فردای‌کرمان ـ اسما پورزنگی‌آبادی: المان «مکعب نورانی» که در حاشیه‌ی میدان آزادی نصب شد، مخالفانی در برابر این اقدام شهرداری صف کشیدند و کار به جایی رسید که از سوی چند عضو شورای شهر کرمان نیز مورد انتقاد قرار گرفت. این المان که به گفته‌ی شهردار کرمان قرار بوده برای نوروز نصب شود ولی به‌خاطر کرونا نصب آن به تعویق افتاده و در عید فطر به آزادی آمده؛ به‌دلیل شکل ظاهری‌اش به جعبه‌ی کادو شهرت یافته است. چند تن از مخالفان آن در شورای شهر کرمان بر شهرداری خرده گرفته‌اند که چرا یک طرح غربی را در این شهر اجرا کرده است. علی خدادادی می‌گوید که تحقیق کرده و دریافته نمونه‌ی این جعبه‌ی کادو که با چراغ‌های رنگی‌رنگی تزیین شده، در برلین آلمان هم اجرا شده است. در نشست عمومی شورای شهر در هفته‌ی گذشته که این انتقادات مطرح شد، سیدمهران عالم‌زاده، شهردار کرمان حضور نداشت و اکنون در پاسخ به پرسش‌هایم در این‌باره نظرش را می‌دهد که در ادامه می‌خوانید. گزارش مربوط به موضع‌گیری شورای شهر را هم می‌توانید اینجا بخوانید: «شورای شهر علیه مکعب نورانیhttps://fardayekerman.ir/news/24722»
آقای شهردار، نصب المان مکعب نورانی در حاشیه‌ی میدان آزادی، انتقاداتی به‌دنبال داشته و هفته‌ی گذشته اعضای شورا هم به عملکرد شهرداری در این خصوص اعتراض کردند و حرف‌شان این بود که این المان تقلید از نمونه‌ای در شهر برلین آلمان است و نتیجه گرفتند که شما برخلاف ارزش‌های فرهنگی شهر عمل کرده‌اید. ماجرای این المان چیست؟ شما این انتقادات را می‌پذیرید؟
ببینید؛ المان‌های شهری یا موقت هستند یا دایمی. المان‌های موقت مناسبتی و فصلی بوده و ماندگار نیستند که بگوییم اگر مورد تایید همه‌ی هنرمندان نبود، به شهر خدشه‌ای وارد می‌کند. این نوع المان‌ها که برای مناسبت‌هایی مثل نوروز تولید می‌شوند، به سمت مردم بیشتر گرایش دارند و برای ساخت آن، موضوع هنر برای مردم مطرح است و این‌طور نیست که حتما یک اثر فاخر را بخواهیم با هدف نصب موقت در شهر تولید کنیم. المان مکعب نورانی هم مثل دیگر المان‌های موقت که از سوی شهرداری‌های مناطق تولید می‌شود، توسط شهرداری منطقه دو اجرا شده است و ربطی به شهرداری مرکز ندارد و عرض کردم که موقت هم هست. به نظر من، این المان موضوع اهمیت‌داری برای شهر نیست. تعدادی از این طرح انتقاد کردند اما شاید صدها برابر بیشتر، کنار آن ایستاده و عکس گرفته‌اند. تعداد افرادی که انتقاد کرده‌اند کم است و این انتقادات هم طبیعی است؛ اگر بهترین کار هنری توسط بهترین هنرمندان هم اجرا شود، باز عده‌ای ممکن است براساس گرایش‌های هنری خود، انتقاد داشته