فردای کرمان – گروه فرهنگ‌وهنر: کتاب «مکتب شاه نعمت‌الله ولی بر بلندای تفکر ایرانی»، نوشته‌ی دکتر مسعود دهش، توسط بنیاد ایران‌شناسی با همکاری مرکز کرمان‌شناسی منتشر شد.
محمدعلی گلابزاده پژوهشگر و مدیر کرمان‌شناسی، در مقدمه‌ی کتاب در معرفی مسعود دهش مولف این اثر می‌نویسد وی از جمله پژوهشگرانی است که «همه‌ی قبیله‌ی او عالمان دین بودند» که اگر بگوییم عارفان دین بودند هم بی‌مناسبت نیست. زیرا شادروان عبدالله دهش و مرحوم محمد دهش پدربزرگ و پدر نویسنده، هردو از بزرگان علم و ادب و عرفان به شمار می‌رفتند و نام نیک‌شان بر اوراق تاریخ معاصر این دیار ثبت و ضبط است.
گلابزاده به پیوند دیرینه‌ی کرمان با حضور چشمگیر عرفای بزرگ ایران اشاره‌ی مبسوطی دارد و در ادامه یادآور می‌شود، در این میان، شاه نعمت‌الله ولی، جایگاه برتری دارد.
این کتاب مقدمه‌ی دیگری هم دارد. مرحوم محمد دهش، پدر نویسنده‌ی کتاب با اشاره به عنوان کتاب، در مورد ریشه‌های پیدایش مکتب کرمان می‌نویسد: «در قرن هشتم هجری قمری مکتب کرمان و طریقت نعمت‌اللهیه که اولین طریقت عرفان شیعی در ایران می‌باشد، توسط شاه نعمت‌الله ولی به منظور ارتقاء سطح آگاهی و ترویج عرفان اصیل اسلامی، در کتار اصلاحات فرهنگی و تربیتی و تحولات اجتماعی در این دوره از تاریخ ایران شکل گرفت».
دهش در ادامه با مرور کوتاهی از زندگی شاه نعمت‌الله ولی یادآور می‌شود، او برای صرف تحصیل، از حلب به شیراز می‌رود، و از آن‌جا به چندین نقطه‌ی دیگر دنیا مهاجرت می‌کند. وی می‌نویسد: «سرانجام حضرت شاه پس از فراز و فرودهای روزگار در کوهبنان کرمان رحل اقامت افکند و پس از اقامت در کوهبنان دوران تدریس خود را از سر گرفت و به ترویج تعالیم و آموزه‌های خود پرداخت و پایه‌های مکتب فکری خویش را پی‌ریزی کرد. وی بعدها با ایجاد خانقاهی در ماهان کرمان به نقش تربیتی و ارشادی خویش ادامه داد».
دهش در این مقدمه به ضرورت تالیف این کتاب هم اشاره می‌کند. وی با بیان این‌که پس از گذشت شش قرن از وفات شاه نعمت‌الله در مورد تبار و مذهب و مکتب وی، میان اهل تحقیق بحث و مجادله است، تصریح می‌کند: «متاسفانه اندیشه‌های شاه نعمت‌الله ولی و طریقت وی، آن‌گونه که شایسته و بایسته است شناخته نشده و جایگاه و نقش مکتب کرمان در تاریخ تفکر اسلامی مغفول و مسکوت مانده است».
دهش درباره‌ی پیدایش و اهمیت مکتب شاه نعمت‌الله در این مقدمه شرح مفصلی نوشته است، اما اجمالا او معتقد است: «در تاریخ تفکر و طریقت اسلامی از آغاز ظهور اسلام تاکنون هشت مکتب بزرگ ، مستقل، مهم و تاثیرگذار در قرون مختلف در جهان اسلام شکل گرفته است که خاستگاه و زادگاه پنج مکتب از این هشت مکتب مهم و بنیادی در ایران بوده است. هرکدام از این مکتب‌ها در بخش‌هایی تحت تاثیر مکاتب قبلی خود بوده و پس از شکل‌گیری و استقرار نیز، بر مکاتب فکری پس از خود تاثیرگذار بوده است. این پنج مکتب فکری که در ایران شکل گرفته‌اند به ترتیب، شامل مکاتب خراسان، مراغه، کرمان، شیراز و اصفهان می‌باشند و سه مکتب فکری دیگری که خارج از جغرافیای ایران شکل گرفته‌اند به ترتیب شامل مکاتب بغداد، اندلس و قونیه هستند». کتاب مکتب شاه نعمت‌الله ولی بر بلندای تفکر ایرانی، در واقع یک بررسی پژوهشی در روابط این مکاتب و تاثیرپذیری از یکدیگر و با تاکید بر معرفی مکتب شاه نعمت‌الله است.
کتاب مکتب شاه نعمت‌الله ولی بر بلندای تفکر ایرانی در ده فصل به شرح زیر تنظیم و تالیف شده است:
فصل اول؛ سلسله نسب و شرح احوال جناب شاه نعمت‌الله ولی.
فصل دوم؛ بزرگداشت مقام جناب شاه نعمت‌الله ولی در تذکره‌ها، مکتوب‌ها و آثار مدون.
فصل سوم؛ شریعت و طریقت جناب شاه نعمت‌الله ولی.
فصل چهارم؛ تعلیم و تربیت در مکتب جناب شاه نعمت‌الله ولی.
فصل پنجم؛ اجتهادات جناب شاه نعمت‌الله ولی.
فصل ششم؛ جایگاه و نقش مکتب کرمان در تاریخ تفکر و تصوف اسلامی.
فصل هفتم؛ تاثیر مکتب کرمان بر مکتب‌های فکری پس از خود.
فصل هشتم؛ نقش مکتب کرمان در مسیر تحولات فرهنگی، هنری، اجتماعی و سیاسی در ایران پس از دوران صفویه.
فصل نهم؛ تلفیق دوره‌های مختلف هنر معماری اسلامی در بنای تاریخی آستانه شاه نعمت‌الله ولی.
فصل دهم؛ مکتب کرمان الگویی در جهت پیشرفت ایران.
گفتنی است، مسعود دهش، متولد ۱۳۵۵ در تهران است، اما دوران ابتدایی تا پایان دبیرستان را در کرمان سپری کرده است. در دانشگاه شهید باهنر مهندسی گیاه پزشکی خوانده، پس از آن دوره‌ی ارشد و دکتری خود را در رشته‌ی تصوف و عرفان اسلامی در دانشگاه علوم و تحقیقات تهران با رتبه‌ی الف به اتمام رسانده است.
این کتاب که بخشی از رساله‌ی اوست، با راهنمایی دکتر غلامحسین دینانی بوده و به عنوان بهترین پایان‌نامه‌ی سال شناخته شده و برنده‌ی جایزه ابن‌سینا گردیده است.
وی پس از اخذ مدرک دکتری از طرف بنیاد ملی نخبگان و از طریق جایزه‌ی علامه طباطبایی دوره‌ی پست دکتری را در موسسه پژوهشی حکمت و فلسفه ایران به راهنمایی دکتر غلامرضا اعوانی گذراند.
حکایتی باقی، شرح احوال آثار و آراء عرفانی شیخ عبدالله دهش کرمانی و شاه نعمت‌الله ولی و مکتب کرمان به انضمام تصحیح انتقادی هفت رساله از آثار منتشر شده‌ی ایشان می‌باشد. /پ
نظر خود را بنویسید