طرح شب‌مانی در باغ شازده! *معین‌زاده: هویت باغ شاهزاده حفظ شود *روحی: VIP برای همکاران ایجاد می‌کنیم

اسما پورزنگی‌آبادی ـ تبدیل بخش‌هایی از عمارت جهانیِ باغ شاهزاده ماهان به هتل، حتی وقتی در حد یک حدس و گمان هم باشد نگران‌کننده است. باغ شاهزاده یکی از بناهای تاریخی پرارزش و پرطرفدار در بین مردم کرمان و گردشگران داخلی و خارجی است و این شانس را آورده که در کنار دیگر آثار ثبت جهانی، توسط ضوابط و مقررات یونسکو حمایت ‌شود. با این وجود، رئیس انجمن هتل‌داران استان کرمان روز پنجشنبه از نگرانی خود درباره‌ی سرنوشت این باغ سخن گفت. «سیدعلی معین‌زاده»؛ آن‌طور که خودش می‌گوید؛ زمزمه‌هایی شنیده مبنی بر این‌که قرار است سرویس بهداشتی و حمام‌هایی در داخل این عمارت ساخته شود. او بر همین اساس حدس می‌زند که احتمالا در ادامه، فضاهایی هم برای اقامت شبانه‌ی مشتریان باغ را فراهم کنند و از این بابت سخت نگران است.
او در پاسخ به این پرسشم که از چه زمانی مطلع شدید قرار است در باغ شاهزاده هتل راه‌اندازی شود؟ می‌گوید: «مدت زیادی نیست. من اخیرا شنیدم در باغ شاهزاده دنبال ساخت حمام و سرویس بهداشتی هستند. روی این مسئله حساس شدم و برایم سوال است که آیا از لحاظ قانونی چنین اقدامی امکان‌پذیر است؟ از طرفی، وقتی رقم مزایده‌ی واگذاری باغ به بخش خصوصی را نگاه می‌کنم، می‌بینم پیمانکار با چهار تا غذا فروختن نمی‌تواند باغی با این عظمت و این هزینه‌ها را نگه بدارد و هرچه هم دوست‌دار میراث فرهنگی باشد باید برای تامین هزینه‌های خودش راهی پیدا کند. در همین گیر و دار، یکی، دو آژانس از تهران برای خوابیدن شبانه در باغ خیلی استقبال کردند. همه‌ی این نشانه‌ها را که کنار هم گذاشتم؛ نگران شدم».
وی با تاکید بر این‌که اقامت شبانه در باغ شاهزاده نباید انجام شود، به اهمیت و ارزش این بنای جهانی اشاره و اظهار می‌کند: «وقتی یک اثر ثبت ملی می‌شود یک معنا دارد و وقتی ثبت جهانی می‌شود معنای دیگری دارد. اول این‌که در هر دو حالت؛ این آثار مربوط به همه‌ی مردم هستند و متعلق به دستگاه خاصی نیستند».
وی ادامه می‌دهد: «وقتی یونسکو آثاری را به‌عنوان اثر بین‌المللی می‌پذیرد ضوابطی برای آن تعریف می‌کند. برج ایفل یک بنای جهانی است. مشابه آن باغ شاهزاده ماهان است. اما آیا در برج ایفل هیچ‌وقت اجازه‌ی خوابیدن به کسی را می‌دهند؟ در باغ فین کاشان چه‌طور؟ معلوم است که نباید این اجازه را بدهند چون این آثار متعلق به گروه و قشر خاصی نیستند وگرنه خیلی‌ها دلشان می‌خواهد مثلا یک شب در موزه سعدآباد یا در همین باغ شاهزاده بخوابند. اما آیا باید حتما به این نیاز پاسخ دهیم؟».
معین‌زاده با اشاره به واگذاری بخشی از عمارت باغ شاهزاده ماهان به بخش خصوصی از طریق مزایده می‌افزاید: «وقتی یک اثر را با هزینه‌ی بالایی به سرمایه‌گذار می‌دهیم، او مجبور است در کنار آن حمام بسازد، اتاق اجاره دهد، شهربازی و یا سالن بیلیارد بسازد؛ چون باید درآمدزایی کند. اما این که نمی‌شود هرکار خواستیم با آثار تاریخی و به‌ویژه جهانی انجام دهیم».
