فردای‌کرمان ـ اسما پورزنگی‌آبادی: تراکم سواره‌ها و حرکت سپر به سپر خودروها در ساعات زیادی از روز و حتی شب، تردد در بسیاری از معابر شهر کرمان را دشوار و مختل کرده است. کارشناسان پیش از این بارها هشدار داده‌اند ترافیک کرمان در حال وخیم‌تر شدن است. مهندس محمدحسین انجم‌شعاع ـ کارشناس ترافیک نظام مهندسی استان کرمان، معاون پیشین حملونقل و ترافیک شهرداری و عضو شورای ترافیک استان کرمان نیز همین پیش‌بینی را دارد.
او ضمن برشمردن دلایلی که گواه بدتر شدن وضع ترافیک است، توسعۀ حملونقل عمومی و راه‌اندازی بی‌آرتی را از جمله برخی راهکارهایی می‌داند که می‌تواند این شرایط را تعدیل کند.
در گفت‌وگویی که در ادامه می‌خوانید، این کارشناس ترافیک دربارۀ کارکرد زیرگذر آزادی، روگذر امیرکبیر و وضعیت چهارراه طهماسب‌آباد نیز اظهارنظر می‌کند.
انجم‌شعاع که همواره از موافقان غیرهمسطح‌سازی در سه‌راهی شرف‌آباد است از اینکه شورا و شهرداری همین تصمیم را گرفته‌اند ابراز رضایت و خوشحالی می‌کند.
او در عین‌حال می‌گوید که موافق ساخت تقاطع غیرهمسطح در سه‌راهی سیلو نیست و پیشنهاد می‌دهد تصمیم‌گیری دربارۀ غیرهمسطح‌سازی در این سه‌راهی و میدان بیرم‌آباد و چهارراه نیکزاد منوط به نتایج طرح جامع حملونقل و ترافیک شهر کرمان شود.
*آقای مهندس، بسیاری از کارشناسان بر این باورند که ترافیک شهر کرمان در سال‌های پیش‌رو نه‌تنها بهبود نمی‌یابد بلکه وخیم‌تر هم خواهد شد. نظر شما در این‌باره چیست؟
شک نکنید ترافیک در حال وخیم‌تر شدن است چرا که شبکۀ مناسبی از معابر را در شهر کرمان نداریم، جمعیت رو به افزایش است و خودروهای جدید نیز روزانه در حال پلاک‌گذاری و اضافه شدن به شبکۀ شهری هستند. همۀ این شاخص‌ها وخیم‌تر شدن ترافیک را تایید می‌کند. نکتۀ قابل توجه این که هیچ‌یک از سه شاخصی که به آن اشاره کردم قابل تغییر و قابل کنترل نیستند؛ خیابان‌های شهر را نه می‌توان توسعه داد و نه می‌توان اضافه کرد، جلوی افزایش جمعیت را هم که نمی‌توان گرفت، از خرید خودرو توسط شهروندان نیز نمی‌توان جلوگیری کرد. در این شرایط راه‌حل چیست؟ توسعۀ حملونقل عمومی. در شهر کرمان بایستی ناوگان اتوبوسرانی توسعه یابد، اتوبوس‌های سریع‌السیر(بی‌آرتی) راه‌اندازی و یکسری از مسیرهای خطی نیز با استفاده از ون و مینی‌بوس سرویس‌دهی شود و بر ناوگان تاکسیرانی نیز نظارت دقیق‌تری صورت گیرد. چنانچه این اقدامات به‌صورت عاجل و با فوریت انجام شود می‌توان امیدوار بود که وضعیت ترافیک وخیم‌تر نشود.
