فردای‌کرمان ـ گروه جامعه: دریاچهای که پس از سیلاب‌های فروردین‌ماه 98 در حاشیه‌ی کلوت‌ها در بیابان لوت شکل گرفته و دو سال، با زیبایی استثنایی و چشم‌انداز کم‌نظیرش، گردشگران زیادی را به سمت خود کشانده و مسحور کرده بود، در پی کم‌بارشی شدیدی که پس از آن اتفاق افتاده و در نبود سیلابی خروشان همچون گذشته؛ اکنون تا حد زیادی، خشک شده است و دکتر مهران مقصودی، مدیر پایگاه جهانی لوت در کشور در پاسخ به فردای‌کرمان می‌گوید: بعید می‌دانم در کوتاه‌مدت مجدد این دریاچه زنده شود.
به گزارش فردای‌کرمان، پیش از شکل‌گیری این دریاچه و در دوران‌های گذشته نیز، اتفاقاتی مشابه رخ داده و دریاچه‌هایی در لوت شکل گرفته بود و دکتر مستوفی هم در مکتوبات خود از آن یاد کرده و مقصودی هم به‌خاطر می‌آورد که در برخی زمان‌ها در بازدید از لوت، می‌دیدند آب در این محدوده جمع می‌شده ولی به گفته‌ی وی، آن آب، زلال و در حد دریاچه نبوده است.
سیلاب شدید دو سال قبل اما، باعث شد که حجم بسیار زیادی از آب، سطح جاده شهداد ـ نهبندان را بپوشاند. با جمع شدن این آب، منظره‌ای چشم‌نواز برای بازدیدکنندگان بیابان منحصر به‌فردِ لوت فراهم شد و خاطره‌ی تماشای همزمانِ آب و کویر برای بسیاری، به یادگار ماند.
اگرچه برخی، شکل‌گیری دریاچه را پدیده‌ای عجیب‌وغریب قلمداد کردند اما «مقصودی» پیش از این در گفت‌وگویی با فردای‌کرمان تاکید کرده بود که این‌طور نیست و اینجا اساسا، هزاران و میلیون‌ها سال قبل، دریاچه بوده است. او توضیح داد: اگر، ساختار رسوبات خود کلوت‌ها را بررسی کنید خواهید دید که ساختار دریاچهای دارند؛ یعنی در واقع، رسوبات دریاچهای که هنوز نمی‌دانیم دقیقا در چه زمانی وجود داشته اما می‌دانیم دریاچه‌ی خیلی عمیقی هم نبوده و گاهی پرآب و گاهی خشک می‌شده؛ به‌مرور زمان انباشته شده و این رسوبات، کلوت‌ها را تشکیل داده است. اگر ساختار کلوت‌ها را بررسی کنید، تناوبی از لایه‌های دریاچهای و لایه‌هایی که نمک است را در آن خواهید دید. پس، اصلا عجیب نیست که ما باز هم در این محدوده شاهد شکل‌گیری دریاچه باشیم.
در همین حال، طی دو سال گذشته، وقایع متعددی حول این دریاچه رخ داده است؛ تخریب جاده شهداد ـ نهبندان در رفت‌وآمدها اختلال ایجاد کرد و مطالبات فراوانی که برای بازسازی آن بود بی‌پاسخ ماند، بازسازی جاده نیز خود به محلی برای مناقشه تبدیل شد و اختلاف نظراتی درباره‌ی اینکه جاده مجدد از همین مسیر عبور کند و یا تغییر مسیر بدهد مطرح می‌شد. همزمان با تخریب جاده، یک مجتمع خدمات رفاهی که بیش از ده سال در کیلومتر 75 این جاده فعالیت می‌کرد نیز تعطیل شد، تعداد زیادی از پرندگان مهاجر نیز سال گذشته در محل این دریاچه فرود آمده و از آب آن نوشیدند و تلف شدند و ورود گردشگران به لوت برای تماشای این پدیده نیز، پسماندهای فراوانی را برجای گذاشت.
مقصودی که امروز پنجشنبه به بازدید دریاچه می‌رود اما می‌گوید: مطابق گزارشاتی که به او رسیده، سطح دریاچه بسیار کم شده در حدی که دیگر نمی‌توان اسم آن را دریاچه گذاشت و این یعنی، قصه‌ی دو ساله‌ی این دریاچه، به آخر رسیده است.