رئیس انجمن هتل‌داران استان کرمان با تاکید بر این‌که من هرگز مخالف ساخت هتل و ایجاد مراکز جدید اقامتی نیستم، می‌افزاید: «اگر خاطرتان باشد درباره‌‌ی هتل‌بام کرمان هم من موافق بوده‌ام و فقط مسیر آن را مناسب نمی‌دانم. در همین ماهان هم، هتل‌آپارتمان و خانه‌مسافر ساخته شده و ایرادی هم نیست. اما درباره‌ی باغ شاهزاده معتقدم هرگز نباید اقامت شبانه داشته باشیم. باید با برنامه‌ریزی، شرایطی فراهم شود که محیط پیرامون این بنا رونق بگیرد. ضمن این‌که کنار باغ شاهزاده هم، باغ دیگری وجود دارد. اگر به‌دنبال ایجاد محل اسکان هستند؛ روی این باغ سرمایه‌گذاری کنند».
معین‌زاده با بیان این‌که باید هویت هر مکان را بشناسیم، این سوال را مطرح می‌کند که؛ هویت باغ شاهزاده ماهان چیست؟ و سپس اظهار می‌کند: «هویت باغ شاهزاده اصلا با اقامت‌گاه شدن هم‌خوانی ندارد و اگر چنین کاری بکنیم، خطر خروج آن از فهرست یونسکو بسیار جدی است».
وی می‌گوید: «قانون درباره‌ی مکان‌های اقامتی از هتل، مهمانپذیر، هتل‌ آپارتمان‌، اقامت‌گاه سنتی و بوم‌گردی نام می‌برد. ممکن است بگویید پس چرا کاروانسرا را به محل اقامتی تبدیل می‌کنند؟ چون هویت کاروانسرا همین بوده است؛ کاروانسرا در قدیم، بارانداز کالا بود و در کنار آن، اتاق‌های آن در اختیار مسافران قرار می‌گرفت یا خانه‌های تاریخی هم که مرکز اقامتی می‌شوند هویت‌شان همین است. اما این باغ هیچ نسبتی با چنین کاری ندارد و مثل این می‌ماند وسط لوت هتل پنج ستاره بسازیم! در هر دو حالت، یونسکو حتما ایراد می‌گیرد و احتمال خروج بنا از فهرست جهانی بالا می‌رود».
وی می‌گوید: «وقتی داخل باغ حمام بسازند، فردا یک اتاق را اجاره دهند، باید برای حریم خصوصی ساکنان آن هم فکری کنند، باید برای فاضلاب باغ که همین الان هم با مشکل مواجه است فکری کنند، باید به‌فکر سرمایش و گرمایش باشند و ده‌ها مسئله‌ی دیگر وجود دارد که به‌دنبال آن پیش می‌آید و حالا اگر در جریان این شب‌مانی‌ها، خدای ناکرده یک آتش‌سوزی کوچک اتفاق بیفتد چه فاجعه‌ای پیش خواهد آمد؟».
این فعال پیشکسوت گردشگری استان کرمان در پاسخ به این‌ پرسش که در گذشته هم صحبت‌هایی بود که پیمانکار قبلی نیز اتاق‌های باغ را به اجاره‌ی افراد می‌دهد. چرا آن زمان اعتراضی نشد؟ اظهار می‌کند: «پیمانکار قبلی برای اقامت در شب اتاق به کسی نمی‌داد و اگر هم بود؛ صبح تا بعدازظهر اتاق را اجاره می‌داد».
وی با بیان این‌که اخیرا شنیده‌ام تعدادی از افراد در باغ شاهزاده اقامت شبانه داشته‌اند؛ با پیمانکار خصوصی باغ به‌دلیل هزینه‌های بالایی که بر عهده‌اش است همدلی می‌کند اما می‌گوید: «اگر میراث فرهنگی پول و اعتبار کافی برای نگهداری و مدیریت این عمارت را ندارد؛ برود از دولت بگیرد نه که با چنین تصمیمات و اقداماتی هویت باغ را خدشه‌دار کند».
