فردای کرمان – پروین میرزاحسینی: کرونا اگرچه توانست بسیاری از قلیان‌سراها و مراکز عرضه‌ی قلیان را تعطیل کند اما به نظر می‌رسد قلیان و تنباکو حالا به مهمانی‌ها و جمع‌های خانوادگی وارد شده است.
معاون بهداشتی دانشگاه علوم‌پزشکی کرمان با اشاره به افزایش مراکز عرضه‌ی ادوات مصرف قلیان در شهرها، گفت که افزایش این مراکز نشان می‌دهد علیرغم تعطیلی قلیان‌سراها در پی شیوع کرونا، مصرف این ماده‌ی دخانی در منازل و بین افراد خانواده افزایش یافته است.
به گزارش خبرنگار فردای کرمان، حسین صافی‌زاده 9 خرداد ماه در نشست مجازی با موضوع هفته‌ی ملی بدون دخانیات، در پاسخ به این سوال که تبلیغ مضرات مصرف قلیان چقدر در کاهش مصرف آن به‌خصوص در میان جوانان اثر داشته است؟؛ گفت: «متاسفانه با توجه به اینکه قلیان به‌طور سنتی در جامعه‌ی ما وجود داشته و در دهه‌های گذشته در بین افراد سالمند استفاده می‌شده، مقابله با آن سخت است زیرا به نوعی جامعه آن را به عنوان یک تفنن و تفریح پذیرفته است».
وی با بیان اینکه شرایط به نحو مناسبی برای مقابله‌ی صددرصدی با مصرف قلیان وجود ندارد، افزود: «در برخی خانواده‌ها اجازه نمی‌دهند فرزندشان سیگار بکشد اما والدین یا پدر خانواده به همراه فرزندش قلیان می‌کشد زیرا آن را قبح یا یک مسئله‌ی مضر نمی‌داند بلکه قلیان را به عنوان یک تفنن می‌داند و یا زمانی که برای تفریح به خارج از منزل می‌روند عملا قلیان را به‌عنوان بخشی از تفریح خود می‌دانند».
صافی‌زاده با اشاره به افزایش مراکز عرضه‌ی ابزارآلات و لوازم قلیان در شهرها، ادامه داد: «هرچند یکی از فواید کرونا این بود که سبب شد مکان‌های عرضه‌ی قلیان تعطیل بشوند یا به حداقل برسند اما از سوی دیگر مراکز عرضه‌ی ادوات قلیان افزایش یافته و این نشان می‌دهد مردم در منزل مصرف می‌کنند».
وی با بیان اینکه تصورات باطلی دربارهی قلیان وجود دارد، توضیح داد: «عده‌ای تصور می‌کنند به دلیل رد شدن دود از آب، مواد مضر آن گرفته می‌شود که عقیده‌ی باطلی است و همچنین بسیاری قلیان را معادل سیگار نمی‌دانند و گمان می‌کنند چون به صورت تفننی مصرف می‌کنند ضرر سیگار را ندارد در حالی که هر بار مصرف قلیان معادل مصرف تعداد زیادی سیگار است».
معاون بهداشتی دانشگاه علوم‌پزشکی کرمان با بیان اینکه مقابله با دخانیات را یک دستگاه به تنهایی نمی‌تواند انجام دهد، گفت: «باید در جاهای مختلف اقدامات مناسب صورت بگیرد تا برآیند آن را در کاهش مصرف دخانیات مشاهده کنیم».
وی ادامه داد: «یکی از مسائل مهم این است که افراد خود به خود به سمت مواد دخانی نروند و این به آموزش در مدارس، مطالب مطرح‌شده در رسانه‌های جمعی و خانواده‌ها برمی‌گردد».
صافی‌زاده با تاکید بر ملزم بودن به پیاده‌سازی قوانین، افزود: «وقتی مطرح می‌شود در مراکز توزیع مواد غذایی و رستوران‌ها قلیان نباید عرضه شود، نمی‌توانیم سکوت کنیم یا این را نادیده بگیریم. قلیان‌خانه‌ها در یک مقطعی مجاز به فعالیت نبودند و ملزم بودیم در این زمینه اقدام کنیم اما وقتی مجوزهایی صادر شد متاسفانه زیاد هم شدند و فعالیت هم کردند».