*حدود سه سال از بهره‌برداری از پل چهارراه امیرکبیر می‌گذرد. کارکرد این پل را چطور ارزیابی می‌کنید؟ اوایلی که پروژۀ ساخت آن شروع شده بود در گفت‌وگویی که با شما داشتم پیش‌بینی کردید که با ساخت این پل، ترافیک به چهارراه شفا منتقل می‌شود. الان، در ساعات پیک، شاهد صف‌های بلند خودروها پشت چراغ راهنمای چهارراه شفا هستیم. این وضعیت آیا از تاثیرات روان‌سازی ترافیک چهارراه امیرکبیر به وسیلۀ حذف چراغ و ساخت روگذر است یا دلایل دیگری دارد؟
ساخت تقاطع غیرهمسطح یا به عبارتی پل امیرکبیر در طرح جامع ترافیک شهر کرمان (طرح سابق) به این دلیل پیش‌بینی و پیشنهاد شد که توسعه و ساخت ادامۀ محور بلوار امیرکبیر به طرف شهرک مطهری در ادامۀ پارک جنگلی تعریف شده بود. هنوز اما این محور باز نشده ولی روگذر در تقاطع امیرکبیر ساخته شده است. بنابراین می‌توان گفت این پل را زودهنگام ساختیم و در حال حاضر هم شاهدیم، آن‌طور که در ابتدا فکر می‌کردند، ساخت آن مشکلی را حل خواهد کرد، کارساز نبوده است. این نکته را یادآوری کنم که چراغ فرماندهی یا چراغ راهنمایی رانندگی یک ایراد دارد و آن این که باعث تاخیر در تردد خودروها می‌شود اما نصب چراغ مزیت‌های فراوانی هم دارد؛ از جمله اینکه گروه‌بندی ترافیک عبوری را انجام می‌دهد. با حذف چراغ فرماندهی امیرکبیر و در شرایطی که چراغ چهارراه فرهنگیان ناقص عمل می‌کند، همان‌طور که قبلا پیش‌بینی کرده بودم، کل ترافیک از غرب به شرق، از سه‌راهی هوانیروز به طرف چهارراه شفا انتقال پیدا می‌کند و همین باعث می‌شود در چهارراه شفا صفی از خودروها شکل بگیرد. با وجود این صف، علاوه بر تاخیر زیادی که در حرکت خودروها ایجاد می‌شود، ترافیک کوچه‌های محلی نیز فرصت پیدا نمی‌کند وارد بلوار جمهوری شود، ضمن اینکه عابران پیاده هم در ساعات غیراوج که سرعت وسایل نقلیه بالاست، نمی‌توانند از عرض خیابان عبور کنند. به‌تازگی اما شورای ترافیک استان مصوب کرده که کل مسیرها در چهارراه فرهنگیان باز و چراغ فرماندهی این چهارراه کامل شود. انتظار داریم این اتفاق به زودی رخ بدهد؛ در این صورت تعداد زیادی از وسایل‌نقلیه‌ای که در بلوار جمهوری از غرب به شرق در حال حرکت هستند در چهارراه فرهنگیان متوقف می‌شوند؛ در نتیجه تعداد خوردوهایی که به چهارراه شفا می‌رسند کاهش پیدا می‌کند و طول صف پشت چراغ کوتاه شده و وضعیت فعلی تا حدودی بهبود می‌یابد.
*بعد از گذشت چندین سال از ساخت زیرگذر آزادی، کارکرد ترافیکی آن را چطور می‌بینید؟ آیا موثر بوده یا ناکارآمد است؟
از همان ابتدا معلوم بود که این زیرگذر کارکرد ترافیکی نخواهد داشت. اگر نیاز بود در این نقطه از شهر تقاطع غیرهمسطح ساخته شود حتما در مطالعات ترافیکی شهر یا مطالعات ساماندهی ترافیک یا طرح جامع حملونقل و ترافیک پیش‌بینی می‌شد اما این اتفاق نیفتاده و هیچ‌یک از این مطالعات غیرهمسطح‌سازی در میدان آزادی سابق را پیشنهاد نکرده‌اند. فقط تصمیم جمعی از مسئولان بود که منجر به ساخت این زیرگذر شد و حالا هم می‌بینیم آن‌طور که انتظار می‌رفت تا این زیرگذر کارکرد ترافیکی داشته باشد یا معضلی را حل کند، عمل نمی‌کند. البته این نکته را در نظر داشته باشید که ساخت هر نوع تقاطع غیرهمسطحی در شهر معضل ترافیک را حل نمی‌کند، بلکه فقط گره ترافیک را از محلی به محل دیگر انتقال می‌دهد. به همین دلیل، سال‌هاست ساخت زیرگذر و روگذر در بافت مرکزی شهرها منسوخ شده است. در مهندسی ترافیک اولین پیش‌نیاز برای ساخت تقاطع غیرهمسطح این است خیابان‌هایی که باید غیرهمسطح‌سازی در آن انجام شود شریانی درجه یک باشند. طبق تعریفی که وجود دارد در شبکۀ معابر شهر کرمان اصلا شریانی درجه یک نداریم! اما می‌توانیم رینگ شهر را به‌عنوان شریانی درجه یک در نظر بگیریم و غیرهمسطح‌سازی را در آن انجام دهیم. تقاطع‌های غیرهمسطحی که طی سالیان گذشته در رینگ دور شهر کرمان احداث شده کارکرد مناسبی دارند.
