پهلوان مدرسه‌سازی در کرمان

گروه جامعه ـ «خوبی دنیا به این است که شما، آدم‌های خوبی باشید». این، یکی از هزاران پندی است که عطا احمدی می‌دهد. او که همه‌ی سرگذشت و عملکردش پند و اندرز است. سردار مدرسه‌سازی استان کرمان عنوانی است که به او داده‌اند. کسی که در راه خیر و خدمت به مردم، لحظه‌ای از پا ننشسته، در شرایط سخت دهه‌های 20، 30 درس خوانده، معلمی کرده و بعد که بازنشسته شده به مدرسه‌سازی و دیگر کارهای خیر روی آورده؛ می‌گوید: «خدا را عبادت کنید تا روح‌تان قوی شود، تحصیل علم نمایید تا فکرتان قوی شود و کار و ورزش کنید تا جسم‌تان قوی شود». خودش هم ورزشکار است. پهلوان عطای مدرسه‌ساز. کسی که از حضور در انظار عمومی گریزان است. پای هیچ مصاحبه‌ای نمی‌نشیند تا از او بپرسیم چگونه می‌شود در زمانه‌ی نام و نان، پهلوان عطا شد و پهلوان عطا ماند. در کتابی که سال 95 همزمان با آیین تجلیل از او برگزار شد؛ کودکی، نوجوانی و جوانی خود را این‌گونه شرح داده است: «بنده در تاریخ 1/9/1315 در روستای هینمان به دنیا آمدم. مادرم عذرا عراقی فرزند ملّا نبات و کربلایی اصغر که همراه حاکمان بختیاری به کرمان آمده. پدرم محمد احمدی، فرزند کربلایی راضیه و احمد، در کرمان محله‌ی بازارشاه زندگی می‌کردند و مختصر آب و ملکی در کوهپایه داشتند و من آنجا به‌دنیا آمدم و شش ماهگی با پدرم و مادرم به کرمان برگشتیم و در پنج سالگی نزد ملاخاور و بی‌بی کوچک قرآن و نزد بی‌بی جوهری حافظ خواندم و به مدرسه‌ی کاویانی که فقط دو کلاس بیش‌تر نداشت رفتم و از کلاس سوم در مدرسه‌ی ایرانشهر که آن زمان تا کلاس نهم بیش‌تر نداشت رفتم و نزد مدیری دلسوز و خستگی‌ناپذیر؛ میرزا برزو آمیغی تحصیل کردم».
او در ادامه نوشته است: «پس از کنکور دانشسرا، در دانشسرای مقدماتی کرمان دیپلم گرفتم در حالی‌که هنوز هیجده ساله نشده بودم. در تاریخ 1/9/1333 که 18 ساله شدم، مدیر و معلم مدرسه‌ی گوغر و سال‌های بعد در رابر و بزنجان (در بافت) به‌مدت پنج سال کار کردم و سپس در کاظم‌آباد و هوتک از دهات کرمان خدمت کردم و بعد از آن، در شهر کرمان در خدمت بوده و هستم».
عطا احمدی اکنون به تاریخ شناسنامه‌ای خود 82 سال عمر دارد ولی آثار ماندگاری که در جامعه باقی گذاشته عمر او را به هزار سال رسانده است. این معلم بازنشسته، تاکنون 280 باب مدرسه ساخته؛ بی‌هیاهو و با جلب اعتماد و مشارکت خیّرین کلنگ زده و پیگیری کرده و بی‌سر و صدا افتتاح کرده و رفته سراغ پروژه‌ی بعدی.
او حتی پس از فوت همسرش، خانه‌ی خود را نیز به مدرسه تبدیل کرده و این اعمال، جز از فکر و اندیشه‌ا‌ی والا سرچشمه نمی‌گیرد. عطا احمدی در کنار همه‌ی کارهای نیکوی خود، یک کار بزرگ دیگر نیز انجام داده است: عمری ساده و سالم زیسته. این، ویژگی‌ای است که همه‌ی کسانی پهلوان عطا را می‌شناسند به‌آن شهادت می‌دهند.
عطا احمدی همیشه لباسی ساده به تن دارد و با دوچرخه رفت‌وآمد می‌کند. اگرچه شاگردان دیروزش، همه به پست و مقام‌های بالایی رسیده‌اند اما معلم آن‌ها همچنان به انسان‌سازی خود ادامه داده است.