باشند. اما المانی که باید دایمی در شهر بماند، باید در یک فرآیند کارشناسی و توسط هنرمندان شناسنامه‌دار تولید شود و ما اگر بخواهیم المان مهمی بسازیم، مشابه فرایندی که برای ساخت تندیس سلیمانی طی کردیم، با فراخوان دادن و ممیزی و داوری، آن را تولید می‌کنیم. ای‌بسا درباره‌ی همین تندیس هم باز کسانی انتقاداتی مطرح کنند ولی ما به نظر هیات داوری و هنرمندان احترام می‌گذاریم. برخی می‌گویند این المان مکعب نورانی، شبیه نمونه‌ی دیگری در شهر برلین آلمان است و وارداتی است؛ من از این افراد می‌پرسم که ما چه چیزی داریم که وارداتی نباشد؟ مبلمان‌های شهری و خیلی دیگر از تجهیزاتی ما در شهر استفاده می‌کنیم، در شهرها و کشورهای دیگر تولید می‌شود. درباره‌ی المان‌ها هم ممکن است هنرمندان از طرح‌های یکدیگر الگو بگیرند. در مجموع، من فکر می‌کنم به هر موضوعی، براساس اهمیتی که آن موضوع دارد باید بپردازیم و به نظرم می‌رسد پشت این انتقاداتی که از این المان شده، اهداف و مقاصد دیگری هست و این‌طور نشان نمی‌دهد که فقط از بُعد هنری به این موضوع پرداخته باشند. موضوعات حاشیه‌ای و اینکه ممکن است افرادی از این انتقادات دنبال اهداف دیگری هم باشد و این کارها را مستمسک قرار می‌دهند هم دور از ذهن نیست.
یعنی ممکن است انتقادات سیاسی باشد؟
ممکن است عده‌ای از سر حب و بغض انتقاد کرده باشند. منظورم شورای شهر نیست بلکه برخی کسانی که از بیرون از شورا انتقاد کرده‌اند و حتی موضوع را به سردار سلیمانی مرتبط کرده‌اند. اگر کسی می‌خواهد بداند که شهرداری کرمان برای حاج‌قاسم چه کرده، می‌تواند از شهرداری سوال کند که آیا ساخت المانی برای ایشان را در نظر داریم یا نداریم. یا وقتی کسی می‌گوید پاپیون بالای این المان شبیه حرف M است و نماد مک‌دونالد است، معلوم است که نگاه منطقی به این موضوع ندارند و یا می‌گویند جعبه‌ی کادوست و کادوی بابانوئل است. من نمی‌دانم الان مردم ما می‌خواهند به کسی هدیه‌ای بدهند، آن را داخل جعبه‌ی کادو می‌گذارند یا نه؟ اگر جعبه‌ی کادو نماد بابانوئل و غربی است، پس وقتی می‌خواهیم برای کسی هدیه ببریم، آن را داخل بقچه بگذاریم! چنین چیزی ممکن است؟
به نظرم پشت این نوع انتقادات حب و بغض وجود دارد وگرنه اینکه کسی بخواهد بداند آیا شهرداری برای سردار سلیمانی قصد ساخت تندیس دارد یا نه؟ پیدا کردن جواب این سوالش کار سختی نیست. ربط دادن این مسائل به هم، نمی‌دانم یا از سر حب و بغض بوده یا سیاسی است یا از سر یک‌سری تعصبات. واقعا نمی‌دانم. ما از این مسائل عبور می‌کنیم و به نظرم این شکل برخورد کردن با موضوعات کم‌اهمیت در شهر درست نیست.
