فردای‌کرمان ـ اسما پورزنگی‌آبادی: پیش‌بینی کسبۀ بازار تاریخی شهر کرمان درست از آب درآمد. با پیاده‌راه شدن میدان ارگ و بستن کامل آن به روی خودروها، بخشی از بازار از رونق افتاده است. این را سعید حاج‌مرادعلی ـ عضو هیات امنای بازار تاریخی به فردای‌کرمان می‌گوید و اظهار می‌کند: مسیر ورود به بازار تغییر کرده است و کسانی که قبلا از سمت میدان ارگ وارد بازار می‌شدند الان به خیابان تجلی رفته و وارد بازار طلافروشان شده و از مسیر کاروانسرای گلشن به راسته‌بازار می‌آیند بدون اینکه به سمت غربی بازار یعنی از ارگ تا حوالی حمام وکیل سر بزنند.
او با اشاره به اینکه شهرداری نسبت به بازاریان خلف‌وعده کرد، یادآور می‌شود: اوایل که پروژۀ پیادهراهسازی ارگ شروع شد، به ما گفتند میدان کاملا به روی خودروها بسته نمی‌شود و در شعاع پیرامونی میدان، امکان پارک ساعتی خودرو با پرداخت هزینه باقی می‌ماند. بازاریان هم این شیوۀ کار را پذیرفتند اما الان میدان کاملا بسته شده و رکود شدیدی بر بخشی از بازار تاریخی حاکم است. او از میراث‌فرهنگی می‌خواهد نسبت به آنچه که شهرداری بر سر بازار آورده بی‌تفاوت نباشد. حاج‌مرادعلی اظهار می‌کند: شهردار کرمان میدان ارگ را با نقش‌جهان اصفهان مقایسه می‌کنند در حالی که نه وسعت میدان ارگ و نه جمعیت شهر کرمان و نه گردشگری کرمان قابل‌مقایسه با اصفهان نیست. او از شهردار که مدام تاکید می‌کند بازاریان باید این دوران گذار به رونق را تحمل کنند می‌پرسد: این دوران گذار کِی تمام می‌شود؟
حاج‌مرادعلی 15 دی‌ماه در گفت‌وگو با فردای‌کرمان با اشاره به اینکه کف‌سازی میدان ارگ تمام شده ولی کوچه‌های اطراف آن را نیمه‌کاره گذاشته‌اند و میدان کاملا به روی خودروها بسته است، می‌گوید: «از چند روز پیش در مسیری که به سمت گلبازخان بود نیز مانع گذاشته‌اند و این مسیر را کاملا بسته‌اند. با بسته شدن ارگ، بخش زیادی از بازار دچار رکود شدیدی شده و مشتری نداریم».
وی می‌افزاید: «مدتی پیش امام جمعه محترم کرمان به بازار تاریخی آمدند. کسبه چک‌های برگشت‌شدۀ خود را به ایشان نشان دادند. به ایشان گفتیم که در زمان شروع پروژه، در جلسه‌ای در شورای شهر، آقای دکتر خلیفه رئیس سازمان ترافیک شهرداری به ما گفت که فرماندار و استاندار و رئیس دادگستری و دادستان همه گفته‌اند از طرح شهرداری برای پیادهراهسازی ارگ حمایت می‌کنند. کسبه چک‌ها را به امام جمعه نشان دادند و گفتند چه کسی از ما که از این پروژه متضرر شدیم حمایت می‌کند؟».
وی در پاسخ به این پرسش فردای‌کرمان که به‌طور کلی شرایط اقتصادی خوب نیست، از کجا معلوم این رکود بازار تاریخی شهر کرمان تحت تاثیر پیادهراهسازی میدان ارگ باشد؟ تصریح می‌کند: «مطمئن هستیم تحت تاثیر میدان ارگ است. شهرداری با این پروژه، شرایط بد اقتصادی را برای کسبۀ بازار بحرانی کرده است».
وی ادامه می‌دهد: «برخی بازاریان قبل از خردادماه که میدان بسته و پروژۀ پیادهراهسازی شروع شد روزانه 15 تا 20 میلیون تومان فروش داشتند و الان فروش آن‌ها به 700 هزار تومان رسیده است. شرایط بد اقتصادی باید این فروش را مثلا به 10 میلیون می‌رساند نه زیر یک میلیون تومان!».
تغییر مسیر ورود به بازار
حاج‌مرادعلی در پاسخ به این پرسش که تمام بازار تحت تاثیر این پروژه دچار رکود شده است؟ می‌گوید: «میدان ارگ، پاساژهای اطراف و راستۀ بازار تاریخی تا نزدیکی حمام وکیل تحت تاثیر بسته شدن میدان قرار گرفته است».
او با بیان اینکه شهرداری با این طرح مسیر ورود به بازار را تغییر داده است، می‌افزاید: «مردم دیگر از چهارراه ارگ و کوچۀ گلبازخان وارد بازار نمی‌شوند بلکه از خیابان تجلی و از مسیر بازار طلافروشان و کاروانسرای گلشن وارد می‌شوند. شهرداری بخش غربی بازار به طرف میدان ارگ را از چشم مشتریان انداخت. در حالی این وضعیت پیش آمده که در آغاز پروژه در پاسخ به نگرانی کسبه می‌گفتند تمام جوانب را سنجیده‌ایم!».
