محمود دقاقی* ـ استان کرمان همانند بسیاری دیگر از مناطق کشور ایران بخشی کهنسال و مهم در این سرزمین بوده که پابه‌پای تاریخ پر فراز و نشیب آن جلو آمده، نقش ایفا کرده، بر روی زانوان خم شده و در نهایت به زندگانی ادامه داده است. سرنوشت اجتماعات انسانی حاضر در این منطقه از ایران را دکتر باستانی‌پاریزی به‌خوبی در بسیاری از کتاب‌ها و مقالاتش به رشته‌ی تحریر در آورده و تصویر کرده است.
یکی از مهم‌ترین کتاب‌ها و بهتر گفته شود جزواتی که روان‌شاد باستانی‌پاریزی در باب کرمان نوشته است که متاسفانه مورد توجه قرار نگرفته و به دست فراموشی سپرده شده، کتاب «راهنمای آثار تاریخی کرمان» است که اولین چاپ آن در سال 1335 یعنی بیش از 60 سال قبل به بازار عرضه شد و این چاپ آن بدون تغییرات در سال 1395 توسط انتشارات ولی و مرکز کرمان‌شناسی تجدید چاپ شد.
در باب این کتاب، اولین نکته‌ای که بایستی عنوان نمود قدیمی بودن مطالب آن است که لزوم تجدیدنظر و ویراستاری گسترده‌ای را برای چاپ مجدد طلب می‌نماید ولی در این میان بایستی به اهمیت این کتاب از این دیدگاه توجه نمود که روان‌شاد باستانی‌پاریزی در بیش از نیم قرن قبل، به‌درستی دریافت که برای معرفی کرمان به گردشگران داخلی و خارجی و بیان نمودن و معرفی آثار تاریخی و باستانی استان کرمان نیاز جدی به تالیف جزوه و یا کتابی مختص این مطلب می‌باشد.
در زمانه‌ی فعلی که نقش اقتصاد گردشگری و جذب گردشگر یکی از مهم‌ترین تکیه‌گاه‌های پیشرفت و توسعه‌ی اقتصادی و اجتماعی کشورها به شمار می‌آید، به اولین نکته و مهم‌ترین اصلی که برای ایجاد متوازن اقتصاد گردشگری در یک کشور و یا یک ناحیه می‌توان اشاره داشت، معرفی و برشمردن ویژگی‌های خاص تاریخی، اجتماعی، فرهنگی، هنری و ادبی آن به افراد مختلف برای بازدید و دیدن و هزینه نمودن و سفر کردن به آن کشور و ناحیه می‌باشد تا از این رهگذر، علاوه بر کسب درآمد از گردشگران، رونق اقتصادی و ایجاد اشتغال را پیامد داشته باشد.
استان کرمان به لحاظ موارد ذیل یکی از مهم‌ترین مناطق کشور ایران است که می‌تواند مورد توجه و یکی از کانون‌های اصلی جذب گردشگر در کنار شهرها و استان‌هایی همچون اصفهان، شیراز، یزد، مناطق شمالی کشور و ... به شمار آید.
الف – اهمیت استان کرمان به‌عنوان یکی از مناطق باستانی و تاریخی ایران که از قدیم‌ترین دوران‌های باستانی (کاوش‌های تل‌ابلیس، تپه یحیی، منطقه جیرفت و ... ) تا اخیرترین دوره‌ی تاریخی ایران (آثار باقی‌مانده از دوران معماری قاجار و پهلوی) را دارا بوده و از این طریق می‌تواند گردشگران زیادی را به خود جلب نماید.
ب – به لحاظ گردشگری طبیعی، استان کرمان از معدود استان‌هایی است که در آن، چهار فصل سال را در کنار یکدیگر و در مناطق نزدیک به هم می توان مشاهده کرد و هر یک از این مناطق با ویژگی‌های خاص خود (از پهنه‌ی کویر لوت و کلوت‌های شهداد تا دره‌های برف‌گیر و یخچالی کوه جوپار) گردشگران علاقه‌مند را جذب می‌کنند.
ج – قنات‌ها و کاریزهای کرمان علیرغم تخریب زمانه و بی‌توجهی به آن‌ها هنوز یکی از مهم‌ترین ویژگی‌های ایجاد تمدن کاریزی در این منطقه‌ی خشک از کشور کهنسال ایران به شمار می‌روند و خواهد توانست با جذب گردشگر، برای استان درآمدزایی داشته باشد.
د- معادن مختلف موجود در استان کرمان که به تعبیر زمین‌شناسان و متخصصان کانی‌شناسی، بهشت زمین‌شناسان در ایران محسوب می‌شود یکی دیگر از موارد جذب علاقه‌مندان می‌تواند به شمار آید.
ه – از نظر مردم‌شناسی و فولکور و فرهنگ‌های قومی، استان کرمان با دارا بودن طوایف و عشایر مختلف، وجود نحله‌های مختلف فکری و دینی و نیز دارا بودن لهجه‌ها و گویش‌های بومی خواهد توانست گردشگران علاقمند را جذب خود کند.
و – هنرهای مختلف دستی استان کرمان اعم از شالبافی، قالی‌باقی، پته‌دوزی و ... زمینه‌ی مساعد و موافقی برای جذب گردشگران داخلی و خارجی و معرفی توانمندی‌های استان است.
در کنار مولفه‌های مذکور، ثبت جهانی پنج اثر تاریخی و باستانی استان کرمان توسط سازمان فرهنگی و هنری یونسکو وظیفه‌ی سنگینی را فرا روی علاقه‌مندان و مسئولان ذیربط ایجاد می‌کند تا نسبت به تدوین کتابی جامع از «آثار تاریخی و طبیعی و فرهنگی» همت گمارند تا خلاء موجود پر شود. اگر چه در سالیان اخیر جزوات و نقشه‌ها و کتابچه‌های رنگارنگی توسط سازمان‌ها و نهادهای مختلف چاپ و منتشر شده است، اما هیچ‌کدام از آن‌ها نتوانسته است به معرفی کامل و جامع استان کرمان بپردازد. امید باید داشته باشیم تا بذری را که روان‌شاد دکتر محمد ابراهیم باستانی‌پاریزی در 60 سال قبل کاشته است پس از گذشت سالیان دراز با همت مختصصان و علاقه‌مندان و در فرآیندی گروهی که حاصل تلاش زیاد و وقت گذاشتن و تحقیق کردن است، به حاصل بنشیند و بالاخره استان کرمان دارای یک اثر راهنمای کامل گردشگری به زبان‌های مختلف زنده دنیا شود.
*برای مطالعه‌ی دیگر یادداشت‌های این ویژه‌نامه‌ی مجازی می‌توانید بر روی لینک‌های زیر کلیک کنید:
http://از بیهقی تا باستانی‌پاریزی
نظر خود را بنویسید