حالا واقعا نمونه‌ای از این المان در شهر برلین آلمان وجود دارد؟ شما در این‌باره بررسی‌ای کرده‌اید؟
من بررسی‌ای نکردم. اما خیلی از المان‌ها در همه‌ی شهرها ممکن است در جای دیگری از دنیا هم نمونه‌ای داشته باشد. در تهران، خود من چندین المان دیده‌ام که در شهرهای دیگری نیز مثل آن را دیده‌ام. گاهی از برخی کارها کپی‌برداری خوبی می‌شود، گاهی ایده از برخی کارها گرفته می‌شود. این اتفاقات اصلا چیز عجیبی نیست. برای نوروز سال گذشته، یک طرح آجرکاری در سه‌راهی سیلو هم اجرا شد که به آن هم انتقاداتی می‌شد. البته اکثریت، چون طرح سنتی بود پسندیدند و قبول کردند ولی متاسفانه نسبت به کارهای مدرن و ایده‌‌های جدید همیشه دچار تردید هستیم و با وسواس بیش از حد به آن می‌پردازیم. اشکالی هم ندارد اما آن موضوع باید اهمیت این همه وقت صرف کردن هم داشته باشد و این حساسیت و وسواس زیاد را خرج مسائلی بکنیم که مهم‌تر هستند نه المانی که چند هفته در شهر می‌ماند تا مردم حظ بصری ببرند و بعد جمع می‌شود.
این ایده را قبل از اینکه اجرا شود دیده بودید؟
بله. عکس‌های آن را دیده بودم.
تاییدش هم کردید؟
بله. فقط تاکید داشتم که ابعاد و مقیاس آن متناسب باشد و نه بیش از حد بزرگ و نه کوچک باشد.
الان به نظر شما متناسب است؟
من در این هفته کرمان نبودم و هنوز آن را از نزدیک ندیده‌ام.
در شورای شهر، آقای مویدی، رئیس کمیسیون نظارت و حقوقی گفت که باید جزییات هزینه‌هایی که برای این المان شده را به شورا ارائه کنید. این درخواست شورا قانونی است؟
شورا اگر بخواهد چنین کارهایی را قبل از اجرا ببیند باید آن را در قالب یک مصوبه به شهرداری ابلاغ کند. بحث نظارت شورا به معنی دخالت نیست. باید سازوکاری قانونی تعریف کند و براساس آن از شهرداری گزارش بخواهد. تا حالا که چنین چیزی نبوده که شهرداری درباره‌ی این طرح‌های کوچک از شورا نظر بخواهد. جزییات پروژه‌های بزرگ را اما شورا می‌تواند بررسی کند.
اعضای شورا از شما انتقاد می‌کردند که در جریان این طرح نبوده‌اند و از مردم شنیده‌اند که شما چنین کاری کرده‌اید.
قرار هم نبود در جریان باشند. عرض کردم طرح‌های بزرگ را شورا می‌تواند بررسی و مصوب کند ولی درباره‌ی طرح‌های کوچک سابقه‌ای وجود ندارد که شورا مصوب کند. شهرداری هرجا که احساس کند نیاز به مصوبه‌ی شورا هست، آن طرح را ارائه می‌کند. اگر قرار باشد برای تک‌تک کارهایی که شهرداری انجام می‌دهد از شورا مصوبه بگیرد، شورا یک شهرداری موازی خواهد شد. فرض کنید شهرداری قصد دارد ماشین بخرد، باید از شورا نظر بپرسد که چه ماشینی بخرد؟ یا درخت بکارد یا وسایل بازی برای پارک‌ها بخرد؛ باید از شورا نظر بپرسد؟ این المان‌ها هم مشابه همین اقدامات است.
اینکه شورا تاکید کرد قبل از اجرا، این نوع طرح‌ها را ارائه کنید، مصداق دخالت شورا در امور شهرداری است که گفتید نباید اتفاق بیفتد؟
نه. من تصور می‌کنم استنباط اعضای شورای شهر این بوده که این المان دایمی است. برای المان آزادی، قبلا مسابقه‌ای برگزار کرده بودند که منجر به شکست شد و بعد هم دوستان نظر دادند و بحث نصب المان در آزادی کلا منتفی شد ولی به نظرم اعضای شورا فکر می‌کردند این المان دایمی است. در صورتی که این‌طور نیست. المان مکعب نورانی برای نوروز قرار بود نصب شود که به‌خاطر شرایط کرونایی نشد و در عید فطر رونمایی شد.