وی توضیح می‌دهد: «در اوایل دهۀ 80 خورشیدی هم اتفاقی مشابه این افتاد؛ در آن دوران اتوبوس‌هایی که از شهرهای اطراف به کرمان می‌آمدند در ایستگاهی در میدان ارگ توقف می‌کردند. افراد زیادی با این اتوبوس‌ها به بازار می‌آمدند و بازار پررونق بود. در بازار میدان‌قلعه تا حوالی مسجد قائم همۀ مغازه‌ها فعال بود ولی وقتی ایستگاه اتوبوس را از میدان ارگ جمع کردند و مسیر را تغییر دادند، بازار میدان‌قلعه از رونق افتاد که حالا تبدیل به بازار افغانستانی‌ها شده است. مطمئن باشید با پیادهراهسازی ارگ، چند سال دیگر برای بخش دیگری از بازار تاریخی همین اتفاق خواهد افتاد».
وی ادامه می‌دهد: «شرایط فعلی که شهرداری ایجاد کرده برای کسبه قابل تحمل نیست و آنقدر اوضاع بحرانی شده که به فکر تعطیلی بازار برای نشان‌دادن اعتراض به این وضعیت افتاده‌اند».
او با تاکید بر اینکه شهرداری در برابر کسبۀ بازار تاریخی خلف‌وعده کرد، اظهار می‌کند: «آقای مهندس یحیی‌زاده معاون شهردار در جلسه‌ای به ما کسبه اطمینان‌خاطر داد که مسیر میدان کاملا بسته نمی‌شود و فقط حین اجرای پروژه بسته است. او گفت که بعد از کف‌سازی میدان را بازار می‌کنیم و پارکومتر راه‌اندازی می‌شود تا خودروها بتوانند اطراف میدان پارک کنند اما فضای رینگ وسط میدان پارک ممنوع می‌شود ولی خلف‌وعده کردند و میدان را کاملا به روی خودروها بستند».
امکان تردد خودرو
این فعال باسابقۀ صنفی در پاسخ به این پرسش فردای‌کرمان که بعد از این ماجرا آقای یحیی‌زاده به ما گفت که میدان باید کاملا بسته شود و مصوبۀ شورای ترافیک همین است. ضمن اینکه به نظر می‌رسد جنس کفپوش میدان ارگ به گونه‌ای است که امکان تردد خودروها روی آن وجود ندارد؛ با این وجود همچنان معتقدید شهرداری نباید کاملا میدان را ببندد؟ می‌گوید: «اوایل که پروژه شروع شد، حدود 20،30 نفر از کسبه به شهرداری رفتند برای اینکه مخالفت و اعتراض خود را به مسدودشدن کامل میدان اعلام کنند. الان همۀ این افراد می‌توانند شهادت بدهند که آقای یحیی‌زاده در آن جلسه چه گفت. ایشان گفت که شما از این طرح برداشت درستی نداشتید، ما میدان را موقتا و صرفا برای اجرای پروژه به‌طور کامل می‌بندیم و بعد از آن، با راه‌اندازی پارکومتر، امکان ورود خودروها به میدان مهیا خواهد شد. ما هم پذیرفتیم ولی الان تمام میدان را به روی خودروها و در نتیجه|، مسیر ورود به بازار از سمت ارگ را بسته‌اند».
وی می‌افزاید: «دربارۀ کفپوش میدان این که می‌گویید امکان تردد خودرو روی آن وجود ندارد درست نیست. این «پیوِرس» پیاده‌راه تا 40 تن وزن را می‌تواند تحمل می‌کند و خودرو می‌تواند از روی آن عبور کند. من خودم سالی پنج، شش بار به تبریز می‌روم. در خیابان تربیت تبریز همین کفپوش استفاده شده و ماشین هم از روی آن عبور می‌کند. در خروجی شهر رشت هم از همین مصالح استفاده کرده‌اند».
وی ادامه می‌دهد: «در میدان اگ به نظر می‌رسد زیرسازی به خوبی انجام نشده و شهرداری نگران است که اگر اجازۀ تردد خودروها را بدهد نشست کند».
تغییرِ ناممکن
عضو هیات امنای بازار تاریخی کرمان در پاسخ به این پرسش که فکر نمی‌کنید با تمام شدن فصل سرما و آمدن نوروز، رفت‌وآمدها در میدان ارگ بیشتر شود و به مرور زمان به پاتوق تبدیل شود؟ می‌گوید: «فرض کنید از عید نوروز تردد بیشتر بشود، کسانی که بازار می‌آیند ماشین خود را باید کجا پارک کنند؟ الان که نوروز و تعطیلات نیست، به خیابان گلبازخان بیایید می‌بینید حتی یک جای پارک وجود ندارد».
