنهاتر شدند تا این‌که تلاطم‌های اقتصادی نیز شکل تازه‌تری پیدا کرد؛ در نتیجه، هم عقیم‌سازی و هم غذارسانی با مشکل روبه‌رو شد و جمعیت سگ‌هایی که تا پیش از این، شهرداری با یک شلیک، خود و شهر را از دست‌شان خلاصی می‌داد روز به روز بیش‌تر شد که در آخرین آمار، حتی حرف از جمعیت هشت هزار قلاده‌ای سگ‌های شهر کرمان هم بوده است!
پس از بروبیا و جلسه برگزار کردن و کشمکش و اعتراضات رسانه‌ای و مدنی و مردمی فراوان، ظاهرا به‌تازگی تصمیمی برای کنترل وضع موجود گرفته شده که مورد حمایت حامیان حیوانات نیز هست. اگرچه همه چیز هنوز روی کاغذ است. علیرضا شهیدی؛ نایب رئیس انجمن حمایت از حیوانات بی‌سرپناه کرمان که از ابتدای راه‌اندازی پناهگاه پیگیر مسائل این حوزه بوده، به «فردای‌کرمان» می‌گوید: «پس از پیگیری فراوان و بازدید برخی اعضای محترم شورای شهر از پناهگاه و با تماس‌های متعددی که با مسئولین محترم سازمان پسماند شهرداری داشتیم شنبه‌ی گذشته جلسه‌ای در محل شورای شهر با حضور رئیس شورا، آقایان خدادادی و میرحسینی دو عضو شورا، رئیس حراست شهرداری، مدیرعامل پسماند شهرداری و نمایندگانی از محیط زیست و دامپزشکی و انجمن حامیان حیوانات برگزار شد و همه نظرات خود را دادند. در این جلسه اما به‌جز محیط زیست، در سخنان دیگران، نامهربانی بود به‌طوری که به نظر نمی‌رسید قدمی به سمت جلو برداشته بشود».

وی در تشریح بیش‌تر این نظر خود بیان می‌کند: «مثلا دامپزشکی نگرانی‌های خود را داشت و می‌گفت که آمار حیوانات بی‌سرپرست که آلوده هستند و ممکن است آن را به دیگران منتقل کنند باید کنترل شود وگرنه مجبور به درمان‌های گران‌قیمت خواهند شد. همچنین با این وضعیت، مجبورند هزینه‌های زیادی برای گزش انسان توسط این حیوانات باید بپردازند. شهرداری هم از مشکلات بودجه‌ای می‌گفت. ما حامیان، نگرانی آن‌ها را درک می‌کردیم ولی به‌هرحال معضل حیوانات بی‌سرپرست هم وجود دارد و باید حل شود».
وی با بیان این‌که در نهایت، انجمن حامیان، چند پیشنهاد در راستای اهداف شهرداری و دامپزشکی ارایه کرد، می‌افزاید: «اولین پیشنهاد این بود حالا که شما هزینه‌ی واکسیناسیون ندارید، عقیم‌سازی هم با این جمیعت چند هزار نفری سگ‌ها امکان‌پذیر نیست و انجمن نیز پیش از این، به کمک شهرداری یک سایت برای این حیوانات آماده کرده است. حالا شهرداری بیاید سایت دیگری با همین ابعاد به‌همراه امکانات آب‌خوری، غذاخوری، سرمایش و گرمایش تدارک ببیند و محصورش کند تا حالا که نمی‌توانیم عقیم‌سازی را انجام دهیم جداسازی جنسیتی صورت گیرد و سگ‌های نر و ماده از هم جدا شوند».
شهیدی اضافه می‌کند: «یک تیم از دامپزشکی هم در محل سایت مستقر شوند تا به حیوانات آلوده و پرخطر که به پناهگاه می‌آیند رسیدگی شود».
وی با بیان این‌که مسئله‌ی بعدی غذارسانی به این حیوانات است، ادامه می‌دهد: «آن‌طور شهرداری می‌گوید ماهانه 100 میلیون تومان برای این حیوانات بی‌سرپرست دارد هزینه می‌کند اما آنچه انجام می‌دهد، تنها یک حلقه از یک سیکل است که برای ساماندهی این حیوانات ضرورت دارد به‌طور کامل اجرا شود؛ انجمن به شهرداری پیشنهاد داد حالا که این هزینه را دارید انجام می‌دهید و امکان هزینه‌ی بیش‌تر تا رسیدن به اهداف مطلوب را ندارید مقداری بیش‌تر هزینه کنید و یک خودرو و راننده هم در اختیار انجمن قرار دهید».
وی می‌گوید: «انجمن که کار غذارسانی به این حیوانات را انجام می‌دهد، با این خودرو غذا را از رستوران‌های سطح شهر جمع‌آوری و به سایت نگهداری حیوانات منتقل می‌کند».
نایب رئیس انجمن رها کرمان تصریح می‌کند: «شهرداری و شورا هر دو پیشنهادات را کاملا پذیرفتند و توافق جمعی حاصل شد».
وی سپس اظهار می‌کند: «در این میان، هزینه‌ی غذارسانی هم به‌عنوان یکی از مشکلات جدی مطرح است؛ در این‌باره نیز، انجمن پیشنهاد داد که شهرداری یک بیلبورد در سطح شهر را به انجمن دهد تا از طریق اجاره‌ی آن هزینه‌ی بخشی از غذای حیوانات را تامین کند. درباره‌ی این پیشنهاد هنوز شهرداری نظر قطعی خود را نداده است».
وی می‌گوید: «من اما پس از آن جلسه، به آقای عالم‌زاده (شهردار) پیشنهادی دادم که ایشان پذیرفتند و قرار شد بعد از توافق با معاون محترم خدمات شهری تصمیم نهایی درباره‌ی آن گرفته شود و آن این‌که شهرداری ماهیانه 10 میلیون تومان هم برای تهیه‌ی غذای این حیوانات به انجمن کمک کند البته نه به‌صورت پرداخت نقدی بلکه در قالب پرداخت فاکتورهایی که ما به شهرداری ارایه می‌کنیم».