او در پاسخ به فردای‌کرمان درباره‌ی اینکه چه‌قدر احتمال دارد دریاچه‌ی لوت مجدد آبگیری شود؟ می‌گوید: بعید می‌دانم در کوتاه‌مدت این اتفاق بیفتد. درگذشته ما، خیلی از مواقع در اسفندماه، این طرف و آن طرف جاده می‌دیدیم که آب جمع شده است. آبی که زلال هم نبود. حجم سیلاب دو سال پیش اما، خیلی زیاد بود. ضمن اینکه این محدوده، فقط حوضه رودخانه شور بیرجند نیست و بارندگی‌ای که در منطقه راور می‌بارد هم بر آن تاثیر دارد که ای‌بسا تاثیر بیش‌تری هم داشته باشد. البته ما در این محل، ایستگاه هیدرومتری نداریم و بنابراین، نمی‌توان براساس اطلاعات متقن و مستند این مسائل را مطرح کرد اما به نظر می‌رسد اگر در هر دو بخش، بارندگی رخ دهد تاثیر بیش‌تری به دنبال دارد؛ به‌خصوص بارندگی در ارتفاعات راور تاثیر خوبی دارد.
وی با تاکید بر اینکه بعید می‌دانم حتی تا 10 سال دیگر چنین بارندگی و سیلابی ایجاد شود، ادامه می‌دهد: همه‌ی پدیده‌های طبیعی دورهی بازگشت دارند و هرچه شدت آن بالاتر برود، دورهی بازگشت نیز طولانی‌تر می‌شود. بنابراین، برای اینکه معلوم شود دریاچه مجدد چه زمانی با این ابعاد و وسعت شکل می‌گیرد؛ ابتدا باید کار علمی کنیم که دورهی بازگشت چنین بارندگی‌ای که موجب شکل‌گیری دریاچه شد، چند ساله است؟
وی می‌گوید: من فکر می‌کنم که دوره‌اش 100 ساله بوده است پس نباید انتظار داشته باشیم در کوتاه‌مدت بارشی داشته باشیم که چنین دریاچهای ایجاد کند. اما به هر حال، دورهی بازگشت یک احتمال است و 100 درصد نیست و ممکن است مثلا ده ساله بشود.
مقصودی در پاسخ به این سوال که پس تا دو، سه سال دیگر نباید منتظر آبگیری دریاچه شویم؟ تصریح می‌کند. خیر. بعید می‌دانم.
مدیر پایگاه جهانی لوت در کشور در بخش دیگری از این گفت‌وگو، در پاسخ به این پرسش که برخی، خواستار آن هستند که از روش‌های مصنوعی و با انتقال آب، این دریاچه زنده بماند؛ آیا چنین طرحی را در دستور کار ندارید، توضیح می‌دهد که آب رساندن به دریاچه به نوعی، دست‌کاری در طبیعت بوده و مستلزم انجام اقدامات فنی متعددی از حفر چاه تا لوله‌گذاری و ... است که تخریب‌هایی را به دنبال دارد و ما موافق آن نیستیم. بلکه باید اجازه دهیم طبیعت راه خود را برود و دخالتی در آن نداشته باشیم.
دکتر مقصودی همچنین، در پاسخ به فردای‌کرمان، درباره‌ی بازسازی جاده‌ی شهداد ـ نهبندان نیز می‌گوید: وزارت راه طرحی برای بازسازی این مسیر به پایگاه لوت فرستاده بود و ما درباره‌ی آن نظر کارشناسی‌ای را ارائه کردیم ولی الان اقدامی در این مسیر انجام نمی‌شود.
وی در پاسخ به این پرسش که، به دلیل اینکه پایگاه طرح را تایید نکرده، اقدامی انجام نمی‌شود؟ توضیح می‌دهد: خیر. ارتباطی به این موضوع ندارد. ما مواردی را مطرح کردیم که طرح اصلاح شود. احتمالا بودجه‌ی کافی یا اراده‌ی کافی برای بازسازی جاده وجود ندارد. دلیل آن هرچه که باشد، باید بگویم فعلا خبری از بازسازی جاده، نه در حوزه اجرا و نه اصلاح طرح نیست / الف
نظر خود را بنویسید