فردای کرمان – گروه جامعه: عیسی کلانتری، رئیس سازمان حفاظت محیط زیست با بیان اینکه جنگ آب که از استان‌ها آغاز شده و به روستاها خواهد رسید، گفت: «طبیعت ایران قربانی سیاست‌های کلان شده است و متخصصان کشور نیز باید بابت سکوت خود برابر تاریخ پاسخگو باشند».
وی که در یک وبینار علمی تخصصی صحبت می‌کرد، افزود: «خودکفایی بسیار خوب است اما خودکفایی‌ای که ریشه‌کن نباشد. ما از کیسه‌ی نسل‌های آینده داریم تولید انجام می‌دهیم. منابع آن‌ها در همه جای کشور، در جیرفت، در کرمان و ... غارت می‌شود. ۴۰ سال پیش در استان کرمان سطح زیر کشت باغات پسته ۳۵ تا ۴۰ هزار هکتار بود و امروز افتخار می‌کنیم که میزان آن به ۲۰۰ هزار هکتار رسیده است؛ چگونه؟ آب‌های زیرزمینی را به سطح زمین آوردیم و تبخیر کردیم».
به گزارش فردای کرمان به نقل از ایرنا سراسری، کلانتری در وبینار علمی - تخصصی با موضوع «استراتژی‌های ملی و بین‌المللی برای مقابله با پدیده‌های زیست محیطی خشکسالی و گرد و غبار»، بیان کرد: «سیاستمداران کشور به توسعه‌ی پایدار اعتقاد ندارند».
وی افزود: «سالانه ۲۰ میلیارد مترمکعب از منابع طبیعی و آب‌های زیرزمینی اضافه برداشت و منابع آب نیز غارت می‌شود که با این روند ۲۰ سال دیگر (۱۴۲۰) اطراف زاگرس دیگر اثری از کشاورزی نخواهد بود چون منابع آب را غارت می‌کنیم».
کلانتری با انتقاد نسبت به سکوت متخصصان کشور درباره‌ی بحران آب گفت: «جنگ آب بین استان‌ها شروع شده است و به روستاها می‌رسد و طبیعت ایران که قربانی سیاست‌های کلان کشور شده است اکنون به تجاوز این نسل خودخواه پاسخ می‌دهد».
وی با اشاره به پروژه‌هایی که در دهه‌ی ۶۰ آغاز شد، گفت: «مراتع را شخم زده و گمان می‌شد که همه‌ی نیازهای مردم را در داخل کشور به هر قیمتی باید تهیه کنیم».
معاون رئیس جمهوری ادامه داد: «ما در سال ۱۳۶۰، در مجموع ۲۰۰ میلیون مترمکعب در سال بیلان منفی داشتیم اما این رقم به ۲۰ میلیارد مترمکعب رسیده است؛ یعنی ۱۰۰ برابر شده است».
وی با اشاره به دست‌اندازی به آب‌های فسیلی و کشاندن آن به سطح زمین، استفاده از این آب برای تولید، استفاده‌ی غیرعلمی از آب‌های سطحی، عدم توجه به حق‌آبه‌های زیست محیطی، سدسازی‌های غیرپایدار و توجه نکردن به حق طبیعت، ادامه داد: «بر مبنای توافق ریو در سال ۱۹۹۲ و در سال ۱۹۹۷ سازمان ملل متحد آن را تایید کرد، کشورها حق دارند تنها از ۴۰ درصد منابع آب تجدیدپذیر استفاده کنند؛ سال‌هاست که ما بیش از ۱۰۰ درصد ظرفیت آب‌های تجدیدپذیر استفاده می‌کنیم».
کلانتری با تاکید بر تمرکز بر تولید داخل به هر قیمتی و استفاده‌ی منابع آب در کشاورزی گفت: «طبیعت ایران قربانی سیاست‌های کلان کشور شده است. سیاست‌های کلان نیز به دستگاه‌های اجرایی ابلاغ شد و این دستگاه‌ها گاه، خود پیش قراول این امر هستند».
