فردای‌کرمان – گروه اقتصاد: انجمن پسته ایران اعلام کرد که در ماه مارس ۲۰۲۵، هشت محمولۀ پسته در ورود به اتحادیه اروپا به دلیل وجود مقادیر بیش از حد مجاز آفلاتوکسین برگشت خورده است.
از این تعداد پسته برگشتی، ۴ محموله از مبدأ آمریکا، ۲ محموله از مبدأ ایران و ۲ محموله از مبدأ ترکیه گزارش شده است.
محسن جلال‌پور فعال اقتصادی و رئیس اسبق اتاق‌های ایران و کرمان دلیل افزایش آفلاتوکسین در پسته ایران را تغییر اقلیم و تاثیر آن بر کیفیت پسته تولیدی و همچنین کاهش محصول پسته ایران بیان کرد و گفت که بهترین راهکار برای جلوگیری از برگشت محموله‌های پسته، محدود کردن صادرکنندگانی که پسته ریجکتی داشتند و دقیق‌تر کردن کنترل‌ها توسط صادرکنندگان است.
وی در گفت‌وگو با فردای‌کرمان بیان کرد: «پسته ایران برگشتی دارد و نمی‌توان این را انکار کرد».
جلال‌پور افزود: «اولین بار در سال ۱۳۷۶ پسته ایران برگشت خورد، صادرات پسته به اروپا متوقف، و عملاً واردات از طریق اروپا محدود شد و تا به امروز هم صادارت پسته ایران همواره دچار چالش‌هایی بوده، که این شرایط در برخی زمان‌ها بهتر و گاهی بدتر بوده است».
وی با بیان اینکه در چند سال اخیر به سه علت مشکل آفلاتوکسین پسته ایران بیشتر شده است، ادامه داد: «اولین دلیل موضوع کم‌آبی است. به‌دلیل کم‌آبی، ترک‌خوردگی در پسته‌ها بیشتر می‌شود، پسته‌های نارس افزایش می‌یابد و در نتیجه احتمال آلودگی پسته بیشتر می‌شود».
فعال اقتصادی حوزۀ پسته خاطرنشان کرد: «دومین مسئله، موضوع اقلیم و وضعیت هواست، گرما و سرمایی که به‌موقع یا بی‌موقع در شرایط مختلف رخ می‌دهد، به محصول آسیب می‌زند و محصول را دچار گرفتاری‌های جدید می‌کند».
وی توضیح داد: «به همین دلیل ۳۰ درصد محصول پسته سال ۱۴۰۳ ایران درجه ۲ بود و این موضوع تقریباً بی‌نظیر بود و ما کمتر چنین محصول نامرغوبی را برداشت کرده بودیم».
جلال‌پور تاکید کرد: «برداشت پسته نامرغوب در این اندازه برای اولین بار بود که اتفاق می‌افتاد و دلیل آن هم گرما و سرمای نابجایی بود که در موقعیت‌های مختلف داشتیم. در حال حاضر اقلیم کاملاً تغییر کرده؛ هم گرما آزاردهنده شده و هم سرما».
وی گفت: «دلیل سوم هم کاهش میزان پسته تولیدی ایران است. این کاهش تولید سبب شده میزان پسته‌ای که می‌‌توان بدون آفلاتوکسین صادر کرد، کم شود. یک زمانی، ما ۲۸۰ هزار تن پسته تولید می‌کردیم و صادرات ۲۰ تا ۳۰ هزار تن از این میزان بدون آفلاتوکسین امکان‌پذیر بود اما الان میزان تولید به زیر ۲۰۰ هزار تن رسیده است که بیشتر آن امکان صادرات به اروپا را ندارد».
جلال‌پور خاطرنشان کرد: «بنابراین کمبود میزان پسته، گرما و سرمای به‌موقع یا بی‌موقع و همچنین نامرغوب بودن پسته‌ها به دلایل متعدد و کم‌آبی، سبب شده ما در سال‌های اخیر با چالش بیشتری مواجه شویم».
وی با اشاره به شرایط سال‌های اخیر یادآور شد: «سال محصولی ۱۴۰۲- ۱۴۰۳ به ایران تذکر جدی دادند و در مهرماه سال گذشته عملاً تصمیم آن‌ها این شد که پسته ایران را ممنوع کنند و اگر همۀ مجموعه‌ها، انجمن پسته، اتحادیه، صادرکنندگان و دولت همکاری نکرده بودند، پسته ایران واقعا در آستانۀ محرومیت بود اما خوشبختانه آن دوره را با یک هماهنگی جدی که در یک فاصلۀ زمانی کوتاه بین همه شکل گرفت، پشت سر گذاشتیم اما باز به ما اولتیماتوم دادند که این بررسی ادامه پیدا خواهد کرد».
