فردای‌کرمان ـ اسما پورزنگی‌آبادی: شورای ششم شهر کرمان که اکثریت آن را افرادی تشکیل می‌دهند که پیش از این، در حوزه‌ی شهر و مسائل مرتبط با آن، حضور آشکاری نداشته‌اند و برای بسیاری از کنشگران این حوزه ناشناخته‌اند؛ در تکاپوی انتخاب شهردار است. تاکنون، پنج فرد برنامه‌های خود را به‌عنوان کاندیدای شهرداری ارائه کرده‌اند. در این فهرست که غیربومیان وزنه‌ی سنگین‌تری دارند، محسن پوراسماعیلی برای شهروندان کرمانی، از مابقی شناخته‌شده‌تر است. پوراسماعیلی بزرگ‌شده‌ی شهر کرمان است. تا ده سالگی در محله‌ی خواجو بوده و بعد از آن در محله‌ی طاهرآباد زندگی می‌کرده است.
او طی سالیان گذشته، مسئولیت‌های متعددی از معاونت شهرداری تا شهرداری منطقه را داشته است و اکنون، همچنان که سرپرستی شهرداری را دارد، برنامه و عملکردش به‌عنوان کاندیدای شهرداری نیز زیر ذره‌بین شوراست. نظر او را درباره‌ی پاره‌ای از مسائل شهر پرسیدم. بخشی از آن را در ادامه می‌خوانید. پاسخ سرپرست شهرداری کرمان به پرسش‌هایم درباره‌ی مسائلی از جمله بافت تاریخی و حاشیه‌نشینی و گردشگری، برای کوتاه شدن متن، در روزهای پیش‌رو منتشر خواهد شد.
آقای مهندس، دو هفته پیش در صحن علنی شورا اعلام شد که در چهار ماه اول سال، بودجه‌ای که برنامه‌ریزی شده، محقق نشده است. بحث بودجه و درآمدهای شهرداری همواره یکی از موضوعات اساسی در شهر بوده است. به نظر شما، برای افزایش درآمد شهرداری چه می‌توان کرد؟
همان‌طور که اطلاع دارید بودجه‌ی مصوب امسال، بیش از یک‌هزار و 500 میلیارد تومان است اما با توجه به درآمد محقق‌شده در چهار ماه اول سال، تاکنون حدود 40 درصد کاهش درآمد داشته‌ایم. درآمدهای شهرداری در سرفصل‌های مختلف وصول می‌شود؛ بخشی از آن از طریق فروش اموال غیرمنقول از جمله ملک و زمین‌های شهرداری است، بخشی از طریق عوارض صدور پروانه و بخشی از طریق ارزش‌افزوده‌ای است که از سوی دارایی پرداخت می‌شود، همچنین، درآمدهای حاصل از تبصره سه ماده 101 قانون شهرداری‌ها را نیز داریم. موضوع دیگری که در شهرداری کرمان کمرنگ بوده، درآمدهای پایدار از محل عوارض نوسازی و خدمات شهری است که چون ممیزی شهر کامل صورت نگرفته و متاسفانه طی سال‌های زیادی مغفول مانده، شهرداری نتوانسته از این بخش درآمد خوبی کسب کند که می‌توان با تکمیل ممیزی شهر، کسب عوارض از همه‌ی املاک تجاری و مسکونی شهر را پیگیری کرد. موضوع دیگری که مطرح است، تعیین مالیات بر قیمت زمین است. در حال حاضر، در شهر کرمان، زمین‌های خالی زیادی داریم. باید شرایطی فراهم کرد که صاحبان این زمین‌ها به شهرداری دعوت شوند تا در مشارکت و تفاهم با یکدیگر، هم زمین‌های خالی که حتی در خیابان‌های اصلی شهر معضلاتی ایجاد کرده‌اند تعیین‌تکلیف شود و هم قدرالسهم ماده 101 از این طریق، نصیب شهرداری شود. موضوع مالیات بر زمین اگر در کشور به قانون تبدیل شود، منافعی برای شهرداری ایجاد خواهد کرد. درباره‌ی تحقق بودجه این نکته فراموش نشود که بخش زیادی از درآمد شهرداری به‌ویژه در بخش صدور پروانه، در چند ماه آخر سال محقق می‌شود که معمولا بخشی از عقب‌ماندگی ماه‌های او سال را هم جبران میکند. امیدوارم شرایطی فراهم شود که بتوانیم بودجه را در حد معقولی محقق کرد و مشکلی در اجرای پروژه‌های عمرانی ایجاد نشود.
