فردای‌کرمان ـ گروه جامعه: کرمان با وجود اینکه یکی از قطب‌های مهم تولید قالی دستباف در دنیا بوده و در این حوزه، تاریخ بلندی دارد هنوز از یک موزه فرش و قالی محروم است.
سال‌هاست که مدیران متعدد در استان وعدۀ تبدیل بنای تاریخی شرکت فرش کرمان به موزه را می‌دهند اما تاکنون به این وعده عمل نشده است. طی ماه‌های گذشته مطالبۀ جدی برای تبدیل خانۀ شرکت فرش در مجاورت کاروانسرای وکیل به موزه فرش مطرح شده که پاسخی از سوی مسئولان به آن داده نشده است.
یزد اما از اسفندماه ۱۴۰۳ صاحب موزۀ فرش شده که با نام موزه تاروپود شناخته می‌شود.
مدیر موزه تاروپود یزد گفت: «در بخش قالیهای این موزه، آثار ارزشمندی از شهرهای کرمان، کاشان، قم، تهران و یزد به نمایش درآمده و کهن‌ترین فرش این مجموعه، بخشی از یک فرش صفوی منسوب به کرمان است که نقوش اسلیمی و هندسی، طراحی بسیار ظریف و رنگ‌بندی خیره‌کننده‌ای دارد».
علی مالزیری افزود: «در کنار آن، قالی بزرگی از دورۀ قاجار با امضای «میلانی‌شعار» با بیش از ۶۱ مترمربع وسعت قرار گرفته است. میلانی از تولیدکنندگان قدیم راور بود که اطلاع زیادی از او در دست نیست اما در کتیبۀ برخی از فرش‌های کارگاهش، پسوند «شعار» به صورت «میلانی شعار» دیده می‌شود».
به گزارش فردای‌کرمان به نقل از اطلاعات‌آنلاین، وی ادامه داد: «یکی دیگر از قالیهای مجموعه، فرش دستباف ابریشمی است که اشعار حافظ و دیگر شعرا بر روی آن نقش بسته و کار هنرمندان قم است. این قالی بیش از ۴۵ متر مربع وسعت دارد».
دو قالیچه بی‌نظیر از محمدحسین صادق‌زاده، هنرمند اصفهانی دوره قاجار نیز از بخش‌های چشمگیر این موزه است. این قالیچه‌ها نقشه‌ای نمادین از خاورمیانه را به همراه چهره‌هایی از شخصیت‌های تاریخی و اساطیری ایران و نام «خلیج فارس» در خود دارند که ترکیبی بدیع از هنر، تاریخ و هویت ملی هستند.
مالزیری همچنین اظهار کرد: موزه تاروپود در محل کارخانه نساجی «جَنوب» یزد بنا شده است. این کارخانه در سال ۱۳۲۷ خورشیدی به همت رضا صراف‌زاده یزدی، نماینده وقت مجلس شورای ملی در زمینی به وسعت ۴۰ هزار مترمربع پایه‌گذاری شد. طرح معماری آن برگرفته از الگوهای بومی و متناسب با اقلیم کویری یزد است و به‌عنوان یکی از نمادهای صنعتی جنوب کشور شناخته می‌شود. کارخانه در آذرماه ۱۳۲۹ رسما افتتاح شد و تا سال ۱۳۸۲ به تولید پارچه‌های صنعتی مشغول بود
وی ادامه داد: «در طول بیش از پنج دهه فعالیت، کارخانه جنوب نقش پررنگی در تأمین منسوجات داخلی داشت. آنچه این کارخانه را از نمونه‌های مشابه متمایز می‌کرد طراحی هوشمندانه‌ای بود که در عین صنعتی‌بودن، با شرایط آب‌وهوایی خشک یزد کاملا سازگاری داشت.