دامپزشکی به عقیم‌سازی کمک نمی‌کند
شهیدی در پاسخ به این پرسش که به‌طور متوسط هزینه‌ی غذارسانی به این حیوانات چه‌قدر است؟ توضیح می‌دهد: «در حال حاضر، حدود یک‌هزار و 600 سگ در پناهگاه وجود دارد. هرکدام از این حیوانات هر روز، حداقل یک کیلو غذا نیاز دارند که می‌شود هزار و 600 کیلو در روز. هر کیلو غذا هم حداقل دو هزار تومان هزینه می‌برد. انتظار ما این است شهرداری در این حوزه هم کمک کند».
وی می‌گوید: «پیشنهادات انجمن همه قابلیت عملیاتی شدن دارد و باعث می‌شود یک‌قدم جلوتر برویم».
وی با بیان این‌که انجمن در هر شرایطی دارد کاری که از عهده‌اش ساخته است را انجام می‌دهد، در پاسخ به این سوال که مصوبات این جلسه از چه زمانی قرار است اجرا شود؟ اظهار می‌کند: «در آن جلسه، قرار شد انجمن کتبا این مسائل را به مدیریت محترم پسماند شهرداری اعلام کند که روز شنبه 25 آذرماه این نامه ارسال شد و با نظر مساعدی که شورا و شهرداری در آن جلسه داشتند؛ حدس ما این است از همین هفته اجرایی می‌شود». وی اضافه می‌کند: «دوشنبه‌ (فردا) قرار است جلسه‌ای با معاون محترم خدمات شهری جلسه‌ای داشته باشیم تا اجرای این مصوبات را شروع کنیم».
نایب رئیس انجمن رها کرمان در پاسخ به این سوال که با جداسازی سگ‌ها کار عقیم‌سازی متوقف می‌شود؟ می‌گوید: «خیر. قرار شد عقیم‌سازی نیز با همین روند کند فعلی که؛ در هفته سه یا چهار حیوان را شامل می‌شود ادامه پیدا کند». شهیدی در پاسخ به پرسش فردای‌کرمان اظهار می‌کند: «برای عقیم‌سازی، اداره دامپزشکی هیچ کمکی نمی‌کند و فقط دانشکده دامپزشکی با همکاری شهرداری این کار را انجام می‌دهند».