جلال‌پور دربارۀ این پرسش که: «بر اساس گزارش اعلام شده (۴ محموله از مبدأ آمریکا و ۲ محموله از مبدأ ایران) و بر اساس میزان تولید پسته در ایران و آمریکا به نظر می‌رسد میزان برگشتی پسته ایران خیلی بیشتر است»؛ بیان کرد: «اینکه نسبت ریجکت پسته ایران و آمریکا را بخواهیم معیار قرار دهیم خیلی منطقی و قابل دفاع نیست و باید دید میزان ریجکتی‌های ما نسبت به محموله‌های خودمان چند درصد است».
وی خاطرنشان کرد: «مهرماه سال گذشته اعلام کردیم بخشی از ریجکتی‌هایی که به حساب ایران گذاشته شده مربوط به ترکیه است و اصلاً پسته ایران نبوده، اما آن‌ها گفتند این پسته محصول ایران است که به ترکیه رفته و ما توضیح دادیم که کنترل توسط ایران انجام نشده و حتی اگر ایرانی هم بوده، بهداشت ایران روی آن نفوذی نداشته است که این را پذیرفتند».
این فعال اقتصادی ادامه داد: «با توجه به اینکه منبع عمدۀ پسته‌ای که از ترکیه صادر می‌شود، ایران است و ما صادرات دو مرحله‌ای انجام می‌دهیم، اگر امسال این محصولات را در زمرۀ پسته‌های صادراتی ایران بگذارند، مسئله خیلی غامض‌تر و مشکل‌تر می‌شود».
وی یادآور شد: «سال گذشته ما توانستیم این را جا بیندازیم که پسته‌های صادر شده از ترکیه مسئلۀ خودشان را دارند و باید جداگانه دیده شوند و در نتیجه با توجه به محصولاتی که از خود ایران صادر شده بود، آمار ریجکتی‌ها کاهش یافت».
جلال‌پور با بیان اینکه هیچ‌کس – اتحادیه، انجمن پسته، اتاق بازرگانی، دولت و وزارت جهاد کشاورزی - در زمان مناسب کارش را انجام نداده، گفت: «زمانی که تحت فشار بودیم، همه به میدان آمدند و به‌خصوص اعضای محترم اتحادیه آن دوره خیلی فعالیت کردند و با توجه به اینکه شرایط سفر برای آن‌ها مهیاتر بود و ویزای لازم را داشتند، سفر کردند، دولت نیز جلسات متعددی را تشکیل داد و با توجه به فشاری که ما روی دولت و معاون باغبانی آوردیم و دخالت آقای وزیر سبب شد مجموعه به سمتی برود که کار انجام شود اما در طول زمان متاسفانه این کوتاهی وجود دارد، کما آن‌که ۶ ماه از آن دوره گذشته و عملاً اتفاقی رخ نداده است تا مجدداً زمانی که فشاری می‌آید، شرایط سخت‌تر می‌شود و همه به میدان می‌آیند».
وی تاکید کرد: «مهم این است که در طول زمان مسئله حل شود و نگذاریم به اینجا برسد. وقتی که به نقطۀ غیرقابل حل می‌رسد و حل آن سخت است، خیلی جای امیدواری وجود ندارد، شاید دفعۀ دیگر در فرصت کوتاه نتوانیم شرایط را برگردانیم، بنابراین بهتر است در این فرصت، هم انجمن، هم دولت و هم نهادهای مربوطه، بخش خصوصی، صادرکنندگان، فعالان کشاورزی و باغداران دقت کنند که این مسئله بسیار جدی است».
جلال‌پور یادآور شد: «علاوه بر این، موضوع باقیمانده سموم را هم داریم که آن هم یک موضوع جدی‌ست و باید آن را هم پیگیری کرد».
وی توضیح داد: «اینکه ما کنترل‌ها را بیشتر کنیم شاید خیلی شدنی نباشد زیرا به اندازۀ کافی کنترل هست و بیشتر باید در صادرات و تولید دقت کرد و مهم‌تر از این، باید همین کنترل‌هایی که وجود دارد را واقعی‌تر کرد نه اینکه کنترل جدید برای آن‌ها گذاشت؛ اینکه ما بگوییم پسته را باید در گمرک بخوابانند، عملاً شدنی نیست، اما اگر صادرکنندگانی که پسته ریجکتی دارند محدود شوند و یا اینکه واقعاً کنترلی که در انبارها توسط صادرکنندگان انجام می‌شود، دقیق‌تر باشد مسلماً می‌تواند کمک کند ولی کنترل‌ها و روش‌های جدید ابداعی گاهی مشکل را بیشتر می‌کند». /پ
*عکاس: سعید عامری
نظر خود را بنویسید