فردای‌کرمان - سیدمحمدعلی گلابزاده*: در صفحۀ اول روزنامه اطلاعات دوشنبه سوم اردیبهشت 1403، این عنوان جلب توجه می‌کرد «راهپیمایی هزاران نفر در جزیرۀ قناری، علیه گردشگری» و در ادامه: معترضان نسبت به عواقب گردشگری کنترل‌نشده بر محیط‌زیست، آب و قیمت مسکن در این مجمع‌الجزایر هشدار دادند.
تصور می‌کنم موضوع به اندازۀ کافی روشن باشد و این‌که حضور گسترده و انبوه گردشگر در این جزیره، کار را به جایی رسانده که مردم این بخش از اسپانیا، نگران هزاران گردشگری هستند که هر روز برای گذران لحظه‌های بهشتی عمر، و بهره بردن از هوای دلپذیر و طبیعت افسانه‌ای آن، راهی قناری می‌شوند.
این یک طرف موضوع یعنی «اعتراض در جزیرۀ قناری»، اما آن سوی عنوان نیز خواندنی و نوشتنی و شنیدنی است، یعنی اغماض در شهرهای کناری خودمان مثل بم و راین و ماهان و چشم‌داشت آن‌ها برای حضور گردشگر که با برخورداری از آن همه جاذبۀ توریستی، روزی چند نفری از سر محبت، سری به این شهرها می‌زنند.
به سخنی دیگر، حسرت انبوه گردشگری که قناری‌ها به آن اعتراض دارند، مورد درخواست شهرهای ماست، زیرا آنچه زمینه‌ساز «جهش تولید با مشارکت مردم» - که برای سال‌جاری نامگذاری شده – می‌باشد، همین صنعت گردشگری است و الاّ همه می‌دانند، منظور رهبری از جهش تولید، نه تولید بیشتر نفت است، نه خودرو و ... زیرا جهش در این امور تولیدی، با ده‌ها مشکل و مسئلۀ داخلی و جهانی همراه است و به این سادگی‌ها آرمان یاد شده را محقق نمی‌سازد، حتی تولید بیشتر و عرضۀ برخی محصولات کشاورزی مانند پسته، گندم، هندوانه و ... نیز به قیمت از دست رفتن منابع آبی و حیاتی کشور تمام شده و به هیچ‌وجه توصیه نمی‌شود. تولید صنایع‌دستی مانند قالی و پته و منبت‌کاری و ... نیز هر یک با دشواری‌ها و محدودیت‌هایی همراه است که ما را در محقق ساختن جهش تولید، یاری نمی‌کند، آنچه باقی می‌ماند و به آسانی، با مشارکت مردم به‌دست می‌آید، گردشگری است؛ زیرا هر 6 گردشگر با حضور خود در یک کشور و شهر و دیار، یک شغل ایجاد می‌کنند، به‌طوری‌که میلیون‌ها نفر در کشورهای توریست‌پذیر، از قِبل گردشگری، ادامۀ زندگی می‌دهند.
از این محرومیت و غبن اجتماعی و اقتصادی به آسانی نمی‌توان گذشت که سهم ما، از قریب یک میلیارد گردشگر در سطح جهان، بسیار اندک و حتی از گردشگری خاورمیانه، فقط 6 درصد است. به راستی کدام سرزمین خاورمیانه را سراغ دارید که به اندازۀ ایران و حتی کهن دیاری چون کرمان، جاذبۀ توریستی داشته باشد؟ استانی که یک سوی آن تمدن جیرفت، داعیۀ بین‌النهرین را به چالش کشیده و با وجود مناطقی چون کنارصندل و تمدن ارت، کوس لمن‌الملکی سر داده - آن سوی هلیل، «تپه یحیی» - به قول پرفسور لمبرگ کارلوفسکی، باستان‌شناس برجستۀ آمریکایی ـ جایگاه اختراع نخستین خط تصویری در جهان است و ادعای سومریان را بر باد داده – در «تل ابلیس» بردسیرش به قول پرفسور اشتاین و پرفسور کالدول، وجود کوره‌های ذوب مس، بیانگر این واقعیت است که نخستین ذوب مس در جهان را اهالی این محل انجام دادند، از درفش پنج هزار سالۀ «شهداد» و تمدن این بخش که بگذریم، وجود ارگ بم به‌عنوان بزرگترین بنای خشتی جهان – خانه حاج‌علی، بزرگترین خانۀ خشتی جهان – گنبد جبلیه، بنای سنگی عصر ساسانیان- قلعه‌دختر و اردشیر دو هزار ساله - مسجد ملک هزار ساله - مسجد جامع هفتصد ساله - آستانۀ ماهان هفتصد ساله و ... جاذبه‌های دیگری چون باغ شاهزاده به‌عنوان بهشتی در بیابانی عور و عریان و ده‌ها جاذبۀ فرهنگی و طبیعی و تاریخی و دیدنی، به اندازه چندین کشور خاورمیانه دارای غنای فرهنگی و میراثی است.
همین سال گذشته، در ازبکستان، وقتی از بنای گور تیمور بیرون می‌آمدم، به آقای ضرغامی برخوردم که برای دیدار به این محل می‌رفت، به ایشان عرض کردم ریاست محترم گردشگری، انبوه گردشگران را ملاحظه می‌فرمایید؟ آیا امکان دارد که این وضعیت را ما هم تجربه کنیم؟ و ایشان با لبخند امیدوارکننده‌ای گفتند: ان‌شاءالله.
امید است نهادهای دست‌اندرکار گردشگری و میراث‌فرهنگی و صنایع‌دستی، همت بیشتری را در این راه به‌کار گیرند و از اعجاز گردشگری و تأثیر آن بر رونق اقتصادی و گسترش ارزش‌های فرهنگی، غافل نمانند، از یاد نبریم که آسان‌ترین و دست‌یافته‌ترین راه تحققِ «جهش تولید با مشارکت مردم» رونق گردشگری است.
*رئیس پژوهشکده کرمان‌شناسی
نظر خود را بنویسید