فردایکرمان ـ اسما پورزنگی‌آبادی: «هیچ مانع و بهانه‌ای برای مرمت خانه‌شهر وجود ندارد». این را چناریان، رئیس کمیسیون بودجه شورای شهر کرمان می‌گوید؛ درست در فاصله‌ی کوتاهی بعد از آنکه در شورا مصوب کردند یک میلیارد تومان از اعتبار مرمت این ساختمان میراثی را به زندان کرمان اختصاص دهند. مصوبه‌ای که از سوی بسیاری از شهروندان کرمانی «نومیدکننده» توصیف شد.
خانه شهر کرمان که بنا به استناد تاریخی موجود، در ششم مهرماه سال 1350 خورشیدی برای برگزاری اجتماعات و مراسم مختلف، در شهر کرمان افتتاح شده است، از سال 95 مورد تهدید جدی پروژه‌ی احداث ساختمان جدید استانداری قرار گرفته و متروکه رها شده است. مسئولان وقت، مطابق طرحی که داده شده بود، می‌خواستند بخشی از این خانه را تخریب کنند اما اعتراضات گسترده‌ای علیه این تصمیم در مطبوعات، خبرگزاری‌ها و شبکه‌های اجتماعی شکل گرفت تا آنجا که معاون وقت میراث‌فرهنگی کشور را نیز به کرمان کشاند. جدال بر سر تخریب یا عدم تخریب این خانه در آن زمان، به رویارویی شورا و استانداری کرمان نیز تبدیل شد و در ادامه، فعالان مدنی، هنرمندان و استادان دانشگاه نیز وارد این مناقشه شدند و با امضای بیانیه‌ای، خواهان حفظ این ساختمان شدند. سرانجام، نتیجه‌ی کار به سود ماندگاری این خانه رقم خورد و ثبت ملی شد. پس از آن، قرار شد شهرداری به‌عنوان مالک بنا، آن را مرمت کند و در شورای پنجم هم بارها وعده‌ی مرمت خانه داده شد. این ساختمان که روبه‌روی اتاق شهردار کرمان و در حاشیه‌ی میدان شورا واقع شده، با وجود اینکه امسال پنج میلیارد تومان بودجه برای اعتبارش داشته، همچنان به حال خود رها شده و در حال فرسودگی است. شهرداری چرا بر سرنوشت این ساختمان چشم بسته است؟
حسین چناریان، رئیس کمیسیون بودجه، منابع پایدار و سرمایه‌گذاری شورای شهر کرمان در این‌باره به فردایکرمان می‌گوید: «در شورای پنجم، برای تهیه‌ی یک طرح برای مرمت خانه‌شهر، مصوبه‌ای ارائه شد. در بودجه‌ی امسال شهرداری هم، پنج میلیارد تومان برای بازسازی آن پیش‌بینی شد. هیچ مانع و بهانه‌ای برای شروع مرمت آن وجود ندارد اما به نظر می‌آید به‌دلیل تغییر و تحولاتی که در شورا و شهرداری رخ داده، مقداری این کار با تاخیر مواجه شده است». وی در پاسخ به این پرسش که، شورای پنجم و شهردار وقت بارها وعده دادند مرمت شروع می‌شود اما این اتفاق نیفتاد؛ دلیل آن چه می‌تواند باشد؟ اظهار کرد: «شروع کار مرمت نیاز به مطالعه و تهیه‌ی یک طرح داشت. این بنا، سازه‌ای خاص دارد. نه خشت‌وگلی است و نه بتنی و فلزی، سازه‌ای خاص دارد و بدون تهیه‌ی طرح، امکان مرمت وجو نداشت. در شورای پنجم، به دلیل شروع مرمت طول کشید که انتخاب مشاور و تهیه‌ی طرح مرمت، زمان برد. البته پیمانکار تهیه‌ی طرح هم مقداری تاخیر کرد. آن‌طور که بنده اطلاع دارم، مشاور طرح را تهیه کرده ولی آیا آن را نهایی و به شهرداری ارائه کرده است یا خیر؟ اطلاع جدیدی ندارم».
او معتقد است که شروع این پروژه، نیاز به پیگیری و جدیت از سوی شهرداری دارد و تاکید می‌کند که بخشی از تاخیرها، به‌واسطه‌ی تغییر و تحولات بوده است.
محمدرضا کمساری، سخنگوی شورای شهر کرمان اما روایت تازه‌ای از تاخیر شهرداری در شروع مرمت خانه‌شهر دارد و می‌گوید که بین استانداری، شهرداری، میراث‌فرهنگی و موقوفه گنجعلیخان اختلافی پیش آمده و میراث‌فرهنگی هم نقشه‌های مرمت را به شهرداری تحویل نمی‌دهد. به گفته‌ی وی، از آنجا که این ساختمان ثبت ملی شده، کار مرمت حتما باید با تایید میراث‌فرهنگی انجام شود اما شهرداری می‌گوید که میراث‌فرهنگی، نقشه‌های آن را نمی‌دهد.