شورا برای حل مشکل عزم جدی دارد
نایب رئیس انجمن حامیان حیوانات کرمان در پاسخ به این پرسش که از نظر شما این تصمیمات، اساسی است و جلوی بحرانی‌تر شدن شرایط را در کرمان می‌گیرد؟ توضیح می‌دهد: «تصمیمات اساسی گرفته نشد ولی چند قدم جلوتر رفتیم. اگر از دو سال پیش، کار به همین شکل انجام می‌شد شاید الان به خیلی از اهدافی که می‌خواستیم رسیده بودیم».
وی در پاسخ به این پرسش که با جداسازی، آیا جمعیت سگ‌های شهر کنترل شده و ثابت می‌ماند؟ می‌گوید: «جلوی زاد و ولد «سگ‌هایی که جمع‌آوری می‌شوند» گرفته می‌شود. گفته می‌شود حدود هفت، هشت هزار سگ بلاصاحب در شهر کرمان وجود دارد باید همه‌ی این‌ها جمع‌آوری شود ولی این توان و امکانات وجود ندارد. اما در این دو سایت مجزا، لااقل حیواناتی که شهرداری جمع‌‌آوری می‌کند ساماندهی می‌شود».
شهیدی از این تصمیمات رضایت نسبی دارد و ادامه می‌دهد: «تنها جلسه‌ای که خروجی مناسبی داشت همین بود و ما دیدیم که شورا تمام تلاش خود را می‌کرد تا این مشکل حل شود که امیدواریم در اجرای این مصوبات نیز همچنان پای کار باشند». به گفته‌ی شهیدی، سایت جدید نیز در مجاورت سایت فعلی و در جاده کرمان کوهپایه ایجاد خواهد شد.

مخالفت با مرگ آرام سگ‌های سالم 

نایب رئیس انجمن حمایت از حیوانات کرمان در پاسخ به این پرسش که؛ دامپزشکی که نگران وضعیت سگ‌های بلاصاحب است و در عقیم‌سازی هم شرکت نمی‌کند، چه راه‌حلی را مدنظر دارد؟ می‌گوید: «حرف اصلی دامپزشکی مرگ آرام حیوانات بود (شیوه‌ای علمی که با تزریق داروی بیهوشی، حیوان ابتدا بیهوش شده، سپس کم‌کم ضربان قلبش می‌ایستد و می‌میرد). ما اما کاملا مخالف بودیم. البته در حد یک پیشنهاد بود که با اکراه هم مطرح شد. هیچ‌کس هم در جلسه آن را نپذیرفت. به‌ویژه اعضای شورای شهر و شهرداری به‌شدت با مرگ آرام (یوتانایز) مخالفت کردند».
شهیدی اظهار می‌کند: «البته حیواناتی که به هاری آلوده هستند و ممکن است بیماری را از طریق گزش منتقل کنند یک روش این است که با مرگ آرام از بین بروند. ما با این روش علمی مخالفتی نداریم و پیشنهاد دادیدم دامپزشکان بیایند و حیواناتی را که آلودگی خطرناک دارد شناسایی و یوتانایز کنند». وی همچنین می‌گوید: «شاید در آن جلسه افرادی هم بودند که با معدوم‌سازی موافق بودند ولی اصلا در جلسه مطرح نشد و آنچه دامپزشکی مطرح کرد هم رد شد».

