نگران جولان شاسی‌بلندها

گروه جامعه ـ بیابان جهانی لوت که به گفته‌ی «معین افضلی» اکنون یکی از مقاصد گردشگری اصلی در استان کرمان شده، آماده‌ی پذیرایی از کسانی است که در ایام نوروز قصد سفر به این پهنه‌ی شگفت‌انگیز را دارند. افضلی، مدیر پایگاه جهانی لوت در استان کرمان در این‌باره، با بیان این‌که امسال در نوروز کارهایی متفاوت از قبل را برنامه‌ریزی کرده‌ایم، به خبرنگار «استقامت» گفت: «در زمینه‌ی حفاظت و نظارت اقدامات زیادی تاکنون انجام داده‌ایم اما امسال در ایام نوروز، براساس تجربه‌ی گذشته، مشارکت جوامع محلی را به ‌شکل ویژه‌تری داریم. تاکنون جلساتی با فعالان گردشگری و ذی‌نفعان لوت در شهر کرمان و همچنین با بومیان منطقه داشته‌ایم. برای دانش‌آموزان دبیرستانی شهداد هم دوره‌های آموزشی برگزار کرده و به آن‌ها کارت همیاران افتخاری لوت داده‌ایم تا در حفاظت از محدوده‌های این بیابان به ما کمک کنند».
وی همچنین از آموزش و ساماندهی آفرودهای کرمان، بم، شهداد و فهرج به‌عنوان همسایگان نزدیک لوت خبر داد و افزود: «هم‌چنین برای اقامت‌گاه‌های بوم‌گردی در منطقه نیز آموزش‌هایی ارایه شد تا با معرفی ارزش‌های این بیابان، مانع تخریب‌های احتمالی توسط گردشگران و میهمانان شوند. یک بنر با شعارهای اخلاقی و زیست محیطی در حفاظت از لوت نیز در اختیار بوم‌گردی‌ها و تاسیسات گردشگری قرار گرفته که موظفند در واحد خود نصب کنند». افضلی همچنین از طراحی اپلیکیشن معرفی لوت خبر داد و اظهار کرد: «کسانی که قصد سفر به لوت دارند می‌توانند از این امکان استفاده کنند، ضمن این‌که نقشه‌ی مناسبی از داشته‌ها و پتانسیل‌های لوت هم تهیه شده که در سایت اینترنتی لوت نیز در دسترس است». افضلی افزود: «براساس نظرسنجی که از کارشناسان گردشگری و محیط زیست داشتیم، دیگر بروشور و کتابچه و اقلام تبلیغاتی در منطقه توزیع نمی‌کنیم چرا که خود این‌ها ممکن است در لوت رها و باعث آلودگی شوند بنابراین این اقلام را نخواهیم داشت و بنرهایی در طول مسیر نصب و به معرفی می‌پردازد».

حل مشکل سرویس بهداشتی در لوت
وی از برگزاری جلسات هماهنگی با حضور بخشدار شهداد، مدیر ملی پایگاه لوت، دستگاه‌های امنیتی و انتظامی، هلال‌احمر و کلیه‌ی دستگاه‌های مرتبط در حوزه‌ی خدمات سفر خبر داد و با بیان این‌که مهم‌ترین اقدام که آینده‌ی لوت را هم حفظ می‌کند مشارکت ذی‌نفعان بیابان در حفاظت از آن است، اظهار کرد: «در نوروز امسال، پایگاه با دو، سه نفر نیرو کار حفاظت از لوت را انجام می‌داد اما در نوروز پیش‌رو، ۴۰، ۵۰ نفر از عاشقان لوت پای کار هستند و همین‌جا از علاقه‌مندان و دلسوزان این بیابان دعوت می‌کنم به کمک ما بیایند چرا که دلسوزی و دوست داشتن به‌تنهایی کافی نیست و زمینه برای اقدامات عملی فراهم است». افضلی درباره‌ی حل مشکل سرویس بهداشتی در لوت توضیح داد: «تا زمانی که بررسی کارشناسی انجام نشود و تایید نهایی صورت نگیرد نمی‌توانیم سازه‌ای ثابت احداث کنیم اما با اقامت‌گاه‌های بوم‌گردی که در فاصله‌های کم‌تری از از منطقه‌ی عمومی کلوت‌ها قرار دارند هماهنگ کرده‌ایم تا به گردشگران خدمات سرویس بهداشتی ارایه کنند همچنین، یک دستگاه سرویس سیار با چهار چشمه نیز قرار است از بیستم اسفندماه در لوت مستقر شود و پیش‌بینی ما این است مشکل سرویس بهداشتی برای گردشگران تا حد زیادی برای نوروز پیش‌رو حل شده است».
وی درباره‌ی پارکینگ لوت نیز گفت: «نوروز امسال به هر دشواری که بود و با کمک تعداد کمی نیرو، پارکینگی را مهیا و مدیریت کردیم. برای سال جدید، با مشارکت مردم محلی و ذی‌نفعان، انجمن حامیان لوت مسئولیت را به عهده گرفتند که پارکینگ در لوت ایجاد و خودروها را هدایت کنند». مدیر پایگاه جهانی لوت در استان کرمان اضافه کرد: «حدود ۱۲ نیروی خدماتی برای اطراف محوطه‌ی عمومی و همین تعداد نیروی حفاظتی و راهنمایان گردشگری نیاز داریم تا اگر احیانا اگر تخریبی صورت گرفت اقدام کنند که این کمک را هم انجمن حامیان لوت، انجمن راهنمایان گردشگری و مردم محلی قرار است انجام دهند».

