معاملۀ‌ سرنوشت‌ساز همایون صنعتی با سهراب سپهری

فردای کرمان - محمد لطیف‌کار: روزی که همایون صنعتی تمام تابلوهای نقاشی سهراب سپهری را خرید، زندگی سهراب تغییر کرد. ماجرا را چند سال پیش منوچهر انور از دوستان و همکاران قدیمی همایون برای سیروس علی‌نژاد روزنامه‌نگار تعریف کرده است. علی‌نژاد هم شنیده‌هایش را در اردیبهشت نودوشش در مجله‌ی بخارا، منتشر می‌کند.

وقتی خاطره را خواندم، واقعا شگفت‌زده شدم. حیفم آمد در سالروز تولد این شاعر و نقاش بزرگ به این ماجرا که به نوعی به کرمان، همایون صنعتی و موزه و پرورشگاه صنعتی ربط دارد اشاره‌ای نکنم.

همایون جوان که به کار گالری‌داری اشتغال داشته، یک روز به انور می‌گوید: می‌خواهم چند تابلو نقاشی بخرم. انور می‌گوید: پسری هست به اسم سهراب سپهری. من باهاش رفیقم. کارهاش خوبه و از همه‌ی کسانی که حالا هستند بهتر است. همایون می‌گوید: برویم ببینیم.

با سهراب قرار می‌گذارند، و همایون بیست تا سی کار از او را که در آن زمان شهرتی نداشته می‌بیند.

انور می‌گوید: وقتی همایون همه را دید، یک‌دفعه گفت آقا چند؟ سهراب نمی‌دانست چه قیمتی روی کارها بگذارد، تا آن روز شاید حتی یک تابلو هم نفروخته بود. همایون گفت همه‌اش را می‌خرم، چند؟ سهراب گفت نمی‌دانم، موضوع به اواخر دهه‌ی سی برمی‌گردد که قیمت تابلوی نقاشی ده هزارتومان هم نبود. یک‌هو همایون گفت همه را با هم می‌خرم، صد هزارتومان، موافقی؟

سهراب خوشحال شد، اما نمی‌دانست چه باید بگوید. گفت آقا محبت دارید، قابلی ندارد. صدهزار تومان آن موقع‌ها خیلی پول بود. به سهراب گفتم این صدهزارتومان به درد تو نمی‌خورد. به همایون هم گفتم به سهراب پول ندهید! کار دیگری برایش بکنید. گفت چه کار بکنم؟ گفتم سهراب را بفرستید ژاپن نقاشی بخواند، خرجش را بدهید. سهراب از این قضیه عجیب استقبال کرد. همایون هم از حرف من خوشش آمد.

او در ادامه می‌گوید: سهراب به ژاپن رفت و همایون هزینه‌ی کارآموزی و تحصیل‌ او را پرداخت کرد. وقتی برگشت، شد این سهرابی که نقاشی‌های معروفش را ‌کشید.

انور در ادامه به علی‌نژاد با تاکید می‌گوید: این چیزی که می‌گویم یک ذره هم کم و زیاد ندارد و عین حقیقت است. او در مورد سرنوشت تابلوهای سپهری این را هم اضافه می‌کند: همایون صنعتی همه‌ی آن تابلوهای سهراب را به پرورشگاه کرمان داده است.

اگرچه در روایت انور در مورد اهداء تابلوهای یاد شده به موزه صنعتی اشاره‌ای نمی‌شود، اما به‌ احتمال زیاد این تابلوها هم‌اکنون بخشی از تابلوهای فعلی سهراب سپهری هستند که در این موزه نگهداری می‌شود. تابلوهایی که خیلی کم دیده می‌شوند!

*تصویر: اثر استاد علی خسروی.