افزایش جمعیت خوب است مشروط به حفظ طبیعت
رئیس سازمان حفاظت محیط زیست با بیان اینکه سالیانه بیش از ۲۰ میلیارد متر مکعب اضافه برداشت از منابع آب‌های زیرزمینی داریم، بیان کرد: «منشاء بخش عمده‌ای از گردوغبار، داخلی است. بخش عمده‌ای از گردوغباری که در استان کرمان در حوزه‌ی جازموریان دیده می‌شود، گرد و غبارهای استان فارس و گردوغبارهای استان خوزستان، با استفاده از منابع صندوق توسعه محیط زیست و با تخصیص ۳۷۰ میلیون دلار مهار شد».
وی با تاکید بر اینکه طبیعت به عملکرد ما پاسخ می‌دهد، به تاثیر سیاست‌های ناپایداری که بخش‌های کشاورزی به منابع طبیعی تحمیل کرده است، اشاره کرد و گفت: «جازموریان را قبل از ساخت سد جیرفت و پس از آن، در نظر بگیرید. ما فکر کردیم آبی که به سمت جازموریان به عنوان حق‌آبه‌ی زیست محیطی می‌رود را باید صرف کشاورزی بکنیم. آب را مهار کردیم، کشاورزی را توسعه دادیم و جازموریان را خشک کردیم».
کلانتری تاکید کرد: «خودکفایی بسیار خوب است اما خودکفایی‌ای که ریشه‌کن نباشد؛ ما از کیسه‌ی نسل‌های آینده داریم تولید انجام می‌دهیم. منابع آن‌ها را در همه جای کشور، در جیرفت، در کرمان و ... غارت می‌شود. ۴۰ سال پیش در استان کرمان سطح زیر کشت باغات پسته ۳۵ تا ۴۰ هزار هکتار بود و امروز افتخار می‌کنیم که میزان آن به ۲۰۰ هزار هکتار رسیده است؛ چگونه؟ آب‌های زیرزمینی را به سطح زمین آوردیم و تبخیر کردیم».
خودخواهی نسل کنونی و عدم تاب‌آوری زمین
معاون رئیس‌جمهوری با تاکید بر اینکه مخالف افزایش جمعیت نیستم، ادامه داد: «منتها افزایش جمعیت هر سال نباید با تخریب منابع طبیعی همراه باشد و به قیمت غارت منابع آبی کشور تمام شود. با ادامه‌ی این روند که همچنان ادامه دارد، در سال ۱۴۲۰ حوزه‌ی زاگرس و جنوب البرز تا دریاهای جنوب و مرزهای شرقی، اثری از کشاورزی نخواهد بود چون همه‌ی منابع آبی را غارت می‌کنیم؛ این سرزمین چقدر تحمل دارد؟ این نسل چقدر خودخواه است؟».
ایران درحال محو شدن است
رئیس سازمان حفاظت محیط زیست در واکنش به اینکه درحالی که خطوط انتقال آب سد صفارود در حال اجراست اما هنوز مجوز محیط زیست را اخذ نکرده، گفت: «وزارت نیرو بر اساس قانون، مسئولیت تخصیص آب را دارد و هیچ‌کس دیگر نیز حق دخالت ندارد اما این قانون زمانی نوشته شده است که در دنیا تازه توسعه‌ی پایدار مطرح شده بود. وزارت نیرو مانند وزارت کشاورزی است؛ وزارت کشاورزی می‌گوید در حوزه‌ی گندم، ذرت و ...باید به خودکفایی برسیم. با چی؟ با تجاوز به حقوق طبیعت و برداشت آب. به وزارت نیرو هم گفته می‌شود که باید آب را تامین کند».