ایجاد گیت ورودی منتظر تایید قانونی
افضلی که پیش از این، از ضرورت راه‌اندازی گیت ورودی لوت برای مدیریت رفت‌وآمدها سخن گفته بود، در پاسخ به استقامت در این‌باره اظهار کرد: «ما تا الان جلسه‌ای جدی در استان ویژه‌ی لوت و مسائل آن نداشتیم تا برای حل مشکلات گردشگری در این بیابان تصمیمی بگیریم با این حال پایگاه لوت دست روی دست نگذاشته هرچند هم دست‌تنها باشد. براساس توان پایگاه کار کرده‌ایم و جز اداره کل میراث‌فرهنگی دیگر دستگاه‌ها حمایت خاصی از لوت به‌عنوان مهم‌ترین اثر جهانی استان نداشته‌اند». وی افزود: «درباره‌ی گیت ورودی، خود ما به‌عنوان پایگاه، از لحاظ قانونی، اجازه‌ی چنین کاری را نداریم. پیشنهاد کردیم بخشداری شهداد انجام دهد که باز هم ممانعت قانونی وجود دارد و فکر نمی‌کنم در نوروز امسال بتوانیم کاری بکنیم و باید صبر کنیم سازمان میراث فرهنگی کشور درباره‌ی ورودی لوت مثل دیگر بناهای تاریخی و موزه‌ها مجوز قانونی صادر کند».

خوش‌گذرانی غیرمسئولانه و تخریب لوت
وی در پاسخ به این پرسش که چه نگرانی‌ای برای نوروز امسال و لوت دارید؟ گفت: «ما تمام تلاش خودمان را کردیم ولی آنچه در پهنه‌ی وسیع لوت انجام دادیم تنها ۲۰ درصد ایده‌آل‌هایی است که می‌خواستیم و آنچه مانده هم به تنهایی از عهده‌ی پایگاه و میراث فرهنگی برنمی‌آید».
افضلی ادامه داد: «ما ذی‌نفعان لوت از جمله آفرودهایی که بیش‌تر به لوت می‌آیند را شناسایی کرده و تقریبا همه را آموزش داده و ساماندهی کرده‌ایم و می‌توان گفت تخریب الان خیلی کم‌تر شده است».
مدیر پایگاه جهانی لوت در استان کرمان افزود: «مثلا ۱۰ خودروی دو دیفرانسیل در شهداد داریم که کار اقتصادی می‌کنند؛ این خودروها به ارزش‌های لوت احترام می‌گذارند و نگرانی درباره‌شان وجود ندارد ولی در طول هفته، شاید ۲۰۰ خودرو دو دیفرانسیل وارد لوت می‌شوند و متاسفانه از هر نقطه‌ای هم می‌توانند وارد منطقه‌ی سبز شوند البته در مناطق نارنجی و قرمز ورود کاملا ممنوع است و در صورت تخطی برخوردهای قانونی انجام می‌شود ولی در منطقه‌ی سبز، تعداد زیادی از این نوع خودروها وارد لوت می‌شود که باید فکر اساسی برای این خودروها که هیچ شناسنامه‌ای ندارند و نمی‌دانیم که هستند؟ داشته باشیم».
وی گفت: «اما آفرودهایی که دوره‌های آموزشی را گذراندند و سال‌ها دارند کار می‌کنند دیگر دغدغه‌ی ما نیستند چرا که خودشان مراقب لوت هستند و دارند کار اقتصادی انجام می‌دهند و به‌نوعی اکوسافاری هستند اما طبیعت‌گردانی که اکوتوریسم نیستند و سفر مسئولانه ندارند و بیش‌تر برای خوش‌گذرانی به لوت می‌آیند نه سفر به طبیعت؛ متاسفانه چون شناخت چندانی از ارزش‌های این بیابان ندارند، ممکن است تخریب‌هایی ایجاد کنند». وی با بیان این‌که در ایام نوروز تعداد این نوع سفرها به لوت بیش‌تر هم می‌شود، اضافه کرد: «تا زمانی گیت ورودی نباشد برای مدیریت این گروه کاری نمی‌توانیم انجام دهیم».