وی با اشاره به اینکه پارکینگ ساروج‌پارس در حال حاضر فعال است، می‌افزاید: «اما بارها از شهروندان شنیده‌ایم که می‌گویند حاضر نیستند این همه راه پیاده از پارکینگ ساروج‌پارس به بازار بیایند».
وی تاکید می‌کند: «ما امیدوار نیستیم با تغییر فصل، وضعیت بازار تغییر کنند. آقایان از پشت میز و بدون اینکه مطالعات اقتصادی و اجتماعی و فرهنگی را انجام دهند، تصمیمی گرفته‌اند که کسبه دارند تاوان آن را پس می‌دهند».
وی با اشاره به فعال‌شدن دکه‌های عرضۀ غذا در وسط میدان ارگ اظهار می‌کند: «صاحبان همین دکهها هم ناراضی هستند و می‌گویند از زمان بسته شدن میدان مشتری نداریم».
وی بیان می‌کند: «به نظر می‌رسد شهرداری به این دکهها به چشم منبع درآمد نگاه می‌کند. تا حالا گویا اجارۀ آن‌ها حدود سه، چهار میلیون تومان بوده و حالا شهرداری گفته باید مزایده برگزار شود و اجاره هم کم‌تر از 13،14 میلیون تومان نخواهد بود».
وی اضافه می‌کند: «ضمن اینکه این فودتراک‌ها با شکل و شمایلی که دارند با فضای تاریخی میدان ارگ سنخیتی ندارد و همین هم یک نشانۀ دیگر از این است که شهرداری و شورای شهر کرمان بدون مطالعه این پروژه را شروع کرده و پیش برده‌اند».
خطر متروکه‌شدگی
حاج‌مرادعلی در پاسخ به این پرسش که شهرداری در آخرین پیگیری‌ای که شما کسبه داشتید چه پاسخی به نگرانی‌هایتان داده است؟ اظهار می‌کند: «شهردار محترم مدام می‌گویند این طرح یک دورۀ گذار دارد. سوال ما این است که بالاخره این دورۀ گذار کِی قرار است تمام شود؟ از حدود 9 ماه پیش که این پروژه شروع شده کارمندان و مدیران شهرداری حقوق‌‌هایشان را کامل و به موقع دریافت کرده‌اند. ما کسبه باید روزانه درآمد داشته باشیم و دوران گذار 9، 10 ماهه و یک ساله یعنی ورشکستگی!».
وی می‌افزاید: «من شخصا بعد از 27 سال کار در بازار چک‌هایم برگه شده است. چقدر می‌توانیم وام بگیریم؟ چقدر می‌توانیم قرض بگیریم؟ تا کِی می‌توانیم با این وضعیت ادامه بدهیم؟».
وی بیان می‌کند: «گذار از نظر شهرداری این است که کسبه را ورشکسته کنند؟ بازار را متروکه کنند؟».
حاج‌مرادعلی می‌گوید: «ما به این نتیجه رسیده‌ایم که شهرداری کرمان قصد دارد با این کارها بازار تاریخی را متروکه کند و سوال‌مان این است که چرا میراث‌فرهنگی به این موضوع ورود نمی‌کند و نمی‌پرسد چرا این بلاها را بر سر بازار می‌آورند؟».
این فعال باسابقۀ صنفی با بیان اینکه شهردار کرمان مدام میدان نقش جهان اصفهان را برای ما مثال می‌زند، می‌گوید: «چرا این را نمی‌گویند که نقش‌جهان اصفهان چند برابر میدان ارگ است؟ چند هزار جای پارک اطراف میدان نقش جهان وجود دارد؟ تولید صنایع‌دستی در اصفهان در مقایسه با کرمان چقدر است؟ روزانه چند گردشگر و مسافر وارد اصفهان می‌شود و چند نفر به کرمان می‌آیند؟ جمعیت شهر کرمان چقدر است و اصفهان چقدر؟».
وی ادامه می‌دهد: «ما هفت، هشت سال است شاید ماهی یکی، دو نفر توریست خارجی در بازار می‌بینیم. با این وضعیت گردشگری میدان ارگ را با هدف رونق گردشگری می‌بندند؟ بازاریان را بیچاره می‌کنند به خاطر گردشگرانی که نداریم؟».
وی با بیان اینکه همه می‌دانند شهر کرمان نه یک مقصد جدی گردشگری بلکه صرفا یک استراحتگاه برای گردشگران و مسافران است، اظهار می‌کند: «کسانی که قصد دارند به چابهار و بندرعباس بروند در شهر کرمان استراحتی می‌کنند و می‌روند در حالی که جاذبه‌های گردشگری زیادی داریم. میراث‌فرهنگی و شهرداری و سایر متولیان برای جذب گردشگران چه کرده‌اند؟».
عضو هیات امنای بازار تاریخی شهر کرمان می‌گوید: «خواستۀ بازاریان از شهرداری این است که همان طرحی که روز اول به ما گفتند را اجرا کنند و میدان را کاملا به روی خودروها نبندند تا ورودی بازار از سمت ارگ هم مجدد فعال شده و رونق به بازار برگردد». / الف
*عکس: سعید حاج مرادعلی
نظر خود را بنویسید