جداسازی یک اقدام کوتاه‌مدت است

نایب رئیس انجمن حمایت از حیوانات کرمان سپس در پاسخ به این پرسش که پس از جمع‌آوری و جداسازی جنسیتی سگ‌ها چه می‌شود؟ در سایت می‌مانند تا عمرشان سر برسد؟! توضیح می‌دهد: «اگر به همین منوال سگ‌ها وارد سایت و جداسازی شوند ما در واقع داریم یک اقدام کوتاه‌مدت را انجام می‌دهیم؛ چون امکانات و منابع مالی نداریم، سازمان‌های مرتبط پای کار نیستند و شهرداری و حامیان تنها مانده‌اند.
علمی‌ترین روش این است این حیوانات جمع‌آوری، انگل‌زدایی و واکسیناسیون، عقیم و پلاک‌کوبی شوند و در محل‌هایی که گرفتار شده‌اند رها شوند تا اکوسیستم هم حفظ شود». شهیدی می‌گوید: «نماینده‌ی محیط زیست در آن جلسه با جمع کردن سگ‌ها مخالف بود چرا که با این کار، داریم اکوسیستم را به هم می‌زنیم و می‌گفت با نبود سگ‌ها، حیوانات وحشی مثل روباه و گرگ ممکن است وارد شهر شوند». وی اظهار می‌کند: «ما انسان‌ها تمام محیط زندگی این حیوانات را گرفته‌ایم و تا حیوانی ببینیم، فورا به شهرداری تلفن می‌کنیم که حیوان، آسایش ما را گرفته است. در حالی‌که حیوانات در اطراف شهر بودند و ما ساخت‌وسازها را به زیستگاه آن‌ها کشانده‌ایم و محل زندگی‌شان را تسخیر کرده‌ایم. درست است جامعه‌ی انسانی در حال رشد است ولی همراه این ازدیاد، این مشکلات هم وجود دارد و باید در کنار ساخت‌وسازهایی که به اطراف می‌برند و خدمات شهری هم ارایه می‌کنند، فکری هم برای این حیوانات بشود».

اذعان به بحرانی شدن شرایط
وی در پاسخ به این پرسش که برای تکمیل پروسه‌ی ساماندهی سگ‌های بلاصاحب از جمع‌آوری تا عقیم‌سازی و پلاک‌کوبی چه‌قدر اعتبار نیاز است؟ می‌گوید: «چنین عددی را تخمین نزده‌ایم اما دامپزشکی می‌گوید که به‌ازای هر گزش چند میلیون تومان دارو هزینه می‌کند. مگر نه این‌که همیشه پیشگیری از درمان بهتر بوده؟ اینجا هم می‌شود حیوانات را طوری ساماندهی کرد که نیازی به این هزینه‌ها برای درمان گزش‌ها نباشد».
وی می‌افزاید: «در جلسه‌ی شنبه، همه می‌گفتند که افزایش جمعیت این سگ‌ها دارد به یک بحران تبدیل می‌شود. پیشنهاد شد که در کارگروه مدیریت بحران استان برای حل این معضل، اعتباری بگذارند. البته در جلساتی که با دکتر موسوی؛ معاون محترم عمرانی استاندار داشتیم ایشان گفتند که می‌توانیم بودجه‌ای به این کار اختصاص دهیم ولی از شهرداری که پیگیری کردیم گفتند اختصاص نیافته است».
شهیدی اظهار می‌کند: «از آقای دکتر فدایی عاجزانه خواهش و استدعا داریم به این مسئله ورود کنند و بودجه‌ای برای این معضل بگذارند. این یک بحران است که در شهر ایجاد شده و باید جلوی گسترش آن را بگیریم. گاهی به ما حامیان می‌گویند شما احساسی برخورد می‌کنید اما ما احساس مطلق نیستیم. این احساسی که داریم هم، با وظایف سازمانی ارگان‌های مسئول در این حوزه، در یک راستاست. ما داریم کمک می‌کنیم. آن‌ها هم بیایند. ممکن است برخی به فکر معدوم‌سازی باشند اما قطعا حامیان نخواهند گذاشت این اتفاق در شهر بیفتد».
حالا باید منتظر ماند تا معلوم شود شورای شهر و شهرداری چه‌قدر بر سر امضاهای خود پای این مصوبات جدید هستند.

*برای اطلاع از پیشینه‌ی اتفاقات این حوزه، بر واژه‌ی «سگ های بلاصاحب» در پایین این صفحه کلیک کنید.