خانواده‌ها نیاز به مجوز ندارند
وی در ادامه، در پاسخ به این پرسش که برای ورود به لوت چه کسانی نیاز به اخذ مجوز دارند و آیا خانواده‌ها هم باید مجوز بگیرند؟ توضیح داد: «ما در مسیر لوت از دو راهی ماهان اعلام کرده‌ایم که ورود به لوت نیاز به مجوز دارد. کسانی که خانوادگی به لوت می‌آیند مثل خانواده‌ای که به باغ شازده می‌روند میمهان ما هستند، خودروی خود را در پارکینگ می‌گذارند و به تماشای بیابان می‌روند». وی افزود: «خانواده‌ها چون فقط در منطقه‌ی عمومی کلوت می‌روند و آنجا هم نیروهای حفاظتی ما حضور دارند، نیازی به مجوز ندارند ولی یک‌سری افراد و تورهای غیرمجاز هستند که می‌گویند ما خانواده هستیم و یا در قالب گروه‌های دوستانه و دانشجویی تبلیغ سفر به لوت می‌کنند؛ از نظر ما، هرگونه فراخوان و تبلیغ برای ورود گردشگر تور به حساب می‌آید که باید مراحل قانونی اخذ مجوز را طی کنند». افضلی بیان کرد: «ستاد خدمات سفر ما در نوروز ۲۴ ساعته فعال است و کسانی که مشمول مجوز گرفتن می‌شوند به‌راحتی می‌توانند مراجعه کرده و مجوز بگیرند».

مدیریت همۀ درگاه‌های ورودی لوت در استان
مدیر پایگاه جهانی لوت در استان کرمان در پاسخ به این پرسش که چه برنامه‌ای در دیگر ورودی‌های لوت از سمت فهرج، بم و راور در ایام نوروز دارید؟ گفت: «۹۰ تا ۱۰۰ درصد ورودی به لوت از سمت شهداد است. در شهداد ۴۰ اقامت‌گاه بوم‌گردی فعال است که آماده‌ی پذیرایی از میهمانان نوروزی هم شده‌اند». وی افزود: «در شهداد هم خدمات هتل پنج ستاره ارایه می‌شود و هم بوم‌گردی و این تنوع، می‌تواند سلایق مختلف را پاسخ بدهد». افضلی با بیان این‌که شاید یک درصد از گردشگران لوت از سمت راور وارد گندم بریان شوند، اظهار کرد: «راه‌اندازی پایگاه جهانی راور در مراحل انتهایی کار است. فعالان منطقه نیز رفت‌و‌آمدها را مدیریت می‌کنند ضمن این‌که در راور اقامت‌گاه بوم‌گردی نیز وجود دارد».
وی ادامه داد: «در فهرج نیز پنج تا شش بوم‌گردی فعال است و در این منطقه، تخریب‌هایی که صورت می‌گیرد خیلی کم‌تر از شهداد است چون ۹۰ درصد کسانی که با خودروی سبک وارد لوت می‌شوند از سمت شهداد می‌آیند و از فهرج بیش‌تر آفرودها وارد می‌شوند که ساماندهی صورت گرفته و مردم محلی و آفرودهای بم و فهرج هم همکاری و مدیریت بسیار خوبی بر رفت‌وآمدها دارند».

مراقب لوت باشید
افضلی با اشاره به زیبایی‌های منحصر به‌فرد لوت اظهار کرد: «لوت حقیقتا الماس بیابان‌های دنیاست شاید در دیگر بیابان‌ها مثلا یاردانگ هم باشد ولی هیچ‌جای دنیا همه‌ی این زیبایی‌ها از رود شور گرفته تا کلوت‌ها و گندم‌بریان و نبکاها را یک‌جا نمی‌توانید ببینید». وی با بیان این‌که دسترسی به این جاذبه‌های سحرانگیز هم خیلی ساده است، تاکید کرد: «از همه‌ی کسانی که به تماشای لوت می‌آیند تقاضا دارم مراقبت کنند تا تخریب و آلودگی برای این منطقه ایجاد نشود».
وی همچنین با اشاره به آمار حدود ۱۰۰ هزار نفری بازدید از لوت در نوروز ۹۷ گفت: «پیش‌بینی می‌کنم برای نوروز پیش‌رو، این آمار افزایش ۳۰ تا ۴۰ درصدی داشته باشد چرا که امروز لوت بسیار شناخته شده و به یکی از مهم‌ترین مقاصد گردشگری استان کرمان تبدیل شده است».

*منتشر شده در شماره 649 نشریه استقامت