*آقای مهندس، شما همواره یکی از موافقان غیرهمسطح‌سازی در سه‌راهی شرف‌آباد بوده‌اید. شورای شهر کرمان به‌تازگی به برگزاری مناقصه برای ساخت یک روگذر در این نقطه مجوز داده است. چرا فکر می‌کنید این سه‌راهی باید به یک تقاطع غیرهمسطح تبدیل شود؟
ساخت تقاطع غیرهمسطح در این سه‌راهی جزو آرزوهای من بود. از سال‌های 86،87 که ساخت روگذر در چهارراه فرهنگیان شروع شد سه‌راهی شرف‌آباد جزو اولویت‌ها برای غیرهمسطح‌سازی بود. با احداث تقاطع غیرهمسطح در این نقطه، تقریبا تمام تقاطع‌های رینگ شهر از چراغ‌های فرماندهی (چراغ راهنما) آزاد می‌شوند و این وضعیت به روان‌سازی ترافیک در این مسیر بسیار کمک می‌کند. در شورای ترافیک استان مصوب شده که در سه‌راهی شرف‌آباد روگذری ساده ساخته شود؛ اگرچه خیلی دیر است اما خوشبختانه امسال قرار است مناقصۀ احداث این روگذر برگزار شود. متاسفانه شورای فعلی شهر و شهردار سابق بسیار در ساخت تقاطع غیرهمسطح در این نقطه تاخیر ایجاد کردند. حالا که تصمیم قطعی شده، امیدواریم هرچه زودتر این پروژه کلنگ‌زنی و شروع شود. وقتی رینگ آزاد باشد، جذابیتی برای رانندگان ایجاد می‌شود که در خیابان‌های درون شهر تردد نکنند و از کمربندی استفاده کنند و همین، به کاهش ترافیک در معابر درون شهر کمک می‌کند. به هر حال، خوشحالیم که شورا و شهرداری به این نتیجه رسیدند تا این روگذر ساخته شود.
*به‌تازگی شهردار کرمان بر ساخت دو تقاطع غیرهمسطح در میدان بیرم‌آباد و سه‌راهی سیلو تاکید کرده است. فکر می‌کنید احداث این دو، ضرورت دارد؟
با وجود اینکه اعتقاد به ساخت تقاطع غیرهمسطح در سه‌راهی سیلو ندارم اما از آنجا که بازنگری طرح جامع ترافیک در حال انجام است، پیشنهادم این است منتظر نهایی شدن طرح بمانیم و ببینیم مشاور طرح برای این دو نقطه و چهارراه نیکزاد تقاطع غیرهمسطح پیش‌بینی کرده یا نه؟ و براساس آن تصمیم بگیریم. من فکر می‌کنم زمان آن رسیده که بپذیریم مهندسی ترافیک و مهندسی حملونقل (ترابری) همچون سایر تخصص‌های حوزۀ مهندسی براساس آمار و ارقام و محاسبات کار می‌کند و سلیقه‌ای نیست. در ساختمان‌سازی وقتی مهندس سازه مثلا ابعادی را برای یک ستون مشخص می‌کند ما آن را قبول می‌کنیم، مهندسی ترافیک و مهندسی حملونقل هم همین است و براساس اعداد و ارقام و محاسبات باید راهکار ارائه کند و این‌طور نیست هرکسی بتواند بدون اتکا به آمار و ارقام و مطالعات علمی و محاسبات دقیق، دربارۀ مسائل ترافیکی اظهارنظر کند. تاکید بنده این است هر تصمیم جدیدی دربارۀ ساخت تقاطع‌های غیرهمسطح در شهر کرمان را به خروجی بازنگری طرح جامع ترافیک منوط کنیم. امیدوارم طرح جدید، خروجی علمی و اجرایی برای شهر داشته باشد.