سه سال پیش، مراسمی به تجلیل از او برگزار شد که با وجود میهمانان بسیاری که داشت، خودش آنجا حضور پیدا نکرد و حجت‌الاسلام محمد دعایی، از دیگر چهره‌های نامور کرمان و مدیرمسئول موسسه مطبوعات درباره‌اش گفت: «اگر عطا می‌آمد، دیگر آن عطای ما نبود! عطای ما عطایی است که گریزان از این برنامه‌ها باشد» و افزود: «امروز روز تولد عطا احمدی است؛ عطای احمدی سازنده، عطای احمدی تربیت‌کننده، مربی، پهلوان گریزان از نام و نیکوکاری که اصرار بر گمنام بودن دارد». مدیر موسسه اطلاعات با بیان این‌که اگر در زندگی، افرادی الگویم باشند، یکی از آنها عطا احمدی است، به سال‌های شروع نهضت اشاره و اظهار کرد: «سال‌های 42،43 که نهضت روحانیت شروع شد، ما طلبه‌ی نوجوانی در کرمان بودیم و کهنه سربازی در کنار روحانیت پیشگام شدیم و رشد کردیم و بالیدیم و اوج گرفتیم. در آن دوران شروع نهضت، هیچ‌گاه از یادم نمی‌رود که پیشگامان نهضت روحانیت در کرمان، معلمان و فرهنگیان بودند که اگر نبودند، روحانیت کاری از پیش نمی‌برد».
او ادامه داد: «هرچند حوادثی در تاریخ این کشور و شهر گذشت و دست‌های پلیدی، افرادی را از درون این‌ها ترور کرد و به شهادت رساند و به دنبال آن، اختلافاتی و درگیری‌ها و مسائلی به وجود آمد که هم عرق شرم بر پیشانی برخی روحانیون نشاند و هم باعث رکود و توقف در برخی فعالیت‌های سازندگی در شهر ما شد».
وی تصریح می‌کند: «عطای پهلوان آنجا خود را نشان داد؛ به او پیشنهاد شهادت ناحق می‌دادند، نمی‌پذیرفت، او را تهدید کردند با 26 سال سابقه‌ی کاری، تو را بازنشسته می‌کنیم و مزایای تو را قطع می‌کنیم، پذیرفت و مردانگی را از همان‌جا آغاز کرد».
محمدعلی گلاب‌زاده؛ پژوهشگر تاریخ کرمان نیز در آن مراسم، از عطا احمدی گفت و این خیّر مدرسه‌ساز را عصاره‌ی همه‌ی و زنان بزرگی دانست که به گفته‌ی گلاب‌زاده، نام هرکدام‌شان به تنهایی می‌تواند مفخر یک جامعه باشد.
او از معلمانی چون مرحوم آموزگار، شهید ایرانمنش، شهید باهنر، میرزا برزو آمیغی، آیت‌الله حقیقی و استاد باستانی پاریزی نام برد و از پهلوانانی چون پهلوان رییس کرمانی در زمان آل‌مظفر و کل اسدالله عطایی.
گلاب‌زاده از کارآفرینان اقتصادی کرمان، از ترکان خاتون تا مرحوم حاج اکبر و همایون صنعتی نیز یاد کرد و ادامه داد: «عطا احمدی، پهلوان بزرگ این دیار توانست خلاصه‌ای از همه‌ی این بزرگان را در یک قالب بریزد. عطا معلمی است که حتی مرگ فرزندش نتوانست او را از کلاس درس برگرداند؛ او تنها خانه و وسیله نقلیه‌ی خود که دوچرخه‌ای بود را هم به آموزش و پرورش اهدا کرد».
در وصف عطا احمدی و شرح ویژگی‌های اخلاقی و رفتاری او، افراد زیادی سخن گفته‌اند. در آستانه‌ی شروع سال تحصیلی جدید، شاید بیش از هر زمان دیگری نیاز است تا قصه‌ی زندگی پهلوان عطا را برای دانش‌آموزان و معلمان بازگو شود. او همان دهقان فداکاری است که برای نجات جامعه، عمری است ثروت و آسایش و رفاه را آتش زده و از آن مشعلی ساخته و در برابر قطار جهل و نادانی سینه‌سپر کرده و همچنان دوان و کوشاست. مردم کرمان قدر بزرگی چون او را می‌دانند.