حتی تخم‌مرغ‌های رنگی که برای نوروز تولید شده بودند هم دوستان می‌پرسیدند که با آن چه بکنیم؟ من گفتم که چون از نوروز گذشتیم، مناسبتی ندارد با این حال، تصمیم‌گیری را به سازمان سیما و منظر واگذار کردم که در نهایت، خودشان به این نتیجه رسیدند رونمایی شود بهتر است و تخم‌مرغ‌ها در میدان گنجعلیخان رونمایی شد و البته آنجا هم باز عده‌ای انتقاد داشتند. به هر حال، سلیقه‌ها متفاوت است ولی سازمان سیما و منظر به این نتیجه رسید که این رونمایی، بهتر است.
حالا واقعا نصب المان در میدان آزادی منتفی شده یا از آن نظر متخصصان برگشته‌اید؟
درمورد زیرگذر میدان آزادی، کارشناسان می‌گویند که گره‌های ترافیکی را حل نکرده و نیاز به اقدامات عمرانی در آینده دارد و تغییراتی که باید در آن صورت گیرد هم اساسی خواهد بود. اگر دقت کرده باشید، در وسط میدان هم شهرداری جز کاشت درخت و گل و ریختن سنگریزه، کار اساسی‌ای انجام نداده تا هر زمان که نیاز به عملیات عمرانی در آنجا بود، فقط درختان جابه‌جا شوند. نصب المان دایمی در میدان منتفی است و فکر می‌کنم خود مردم هم الان به خوبی متوجه‌ی این موضوع شده‌اند که هزینه‌ای که در این زیرگذر شده، مشکلی از ترافیک شهر را حل نکرده است. یک عده نگران هزینه‌ای هستند که برای این المان شده است، چرا درباره‌ی هزینه‌هایی که در آزادی یا چهارراه ولیعصر شده چیزی نمی‌پرسند و مدعی نمی‌شوند؟ 120 میلیارد تومان در آزادی و 40 میلیارد تومان در ولیعصر هزینه شد، چه نفعی برای مردم کرمان ایجاد شد؟ یا 20 میلیارد تومان در میدان مشتاق هزینه شده و ببینید با معماری این محدوده چه کرده است. دوستانی که نگران این 100 میلیون تومان هستند، چرا از این هزینه‌هایی که در شهر شده، نمی‌گویند و نگرانش نیستند؟ چرا در دوره‌های قبل، در این حوزه‌ها نقش نظارتی خود را پررنگ ندیدند که چنین اتفاقاتی در شهر رخ ندهد؟ 200 میلیارد تومان پول شهر رفته و مشکلی را هم حل نکرده، بعد ما 100 میلیون تومان یک المان می‌سازیم، این همه اعتراض می‌کنند. به نظر من مشکل ما این است آنجا که باید به یک موضوعی که خیلی برای شهر اهمیت دارد توجه کنیم، توجه نمی‌کنیم و شهر و شهرداری و مردم ضرر می‌بینند، بعد، از هزینه کردن 100 میلیون تومان برای المانی که عرض کردم خیلی از مردم هم آن را پسندیده‌اند و بسیار هم تشکر کرده‌اند، اظهار تاسف می‌کنند. مهم این است که درباره‌ی مواردی که چند ده میلیاردی هزینه شده و مشکلی از شهر حل نکرده و جز شهردار، کسی هم از آن انتقاد نمی‌کند، حساسیت نشان دهیم. ولی جالب است که درباره‌ی این مسائل فقط هم شهردار انتقاد می‌کند و هیچ‌کس روال این پروژه‌ها و اینکه چرا چنین بلایی سر شهر آمد را پیگیری نمی‌کند.
پس برای این المان 100 میلیون تومان هزینه شده است.
مقداری از 100 میلیون تومان بیشتر شده است.