اما آقای مهندس، مواردی که شما اشاره کردید؛ از جمله تعیین مالیات بر قیمت زمین یا ممیزی شهر و اخذ درآمد نوسازی، شاید در درازمدت محقق شود. برای حال حاضر شهر چه می‌توان کرد که توازنی بین درآمد و مصارف شهرداری ایجاد شود؟
در کوتاه‌مدت، بازبینی و اصلاح لوایح عوارضی شهرداری می‌تواند درآمد قابل ملاحظه‌ای برای شهرداری ایجاد کند. تاکید بنده این است که عوارض باید عادلانه شود. وقتی ساخت‌وسازی صورت می‌گیرد، از هر مترمربع فروش و سود، درصدی به شهر تعلق می‌گیرد که باید تعیین‌تکلیف و واقعی شود. وضعیتی که هم‌اکنون وجود دارد، عادلانه نیست و شاهدیم که بین پرداخت‌های کسانی که در بافت‌های قدیمی و حاشیه‌ی شهر ساخت‌وسازی دارند، با کسانی که در متراژ بالا می‌سازند، تناسب وجود ندارد و به گروه اول حتی شاید اجحاف هم شده و امتیازاتی برعکس داده شده است که اصلاح عوارض و عادلانه‌سازی آن ضروری است.
فکر می‌کنید شهر ما این گنجایش و آمادگی را دارد تا یک‌بار دیگر عوارض تغییر کند؟ در سال‌های اخیر، تغییرات عمده‌ای در نرخ عوارض صورت گرفت و تنش‌هایی به گروه‌هایی از مردم وارد شد و حتی در مقاطعی، آشفتگی‌هایی نیز ایجاد کرد. می‌گویید مجدد همین روند تکرار شود؟
بنده بحث افزایش عوارض را مطرح نکردم که تنش و آشفتگی ایجاد شود. موضوع بر سر عادلانه کردن عوارض است. کسی که در شهر ساختمانی می‌سازد و حرفه‌اش این است؛ اگر میزان سهم شهر از ساخت‌وسازی انجام می‌دهد را با سودی که کسب میکند مقایسه کند، قطعا متوجه می‌شود تناسب ندارد. این شرایط، به کسانی که ساخت‌وسازهای کوچک دارند هم به‌نوعی ظلم می‌شود. باید این عوارض عادلانه شود.
آقای مهندس، یکی از معضلات کنونی شهر کرمان تراکم ترافیک در معابر مختلف است. در سال‌های گذشته، تمرکز بیشتر بر زیرگذر و روگذرسازی بود و نتیجه‌اش را هم دیدیم که درباره‌ی برخی از این پروژه‌ها، دردی از شهر دوا نشد و منابع زیادی هم از دست رفت. طی یکی، دو سال اخیر، تاکید بیشتر بر ساخت بلوار 45 متری سپهبد شهید سلیمانی بوده است. با توجه به اینکه جنابعالی یکی از کاندیداهای شورای ششم برای شهرداری هستید، چه اولویت‌هایی برای حل معضل ترافیک در کرمان دارید؟
اولین اقدام در این زمینه، بازنگری در طرح جامع ترافیک شهر کرمان است. تا زمانی که طرحی جامع و به‌روز نداشته باشیم، هر اقدامی صورت گیرد نه‌تنها مشکلی حل نمی‌کند، بلکه ممکن است مشکل‌ساز هم شود. در شهر کرمان تعدادی پل ساخته شده است که مردم می‌توانند کارکرد آن را قضاوت کنند. به‌عنوان مثال، در فاصله‌ی چهارراه فرهنگیان و امیرکبیر، دو پل ساخته شده اما به فاصله‌ی اندکی از آن، دوربرگردان ایجاد شده؛ معنای این کار آن است که چهارراه را