کلانتری هشدار داد: «باید به طور کل و هر چه سریع‌تر در مورد سیاست‌های کلان تجدیدنظر کرد. هر چه سریع‌تر این کار صورت نگیرد، کشور به مراتب ضررهای بزرگ‌تری را متحمل می‌شود. امروز می‌گویند از سرشاخه‌ها یک قطره آب هم نباید به جازموریان برود. در سال 1351 شاید بیش از 30 – 40 چاه آرتزین به سمت جازموریان بود که امروزه محو شده است؛ جازموریان محو شده و کشور در حال محو شدن است. مساله‌ی جیرفت نیست، مساله‌ی کشور است».
وی ادامه داد: «کارون و زاینده‌رود همین‌طور است. زمان شاه عباس وقتی شیخ بهایی تخصیص آب را برای زاینده رود نوشته بود، 700 میلیون متر مکعب آورد سالانه آب بود؛ امروز زاینده رود یک میلیارد و 850 میلیون متر مکعب آب آورد دارد و زاینده رود کماکان خشک است. گاوخونی زنده بود و الان خشک است، مانند جازموریان و بدتر از جازموریان؛ هر از گاهی سیلاب به جازموریان می‌رسد اما به گاوخونی نه. همه‌ی قانون‌گذاران و متخصصین باید پیگیر باشند تا سیاست‌های کلان اصلاح شود».
کلانتری با انتقاد تند از سکوت متخصصان، تاکید کرد: «متخصصان تسلیم سیاستمداران شدند؛ کسی که هیدرولوژی هریررود را کاملا می‌فهمد، در مقابل تصمیمات بالادست خود سکوت کرده است و جرات و جسارت حرف زدن را از دست داده و می‌ترسد حرف تخصصی بزند! متخصصان ما در درازمدت باید پاسخگوی سکوت خود باشند».
رودخانه‌های ایران مردند
معاون رئیس‌جمهوری با اشاره به اینکه مشکلات ما ربطی به خارج ندارد، اظهار کرد: «البته تحت تاثیر قرار می‌گیریم مانند تاثیر گردوغبارهایی که از جنوب غرب یا سمت هامون وارد کشور می‌شود اما مشکلات ما داخلی است؛ همه‌ی مشکلات را به خارج ربط می‌دهیم و به نتیجه هم نمی‌رسیم».
رئیس سازمان حفاظت محیط زیست با تاکید بر اینکه رودخانه‌های ایران مرده‌اند، گفت: «غیر از سفیدرود و رودخانه کارون که کمی نفس دارد، بقیه‌ی رودخانه‌ها به مقصد نمی‌رسند. هیچ رودخانه‌ای در کشور غیر از دو رودخانه‌ی مذکور، زنده نیست. انتهای رودخانه‌ها شامل تالاب‌ها، محل گردوغبار شدند».
وی افزود: «مراتع که خود از بروز گرد و غبار جلوگیری می‌کرد، به علت تجاوز به مراتع، منشا گردوغبار شده است. ما مسئولین 40 سال اخیر باید به تاریخ و در قبال تصمیماتی که در کلان گرفته شده و کشور را از نظر طبیعی ویران کرده، پاسخگو باشیم».
کلانتری اضافه کرد: «میزان آب‌های تجدیدپذیر در دهه‌ی 60، 132 میلیارد مترمکعب بود، اکنون به 90 میلیارد مترمکعب رسیده است. ما از 90 میلیارد مترمکعب، 96 میلیارد مترمکعب برداشت می‌کنیم؛ دیگر چیزی برای طبیعت نگذاشتیم».
وی یادآور شد: «هزینه‌ی گوشت را محاسبه کنید، عشایر کشور سالانه 200 میلیون دلار تولید دارند، هزینه‌ی بازگشت خاک به مراتع صدها برابر این مقدار هست، اگر قابل دسترس باشد؛ یعنی به باد بگویید این خاک را در جنوب کرمان دپو کن من به کوه‌ها برگردانم. با این شرایط منابعی نمی ماند که گردوغبار نداشته باشیم. ما دانشگاهیان و تصمیم‌سازان باید با تصمیمات اشتباه کلان مبارزه کنیم و نگذاریم کشور بیش از این تخریب شود». /پ
نظر خود را بنویسید