این بنای ارزشمند، پس از توقف فعالیت صنعتی، دستخوش بازآفرینی هوشمندانه شد. مؤسسه فرهنگی موزه‌های بنیاد مستضعفان با تکیه بر رویکردهای نوین موزه‌داری، حفظ میراث فرهنگی ناملموس و بهره‌گیری از فناوری‌های جدید، مسیر تازه‌ای برای این بنا گشود که حاصل این نگاه آینده‌نگر، تولد «موزه تار و پود» نخستین موزه تخصصی بافته‌های تاریخی در ایران و خاورمیانه بود.
این موزه به نمایش پارچه‌های زربفت، ترمه، پته، انواع قالی و قالیچه، لباس‌های سنتی و ابزارهای نساجی سنتی می‌پردازد. در این فضا آثار بی‌نظیری از دوره‌های تاریخی مختلف به چشم می‌خورند؛ از پارچه‌های طراز دوره طاهریان، آل‌بویه و عباسیان تا نمونه‌های نفیسی از دوره صفوی که برخی از آن‌ها به مکتب هنری غیاث‌الدین علی نقش‌بند یزدی نسبت داده شده‌اند.
در مجموعه موزه تار و پود، بخشی ویژه با عنوان «گالری عناویان» به نمایش درآمده که گنجینه‌ای ارزشمند از پارچه‌های تاریخی ایران را در خود جای داده است. این بخش با نمونه‌هایی از پارچه‌های فاخر و اصیل ایرانی از دوره‌های مختلف تاریخی ایران، بازتاب‌دهنده هنر نساجی در ادوار گوناگون تاریخ این سرزمین است. علاوه بر فرش و پارچه، مجموعه‌ای غنی از رودوزی‌ها و تزیینات سنتی نظیر قلاب‌بافی، سرمه‌دوزی، گلابتون‌دوزی، مرواریددوزی، ده‌یک‌دوزی، پولک‌دوزی و نقده‌دوزی در موزه نگهداری می‌شود. این آثار نه‌فقط مهارت دست هنرمندان بلکه ذوق و باور فرهنگی آن‌ها را نیز به نمایش می‌گذارند. زیورآلات و وسایل وابسته به تولید پارچه مانند باسمه‌ها یا همان مهرهای چاپ قلمکار نیز ارائه شده‌اند که خود بازتابی از فرهنگ پوشش در ایران هستند.
علی مالزیری، یکی از ویژگی‌های منحصربه‌فرد موزه تار و پود را برگزاری کارگاه‌های زنده از رشته‌های گوناگون بافندگی سنتی می‌داند و می افزاید: بازدیدکنندگان می‌توانند از نزدیک شاهد فرآیندهایی مانند زری‌بافی، دارایی‌بافی، ترمه‌انگشتی، عبابافی، احرام‌بافی، مخمل‌بافی و مخمل برجسته‌بافی باشند.
همچنین در بخش قالی، دارهای سنتی مربوط به زیلوبافی، لباف‌بافی و قالی‌بافی از شهرهایی نظیر یزد، قم، اصفهان و تهران برپا شده‌اند. این کارگاه‌ها نه‌تنها روش‌های در حال فراموشی را حفظ می‌کنند، بلکه فرصتی آموزشی و تجربی برای نسل جدید فراهم می‌آورند.
علاوه بر بخش نمایشگاهی، مجموعه‌تار و پود، فضایی مستقل و چندمنظوره با عنوان «بازارگاه فرهنگی» دارد که با زیربنایی بالغ بر ۱۶۰۰ متر مربع، امکان میزبانی از نمایشگاه‌های دائمی و موقت را در حوزه‌های مختلف فرهنگی و هنری فراهم کرده است. این فضا با ساختاری انعطاف‌پذیر طراحی شده و ظرفیت آن، پاسخگوی نیازهای متنوع مراکز فرهنگی، هنرمندان و برگزارکنندگان رویدادهای تخصصی است. بازارگاه فرهنگی در واقع مکملی کارآمد برای بخش نمایشگاهی موزه به شمار می‌رود و نقش مهمی در توسعه فعالیت‌های فرهنگی، هنری و اقتصادی ایفا می‌کند. / الف
نظر خود را بنویسید