وی خاطرنشان کرد: «آن چه در انظار عمومی اتفاق بیفتد سبب می‌شود برخی افراد ناخواسته به این سمت کشیده شوند، اما قبول داریم وقتی این مراکز نباشند در منازل مصرف می‌شود و باید در جایی دیگر آموزش داده شود و افراد این‌قدر توانمند بشوند که به سمت مواد دخانی، الکل و یا مواد مخدر نروند، شاید در بخش‌های دیگر اقدام مناسبی صورت نمی‌گیرد یا کافی نیست و نتیجه‌ی آن این است که در حال حاضر سن مصرف دخانیات کاهش یافته و مصرف قلیان در بین خانم‌ها افزایش یافته است».
معاون بهداشتی دانشگاه علوم‌پزشکی کرمان گفت: «متاسفانه در دو سال اخیر، شاهد افزایش مراکز توزیع و عرضه‌ی ادوات قلیان هستیم که نشان می‌دهد مصرف‌کننده دارند و مقابله با این مسائل به این سادگی نیست و نیازمند عزم ملی است».
وی دربارهی مصرف مواد دخانی در سنین پایین نیز توضیح داد: «کمپانی‌های دخانیات برای افزایش مشتری اقدامات و هدف‌گذاری خاصی انجام می‌دهند و برای گسترش درآمد روی دو گروه خانم‌ها و نوجوانان سرمایه‌گذاری کردند و طی سال‌ها کار کردند و تا حدودی موفق هم شدند».
صافی‌زاده افزود: «در حال حاضر مصرف قلیان و دخانیات در بین خانم‌ها افزایش یافته و سن مصرف دخانیات نیز در کشور به حدود 13 سال رسیده است».
وی با تاکید بر توانمندسازی کودکان و نوجوانان، گفت: «نوجوانان باید توانایی این را پیدا کنند تا به کسانی که آنها را به مصرف دخانیات دعوت می‌کنند نه بگویند تا شاهد یک نسل سالم و شاداب باشیم».
معاون بهداشتی دانشگاه علوم‌پزشکی کرمان با بیان اینکه مقابله با دخانیات یک امر پیچیده است که نیازمند مشارکت کل جامعه است، بیان کرد: «حرف اصلی را زمانی می‌توانیم بزنیم که جامعه خصوصا کودکان و نوجوانان قدرت نه گفتن را داشته باشند».
وی ادامه داد: «اگر افراد را از یک مسئله‌ای پرهیز می‌دهیم در قبالش باید جایگزینی داشته باشیم، در حال حاضر قلیان را به‌عنوان یک بحث تفننی و سرگرمی استفاده می‌کنند اگر این ابزار گرفته می‌شود باید جایگزین مناسبی وجود داشته باشد، تا جوانان بتوانند از دور هم بودن لذت ببرند».
صافی‌زاده افزود: «انتظار می‌رود فضاهای ورزشی مناسب با هزینه‌های بسیار پایین وجود داشته باشد یا امکاناتی داشته باشیم در جاهای مناسب تا افراد بتوانند زمان بیکاری را با هم سپری کنند، پارک‌های مناسب، سینماها و سایر مراکزی که بتواند خلاء قلیان را پر کند که امیدواریم سازمان‌های مسئول و متولی به این موضوع توجه کنند».
وی تاکید کرد: «متاسفانه قبح دخانیات و قلیان در جامعه ریخته شده اما باید بدانیم هر دو این مواد درواز‌ه‌ی ورود به مسائل پیچیده‌ی اجتماعی مثل اعتیاد و ناهنجاری‌های دیگر اجتماعی خواهند بود».
به متقاضیان ترک سیگار در کرمان خدمات روانشناسی ارائه می‌شود
مدیر گروه سلامت روان دانشگاه علوم‌پزشکی کرمان نیز در این نشست با بیان اینکه مصرف دخانیات در استان تقریبا مشابه میانگین کشوری و 15 درصد است، گفت: «مصرف دخانیات در زنان نیز حدود شش درصد است».
علی بهرام‌نژاد با اشاره به تغییر در مصرف از سیگار به سمت مصرف قلیان، افزود: «مصرف قلیان رو به افزایش است زیرا مصرف آن قبحی در جامعه ایجاد نمی‌کند».