معین‌زاده همچنین در پاسخ به این پرسش که آیا تاکنون در این‌باره پیگیری‌ای داشته‌اید تا معلوم شود برنامه چیست؟ اظهار می‌کند: «در تماسی که با مدیرکل محترم میراث استان داشتم، ایشان گفتند که در قرارداد جدید که با بخش خصوصی منعقد می‌کنیم حتما این مسئله را به‌طور جدی مورد توجه قرار می‌دهیم و اقامت شبانه در باغ کلا منتفی خواهد بود».
این موضوع را از طریق حمید روحی؛ معاون میراث فرهنگی استان کرمان نیز پیگیری کردم. او می‌گوید: «در زمان ثبت جهانی حمام‌هایی داخل باغ وجود داشت که ما قصد مرمت آن را داریم».
وی می‌افزاید: «سرویس بهداشتی داخل باغ هم نیاز به ساماندهی دارد. ضمن این‌که می‌خواهیم بیرون از باغ و در عمق زمین هم یک سرویس بهداشتی احداث کنیم برای افرادی که بیرون از باغ اسکان پیدا می‌کنند و رفت‌وآمدشان به داخل باغ برای استفاده از سرویس بهداشتی سخت است».
وی با بیان این‌که مشاوری گرفتیم و در حال مطالعه‌ی این موارد هستیم، ادامه می‌دهد: «علاوه بر این، نورپردازی باغ هم نیاز به یک‌سری اقدامات دارد. تامین آب سرویس بهداشتی و آشپزخانه‌ی داخل باغ نیز همیشه با مشکل روبه‌رو بوده است. چون آب از طریق یک منبع از بالای باغ وارد می‌شود و در زمان پیک مصرف، با افت فشار و حتی قطعی آب مواجه می‌شویم. بحث فاضلاب و تابلوها و مبلمان باغ را هم در نظر داریم ساماندهی کنیم که مشاور در حال مطالعه‌ی آن است».
وی تصریح می‌کند: «اما هنوز هیچ اتفاقی نیفتاده است».
روحی درباره‌ی ابراز نگرانی رئیس انجمن هتل‌داران استان کرمان در خصوص اقامت شبانه در باغ می‌گوید: «در باغ یک‌سری اتاق وجود دارد که سال‌های قبل هم در آن افراد اسکان داده می‌شد. ما برنامه‌ای داریم این که است که یکی، دو فضای VIP داخل باغ تجهیز کنیم تا وقتی میهمانانی از سازمان داریم، در این اتاق‌ها اقامت حتی شبانه داشته باشند».
وی با این‌حال تاکید می‌کند: «این اما در اختیار ما هم نیست، ما طرح و پیشنهاد خود را به دفتر پایگاه‌های ثبت جهانی سازمان میراث فرهنگی کشور ارایه کرده‌ایم و منتظر نظر آن‌ها هستیم. با هرکدام از پیشنهادات موافقت کنند اگر اعتبار آن را داشته باشیم انجام خواهیم داد».
وی در پاسخ به این پرسش که آیا شما شخصا موافق اقامت شبانه در باغ شاهزاده هستید؟ اظهار می‌کند: «بحث اجاره‌ی اتاق برای اقامت شبانه اصلا مطرح نیست و نمی‌خواهیم باغ را هتل کنیم. پیشنهاد ما تدارک فضایی برای همکاران سازمان و میهمانان ویژه‌ی سازمان است تا به‌جای اسکان آن‌ها در هتل‌ها، در خود باغ اسکان داده و هزینه‌ها کم شود. شاید در ماه یکی، دو شب این اتاق‌ها مورد استفاده قرار گیرند».
وی با بیان این‌که سازمان قطعا موافقت نمی‌کند که داخل باغ هتل شود، یادآور می‌شود: «البته ما در تخت‌جمشید هم فضایی برای اسکان داریم و خود من هم تجربه‌ی استفاده از آن را داشته‌ام. اگر در باغ‌شازده هم فضایی به این شکل وجود داشته باشد؛ به‌نظرم خوب است».
*این گزارش در شماره‌ی امروز هفته‌نامه «استقامت» منتشر شده است.