خانم لری، رئیس کمیسیون فرهنگی شورا می‌گوید با این عملکردی که در جریان این مکعب داشته‌اید، باید تندیس سردار سلیمانی را هم قبل از اجرا و رونمایی به تایید شورا برسانید. این کار را می‌کنید؟
شورا هر خواسته‌ای دارد باید آن را در قالب مصوبه به شهرداری ارائه کند. اگر اعضای محترم شورا فکر می‌کنند به چنین کاری نیاز است؛ مصوب کنند که کوچک‌ترین المانی هم در شهر بخواهیم اجرا کنیم را به تایید شورا برسانیم. تا وقتی که چنین مصوبه‌ای نیست، یعنی شهرداری در این زمینه اختیارات کامل را دارد تا براساس قوانین و مقررات موجود اقدام کند. اما تا وقتی که چنین مصوبه‌ای نباشد، نظر شخص برای ما ملاک نیست و آن چیزی را عمل می‌کنیم که شورا در قالب مصوبه به شهرداری ابلاغ کرده باشد. اگر مصوبه‌ای باشد، ما هم استقبال می‌کنیم. شورا برای نظارت در این زمینه، باید سازوکار نظارت را هم مشخص کند.
آقای شهردار، در این سه سالی که شما این مسئولیت را دارید همواره اقداماتی که در زمینه‌ی زیباسازی در شهر انجام شده مورد انتقادات جدی قرار گرفته است. اوائل گفته شد طرح‌ها در کمیته‌ی تخصصی زیر مجموعه‌ی گروه مشاوران شهردار بررسی و در صورت تایید، اجرا می‌شود. این فرایند را متوقف کردید؟
نه. قرار شد پروژه‌های بزرگ شهری مثل پارک گردشگری را این کمیته بررسی کند. درباره‌ی دیگر پروژه‌های کوچک مقیاس همین که کارشناسان و معمارانی که صاحب صلاحیت هستند نظر بدهند کافی است.
با این بازخوردهایی که طرح‌های زیباسازی و به‌ویژه المان‌سازی در این سه سال داشته و از آن‌جایی که این طرح‌ها را شهرداری‌های مناطق اجرا می‌کنند آیا فکر نمی‌کنید توان کارشناسی شهرداری‌های مناطق پاسخگوی نیاز عمومی شهر در این حوزه نیست و باید تصمیم دیگری بگیرید؟
من تا حالا از این طرح‌ها ارزیابی منفی ندیده‌ام و وقتی این را می‌پذیرم که کاری علمی انجام و براساس آن اعلام شود که چند درصد نارضایتی وجود داشته است. براساس بازخوردهایی که می‌گیرم، 60 تا 70 درصد رضایت وجود دارد. انتقادات هم همیشه بوده و هست و خواهد بود. غالب جامعه اما این طرح‌ها را می‌پذیرند.
پس خودتان به‌عنوان یک کارشناس و معمار این کارهایی که در شهر می‌شود را تایید می‌کنید. درست است؟
مگر کار هنری فاخری انجام شده که بخواهیم درباره‌ی آن نظر بدهیم؟ این طرح‌ها کوچک و موقت هستند و نمی‌توان آن را ملاک ارزیابی دقیق قرار داد. هنوز در حوزه‌ی ساخت المان‌های دایمی که کاری نکرده‌ایم.
نمی‌خواهید در این حوزه در فرصت باقی‌مانده کاری بکنید؟ مثلا یک اثر شاخص هنری در شهر تولید و عرضه شود.
ما بیشتر در حوزه‌ی معماری و شهرسازی و پیاده‌راه سازی و چنین اقداماتی متمرکز شده‌ایم. اینکه بخواهیم اثر هنر شاخصی را داشته باشیم، المانی مثل تندیس سردار سلیمانی را داریم که تاکید زیادی داریم تا هنرمندان خوبی آن را اجرا کنند. ممکن است یکی، دو مورد دیگر هم در همین حد اجرا شود. / الف
نظر خود را بنویسید