وی با بیان اینکه در تمام دنیا برای پیشگیری از اعتیاد، بیشترین انرژی بر پیشگیری از مصرف سیگار و مواد دخانی متمرکز است، توضیح داد: «این موضوع به دلیل این است که سیگار در سنین پایین مصرف می‌شود، تاثیر بسیار منفی بر تنظیم هیجان می‌گذارد و اگر تاکید می‌شود نوجوانان در سن زیر 18 سال سیگار مصرف نکنند به این دلیل است که یاد بگیرند تنظیم هیجان را بدون مصرف مواد انجام بدهند».
مدیر گروه سلامت روان دانشگاه علوم‌پزشکی کرمان ادامه داد: «سیگار و الکل جزو مواد دروازه‌ای هستند که بیشترین انرژی را باید روی آنها گذاشت تا این مواد مصرف نشوند».
وی در پاسخ به سوال خبرنگار فردای کرمان درخصوص مراکز ترک دخانیات در استان، بیان کرد: «یکی از مراکزی که دایر کردیم و چندین سال است که فعالیت می‌کند، مرکز ترک دخانیات در میدان کوثر، پشت بیمارستان شفا است که عصرها فعال است و داروهای استاندارد در این مرکز وجود دارد که مراجعین به این مرکز، هم خدمات روانشناختی و هم خدمات مربوط به داروها را دریافت می‌کنند».
بهرام‌نژاد افزود: «در تمام مراکز درمان اعتیاد با توجه به اینکه پزشکان این مراکز دوره‌های لازم را سپری کردند می‌توانند حداقل کمک‌های اولیه را در درمان ارائه کنند».
وی توضیح داد: «برنامه‌هایی در دست اقدام است و وزارت بهداشت در حال پیگیری است که در هر شهرستان یک مرکز راه‌اندازی کند».
مدیر گروه سلامت روان دانشگاه علوم‌پزشکی کرمان با تاکید بر اینکه درمان سیگار بیشتر جنبه‌های روانشناختی دارد، گفت: «مراکزی که خدمات روانشناختی ارائه می‌دهند یا مراکز جامع خدمات سلامت دانشگاه علوم پزشکی که روانشناسان در آن حضور دارند، می‌توانند این خدمات را ارائه کنند و افراد متقاضی درمان می‌توانند به نزدیک‌ترین مرکز جامع سلامت مراجعه کنند و خدمات اولیه را آن‌جا دریافت کنند و اگر نیاز به خدمات دارویی داشتند ارجاع می‌شوند به مرکزی که در میدان کوثر دایر است».
وی همچنین در پاسخ به سوال دیگر خبرنگار فردای کرمان دربارهی استفاده از سیگارهای الکترونیک برای ترک سیگار، اظهار کرد: «سازمان غذا و داروی آمریکا استفاده از سیگار الکترونیک را ممنوع کرده و فروش آن در دنیا ممنوع شده زیرا روی عفونت‌ها و انواع سرطان‌ها اثر می‌گذارد و حتی سازمان غذا و داروی آمریکا مطرح کرده که اگر سیگار بکشید از سیگار الکترونیک بهتر است زیرا یک کالای غیربهداشتی است».
بهرام‌نژاد همچنین در پاسخ به این سوال خبرنگار فردای کرمان مبنی بر مصرف سیگار در بین دانش‌آموزان کرمانی، گفت: «سال قبل روی حدود چهار هزار دانش‌آموز پایه‌ی دهم مطالعه کردیم و اطلاعات آن به تفکیک شهرستان‌ها وجود دارد و متاسفانه آمار خیلی خوشایندی نیست».
وی ادامه داد: «در سنین پایین تمایل به موادی است که محرک هستند که در دانشجویان مصرف قرص‌های روانگردان، حشیش و ماری جوانا را داریم و بعد به سمت سیگار و قلیان می‌رود و کمترین میزان هم مصرف تریاک و هروئین است».
بهرام‌نژاد دربارهی مصرف ناس نیز توضیح داد: «ناس ترکیباتی از موادی است که می‌تواند اعتیادآور باشد و جزو مواردی است که به سلامتی آسیب می‌زند و اعتیادآوری بالایی دارد اما وابستگی جسمانی بسیار کمتر است و وابستگی روانشناختی بیش‌تری دارد». /پ
*عکس: روابط عمومی دانشگاه علوم‌پزشکی کرمان
نظر خود را بنویسید