کمساری درباره‌ی اختلافات شکل‌‌گرفته پیرامون خانه‌شهر اظهار می‌کند: «ظاهرا موقوفه گنجعلیخان مدعی است که زمین استانداری، خانه‌شهر و پارک مجاور آن متعلق به این موقوفه است. استانداری برای تکمیل ساختمان جدید، می‌خواهد که بخشی از پله‌های این بنا را بگیرد اما میراث‌فرهنگی موافقت نکرده و شهرداری هم، چنین اجازه‌ای را نمی‌دهد. در پی این اختلافات، میراث‌فرهنگی نقشه‌ها را به شهرداری نداده و کار بلاتکلیف مانده؛ با وجود آنکه اعتباری نیز برای آن اختصاص داده شده است».
وی در پاسخ به فردایکرمان ادامه می‌دهد: «شهرداری می‌گوید اگر میراث‌فرهنگی نقشه‌های مربوطه را تایید و ارائه کند؛ مرمت داخل ساختمان که بر سر آن مناقشه و اختلافی وجود ندارد را می‌تواند انجام دهد».
چند دلیل برای حفظ خانه‌شهر
اما چرا خانه‌شهر باید حفظ شود؟ درباره‌ی اهمیت و ارزش حفظ این ساختمان، کارشناسان و متخصصان چنین نظر می‌دهند: خانه‌شهر از نشانه‌هاي دوران ظهور و بروز تجدد در كرمان است كه در يك مشاركت همگاني و با كمترين اتكا به منابع مالي دولتي ساخته شده است و نمادي از دوران باروري سرمایه‌های اجتماعی این دیار است و اين موضوع مي‌تواند موجبات افتخار و غرور هر كرماني باشد، چيزي كه براي توسعه به شدت به آن نيازمنديم.
همچنین، اين بنا جزو معدود آثار باقي مانده از معمار هنرمند فقيد علي‌اصغر اصفهاني است كه جزو اولين معماران تحصيل كرده‌ی کرمان بودند و خدمات شايان توجهي را به كرمان كرده‌اند. ايشان در اولين دوره‌هاي داير شدن رشته‌ي دانشگاهي معماري در پرديس هنرهاي زيباي تهران، محضر و آموزش بزرگان معماري ايران را درك كرده بودند.
علاوه بر این، بناي خانه‌شهر نمونه‌ای به نسبت موفق از تلاش گروهي از معماران ايران زمين در دهه‌هاي چهل و پنجاه شمسي است كه سعي داشتند تا معنا و هويت ايراني را، كه پس از رواج معماري مدرن بين‌المللي به سايه رفته بود، دوباره احيا و نمایان كنند.
از اين منظر بناي خانه‌شهر با آثاري مانند برج آزادي تهران، موزه هنرهاي معاصر تهران، ساختمان دانشكده مديريت، دانشكده فني كرمان، آرامگاه‌هاي خيام و عطار و بوعلي و... در يك دسته قرار مي‌گیرد.
به اذعان متخصصان، خانه‌شهر چه از منظر خلاقيت هنري و قدرت مهندسي و چه از نظر پرداخت معمارانه و تزيينات، اثري واجد ارزش و در خور توجه است كه رنج و دقت و هنرمنديِ جزء جزء آن ستايش برانگيز است. همچنين از منظر كاربردي، به شهادت اهل فن، صدابرداران، اهالي موسيقي و معماران، تالار خانه‌شهر، داراي مهندسي دقيق براي ايفاي نقش به عنوان يك تالار برگزاري مراسم و اجراي موسيقي است. خانه‌شهر تنها سالن با قابليت صدابرداري استاندارد در كرمان است و بعد از گذشت نيم قرن، هنوز سالني با اين كيفيت در كرمان ساخته نشده است.
حالا پرسشی که مطرح می‌شود این است: آیا این دلایل برای شهرداری کرمان کافی نیست تا هرچه سریعتر برای مرمت آن دست به کار شود؟ آن هم در شرایطی که سال رو به پایان است و جذب اعتبار مرمت آن، یک گام حیاتی برای نجات خانه‌ای است که شهروندان کرمانی، بی هیچ تردیدی، آن را خانه‌ی خود می‌دانند. تا حالا که شعرباف‌تبریزی شهردار کرمان پاسخ تماس‌ها و پیگیری‌های فردایکرمان را نداده تا بدانیم برنامه‌اش برای خانه‌شهر چیست. / الف
نظر خود را بنویسید