*یکی از نقاط پرمسئلۀ کرمان چهارراه طهماسب‌آباد است. برخی معتقدند ساخت پارکینگ یا جابه‌جایی ساختمان‌های پزشکان مشکل ترافیک این محدوده از شهر را رفع می‌کند. شما راه‌حل اصولی را چه می‌دانید؟
این که ساختمان‌های پزشکان در محدوده‌های اطراف این چهارراه مستقر هستند اتفاقی است که افتاده؛ راه‌حل اصولی همان مواردی است که در شروع صحبتم عرض کردم یعنی باید در کرمان ناوگان حملونقل عمومی مناسبی ایجاد کرد به گونه‌ای که شهروندان به استفاده از آن ترغیب بشوند و برای رفتن به چهارراه طهماسب‌آباد و مطب پزشکان از خودروی شخصی استفاده نکنند. اما راهکاری که در حال حاضر بتواند بخشی از مشکل را رفع کند ساخت پارکینگ عمومی است چرا که معضل اصلی این محدوده از شهر کرمان، کمبود و نبود پارکینگ است. حتی بسیاری از پزشکانی که در آنجا مستقر هستند پارکینگ ندارند! ناگفته نماند مطب پزشکان را نمی‌توان جابه‌جا کرد. بنابراین، بهترین راهکاری که در حال حاضر می‌توان ارائه کرد ساخت پارکینگ‌های عمومی است.
* همان‌طور که خودتان هم اشاره کردید مشاور در حال تهیۀ طرح جامع ترافیک جدیدی برای شهر کرمان است. آیا از جزئیات اقدامی که در حال انجام است اطلاع دارید؟ چه بایدها و نبایدهایی را باید در جریان تهیۀ این طرح مدنظر داشته باشند؟
خیلی در جریان جزییات بازنگری طرح جامع شهر نیستم اما به‌عنوان عضو شورای ترافیک استان اطلاع دارم که از سوی مشاور، آمارها و برداشت‌های ترافیکی در پاییز سال گذشته انجام شد و در حال حاضر هم مشغول مدل‌سازی شهر هستند. پس از پایان این مرحله، مشاور پیشنهادات خود را برای تصویب به کارگروه ترافیک شهرداری و سپس به شورای ترافیک استان ارائه خواهد داد. اتفاق خوبی که افتاده این است که در این دوره، خوشبختانه عوامل سازمان ترافیک شهرداری و دیگر کارشناسان ترافیک با رویکرد علمی و تجربۀ بالا نظارت کامل بر عملکرد مشاور دارند. امیدواریم خروجی آن، نتایج خوبی برای شهر به دنبال داشته باشد و پیشنهاداتی راهبردی براساس وضعیت موجود شهر کرمان و فرهنگ ترافیکی شهروندان ارائه شود که عملی و اجرایی باشد.
*اگر صحبت دیگری دارید بفرمایید.
گفت‌وگو را با موضوع وخیم‌تر شدن ترافیک شروع کردیم، می‌خواهم با همین موضوع آن را به پایان برسانم و این نکته را اضافه کنم برای اینکه از وخیم شدن ترافیک کرمان جلوگیری کنیم در کنار تمام کارهایی که به آن اشاره شد که مهم‌ترین آن توسعۀ حملونقل عمومی و ایجاد پارکینگ جدید و مدیریت پارک حاشیه‌ای و ... است، باید در خصوص فرهنگ ترافیک شهروندان هم کار شود؛ رسانه‌ها در این حوزه بسیار می‌توانند موثر باشند. در کنار اقدامات فیزیکی و افزایش سطح فرهنگ ترافیکی اعمال قانون که وظیفۀ پلیس محترم راهور است هم اهمیت زیادی دارد. متاسفانه در حال حاضر، پلیس راهور با کم‌ترین نیرو در شهر در حال خدمت‌دهی است. من فکر می‌کنم باید به پلیس برای اعمال‌قانون کمک شود. یک راه آن راه‌اندازی و توسعۀ سیستم‌های هوشمند نظارتی یا همان ثبت تخلف با راه‌اندازی دوربین‌های ترافیکی و نظارتی است. متاسفانه بیش از سه سال می‌شود که دوربین‌ها در شهر نصب شده اما هیچ‌گونه استفاده‌ای از آن نمی‌شود. این سامانه باید هرچه سریعتر راه‌اندازی شود تا تخلفات ثبت و با رانندگان متخلف برخورد شود. / الف
نظر خود را بنویسید