جابه‌جا کرده‌ایم! وقتی چنین اقداماتی براساس یک طرح جامع ترافیک به‌روز و به همراه پیوست‌های فنی و علمی و مطالعات ترافیکی دقیق صورت نگیرد، نتیجه‌اش همین است که می‌بینیم. یا مثلا گفته می‌شود رینگ دور شهر باید تکمیل شود و تردد در آن بدون توقف صورت گیرد؛ برای این منظور، می‌گویند مثلا در سه‌راهی سیلو باید غیرهمسطح‌سازی صورت گیرد اما آیا این اقدام، تاثیری بر تقاطع چهارراه نیکزاد دارد؟ آیا باید همزمان در چهارراه نیکزاد هم غیرهمسطح‌سازی انجام شود؟ تکلیف این مسائل را طرح جامع ترافیک باید معلوم کند وگرنه، با ساخت پل، تنها ترافیک را از نقطه‌ای به نقطه‌ی دیگر منتقل می‌کنیم که یک نمونه‌ی واضح آن، حرکت خودروها از سه‌راهی هوانیروز تا چهارراه شفاست که در بخش اول، با سرعت بالایی حرکت می‌کنند ولی در چهارراه شفا می‌بینیم که در ساعات پرتردد، ترافیک انبوهی ایجاد می‌شود. بنابراین، در حوزه‌ی ترافیک، اولین اقدام بازنگری در طرح جامع است. درباره‌ی بلوار سپهبد شهید سلیمانی که به آن اشاره کردید؛ باید بگویم که قسمتی از این طرح در محدوده‌های خیابان شهید رجایی و بلوار جهاد است و بخشی هم از میدان کوثر تا غدیر دو ایجاد می‌شود. به نظر بنده، ضرورت شهر در حال حاضر، ادامه‌ی این بلوار از پل کوثر تا بلوار عطااحمدی و در نهایت تکمیل مسیر تا پل شهدای خلبان است و باید طوری برنامه‌ریزی کرد که حداکثر در مدت 1.5 سال، این بخش از مسیر تکمیل شود تا بخشی از ترافیک بلوار جمهوری کاهش یابد. من معقتدم این بخش از پروژه باید به‌طور ویژه پیگیری شود.
اما این پروژه مخالفان جدی‌ای دارد و برخی کارشناسان، به‌ویژه بخشی از آن را که در محدوده‌ی مرکزی شهر ایجاد می‌شود، برای شهر یک خسارت بزرگ قلمداد می‌کنند.
ببینید، در شهر کرمان معابر شمال ـ جنوب متعددی داریم ولی از غرب به شرق، تنها محورهای مهم ما بلوار جمهوری و خیابان شریعتی است. عرض خیابان شریعتی پاسخگوی نیاز ترافیکی ما نیست، امکان تعریض در این خیابان هم وجود ندارد و نیاز است خیابان کمکی برای آن ایجاد شود ضمن اینکه بخشی از این خیابان در بافت تاریخی هم باید از محل گذر سواره به پیاده‌راه تبدیل شود. بلوار 45 متری سپهبد شهید سلیمانی ممکن است اصلاحاتی نیاز داشته باشد اما تنها معبری است که در طرح تفصیلی به‌عنوان مسیر کمکی شرق به غرب وجود دارد و بخشی از آن هم در گذشته اجرا شده است. بخش مهمی از طرح اما در محدوده‌ی خیابان شهید رجایی و بلوار جهاد و خیابان 24 آذر است که نیاز به ارقام قابل توجه‌ی بودجه‌ای هم دارد. مخالفت‌هایی نسبت به این طرح وجود دارد اما این هم یک واقعیت است که خیابان شریعتی در سال‌های آینده نمی‌تواند پاسخگوی ترافیک غرب به شرق شهر باشد.
یکی از پروژه‌های پرمسئله‌ی سال‌های اخیر، زیرگذر آزادی است که به گفته‌ی کارشناسان، نه‌تنها مشکلی از ترافیک شهر حل نکرده که خود تبدیل به معضل شده است. زیرگذر با وضعیتی که دارد می‌تواند جزو پروژه‌های نیمه‌تمام باشد. تملک‌های اطراف آن صورت نگرفته، درباره‌ی سطح آن و میدان آزادی، در دوره‌ی آقای عالم‌زاده وعده‌هایی داده شد اما جز گل‌کاری اقدامی صورت نگرفت. طرح‌ها و ایده‌هایی برای جداره‌ی این میدان هم وجود دارد. شما اگر به‌عنوان شهردار انتخاب شوید، برای این محدوده چه برنامه‌ای را دنبال می‌کنید؟
وقتی طرح جامع ترافیک به‌روز نداشته باشیم و از یک تصمیم مقطعی یا تصمیم مدیریتی در بالادست تبعیت کنیم؛ یک نتیجه‌اش می‌شود همین زیرگذر آزادی. همان‌طور که شما اشاره کردید، تملک اطراف این زیرگذر از سه‌راه بهمنیار به سمت شمال و از تقاطع زهره کرمانی تا روبه‌روی سه‌راه اقبال باید صورت گیرد. در این زمینه، یک موضوع، ارزش املاک و توان شهرداری برای تملک است، موضوع دیگر، همکاری مالکان است که باید باشد. به نظر بنده، شهرداری باید بودجه‌ی موردنیاز را از هر محلی که شده، تامین کند تا تملک صورت گیرد و ترافیک خیابان زهره‌کرمانی و آن محدوده، ساماندهی شود. درباره‌ی سطح میدان هم، در گذشته مسابقه‌ای برای نصب المان برگزار شد که به نتیجه نرسید. نیاز است به‌صورت ویژه، بررسی و مطالعاتی روی جداره‌ها و سطح میدان صورت گیرد و برای آن تصمیم‌گیری شود. آنچه الان در میدان وجود دارد اقدامی مقطعی است. باید این میدان مهم که برای شهروندان کرمانی خاطره‌انگیز هم هست، اصلاح و ساماندهی شود.
یکی از مباحث حوزه‌ی ترافیک در شهر کرمان، ایجاد مسیرهای دوچرخه‌سواری است که در دوران آقای عالم‌زاده، یک تجربه‌ی ناکام هم از آن در شهر ثبت شده است. نگاه شما به این موضوع چگونه است؟
وقتی کاری خوب را بد شروع می‌کنیم و نتیجه‌ی بد می‌گیریم، متاسفانه در افکار عمومی، بدبینی ایجاد می‌شود. اقدامی که برای ایجاد مسیر دوچرخه‌سواری در خیابان سپه صورت گرفت از این نوع کارهاست و بعد از اجرا، با توجه به نظر پلیس و کارشناسان فنی، این مسیر جمع شد. به نظر بنده، در جریان تبدیل محدوده‌هایی از بافت تاریخی به پیاده‌راه، می‌توان مسیرهای دوچرخه را هم تعریف کرد. در محدوده‌ی اجرای پارک گردشگری هم، پیست‌هایی برای استفاده از دوچرخه می‌توان ایجاد کرد. در مجموع، مسیرهای دوچرخه‌سواری باید در قالب طرح جامع ترافیک تعریف شود و کارشناسان باید درباره‌ی آن، نظر علمی و فنی بدهند. متاسفانه در حال حاضر، شرایط معابر ما برای دوچرحه‌سواران ایمن نیست اما با تصمیمات مقطعی و آنی هم نمی‌توان مسیر دوچرخه ایجاد کرد. بنده معتقدم به‌جای اینکه فوری تصمیم بگیریم، باید عاقلانه تصمیم بگیریم.
طرحی وجود دارد به‌عنوان سه‌شنبه‌های بدون خودرو که در سال‌های گذشته برخی از شهرداران از جمله شهردار تهران خیلی از آن حمایت کرد. شما اگر شهردار کرمان بشوید، به این طرح می‌پیوندید؟
اینکه بخواهیم کارهایی را صرفا به‌صورت نمادین انجام دهیم یا به‌عنوان یک اقدام اجرایی آن را دنبال کنیم، مسئله فرق میکند. درباره‌ی طرح سه‌شنبه‌های بدون خودرو، باید بررسی صورت گیرد که چه‌قدر نمادین و چه‌قدر اجرایی و واقعی بوده است. اگر به‌صورت یک طرح اجرایی باشد، من هم موافق آن هستم و اساسا باید اراده‌ای در همه‌ی مدیران شهری باشد تا در یک روز از هفته، چنین کاری صورت گیرد.
آقای مهندس، شما اگر شهردار کرمان بشوید، از دیدگاه متخصصان برون‌سازمانی هم بهره می‌گیرید؟ در زمان آقای عالم‌زاده کارگروه مشورتی به همین منظور تشکیل شد که بعد از مدتی هم منحل شد. جسارت به شما نباشد اما می‌گویند شهردارانی که تجربه دارند، معمولا مشورت‌پذیر نیستند به‌ویژه با متخصصان دانشگاهی رابطه‌ی خوبی ندارند. شما از این نوع افراد هستید یا در قالب کارگروه و یا اتاق فکر، در جریان تصمیماتی که برای شهر می‌گیرید، از متخصصان هم کمک می‌گیرید؟
اگر قرار باشد از کسی مشورت گرفته بشود، فرد باید از لحاظ توانمندی علمی و عملی، در جایگاهی خیلی بالاتر از شخص شهردار باشد. اینکه گروهی از مشاوران به‌صورت اسمی حضور داشته باشند، دردی را دوا نمی‌کند. ما نمی‌توانیم مباحث علمی روز دنیا را در جریان مدیریت شهر نادیده بگیریم، شهردار هم حتما همه‌ی مسائل علمی و عملی را نمی‌داند. بنده در حوزه‌ی اجرا توانایی‌هایی دارم ولی اگر شهردار ادعا کند همه‌چیز را می‌داند، غیرمنطقی است. بنابراین، در همه‌ی حوزه‌ها اعم از اجتماعی، فرهنگی، فنی و اقتصادی و ... باید از دیدگاه افراد متخصص بهره گرفت اما دیدگاه‌های علمی هم باید طوری باشد که قابلیت اجرایی شدن داشته باشد. من تاکید دارم شهردار نیاز به مشاورانی توانا دارد که حداقل یک سر و گردن از خود او بالاتر باشند. خوشبختانه جامعه‌ی دانشگاهی نخبه‌ای در کرمان داریم. افرادی هستند هم در حوزه‌ی علمی و هم اجرایی کارهای خوبی انجام می‌دهند که بنده هم شناختی از این بزرگواران دارم و در مقاطعی حتی، افتخار شاگردی برخی از این افراد را نیز داشته‌ام. می‌توانیم از طریق فراخوان، متخصصانی که تمایل به همکاری و آباد شدن شهر دارند را دعوت کرد تا به شورا و شهرداری یاری برسانند و به نظر من، بهتر است در قالب یک اتاق فکر این اقدام دنبال شود البته نه فقط با حضور افرادی خاص. بلکه دیدگاه‌های مختلف در آن حضور داشته باشند.
آقای مهندس، شما از لحاظ سیاسی، به اصلاح‌طلبان تعلق‌خاطر بیش‌تری دارید یا اصولگرایان؟
ببینید، وقتی در شهرداری بخواهید کار کنید، باید از این مباحث و فضاها فاصله بگیرید. من بیش از دو دهه در شهرداری بوده‌ام؛ از زمان شهرداری آقای سام تا مهندس بابایی و در مقطع کوتاهی در خدمت مهندس عالم‌زاده بوده‌ام. در همه‌ی این دوران، نگاه بنده به شهر، فارغ از مسائل سیاسی بوده است. شهردار اگر وارد جریانات سیاسی شود، مطمئن باشید از وظایف قانونی غافل می‌شود. من تاکنون وابسته به هیچ گروهی نبوده‌ام و فکر نمی‌کنم کسی پیدا شود که بتواند بگوید من به فلان جناح سیاسی وابستگی دارم. برای من، در مسئولیت‌هایی که در شهرداری داشته‌ام، همواره شهروندان و مطالباتی که داشته‌اند مهم بوده است و اینکه طبق قانون، وظایفم را انجام دهم. / الف
عکس: روابط عمومی شهرداری کرمان
نظر خود را بنویسید