فردای‌کرمان ـ اسما پورزنگی‌آبادی: آتش‌نشانی کرمان برای همیشه از خانۀ تاریخی شرکت‌فرش رفت.
نوروز امسال بود که ماشین‌آلات سنگین شهرداری به محوطۀ این خانۀ تاریخی رفتند تا آن را برای احداث یک ساختمان که قرار بود محل استقرار ایستگاه آتش‌نشانی بازار تاریخی شهر باشد آماده کنند. به‌دنبال آن اما موجی از اعتراضات نسبت به این طرح شهرداری به‌راه افتاد و سرانجام، پروژه متوقف شد اما چند هفته بعد مجدد خبر دادند که به خانۀ شرکت‌فرش برمی‌گردند؛ این بار برای راه‌اندازی موزۀ آتش‌نشانی کرمان و ایستگاه موقت آتش‌نشانی بازار. با این طرح نیز مخالفت زیادی صورت گرفت.
اکنون محمدرسول جهانشاهی ـ سخنگوی سازمان آتش‌نشانی شهرداری کرمان به فردای‌کرمان می‌گوید که تصمیم گرفته‌اند ایستگاه آتش‌نشانی بازار را در زمینی در چند متری این خانۀ تاریخی بسازند.
او اظهار می‌کند: «آتش‌نشانی با توجه به نگرانی دوستداران میراث‌فرهنگی و برای اینکه بنای خانۀ شرکت فرش حفظ شود، محل پروژه را جابه‌جا کرد».
اگرچه طرح شهرداری برای ساخت‌وساز در حیاط این خانۀ تاریخی منتفی شد اما تاکنون دربارۀ اینکه چه برنامه‌ای برای حفاظت و مرمت آن دارند چیزی گفته نشده است. از آنجا که خانۀ شرکت فرش متروکه و بدون حفاظت رها شده و فاقد کاربری است، خطر تخریب تدریجی آن جدی است. در غیاب هرگونه برنامۀ مشخص برای مرمت و بهره‌برداری، این بنای ارزشمند هر روز بیشتر در معرض فرسایش و آسیب‌های جبران‌ناپذیر قرار می‌گیرد و این تهدید جدی دیگری است که حیات این اثر تاریخی را به مخاطره انداخته است.
بنا به گفتۀ محسن موحدی ـ معاون میراث‌فرهنگی استان کرمان خانۀ شرکت‌فرش، ساختمانی با ارزش و بخشی از تاریخ کرمان است که طبق ضوابط میراث‌فرهنگی به عنوان یک اثر واجد ارزش شناخته می‌شود. این ساختمان در تملک شهرداری کرمان است و قدمت آن به دورۀ پهلوی اول بر می‌گردد.
سخنگوی آتش‌نشانی کرمان می‌گوید: «این بنا بخشی از تاریخ فرش را در خود دارد. در زمانی که شهرداری قصد داشت ایستگاه و بعد موزۀ آتش‌نشانی در آن ایجاد کند، عده‌ای در مخالفت با این طرح از سابقۀ این خانه و ارتباطی که با تاریخ فرش کرمان دارد گفتند و پیشنهاد راه‌اندازی موزۀ فرش مطرح می‌شد. آتش‌نشانی به احترام آثار ملی و فرهنگی و تاریخی محل پروژه را تغییر داد و اکنون منتظریم ببینیم برای خانۀ شرکت فرش چه اتفاقی می‌افتد».
به گزارش فردای‌کرمان، یکی دیگر از ویژگی‌های این خانه موقعیت درخشان آن است که در مجاورت هتل کاروانسرای وکیل و در مسیر یکی از ورودی‌های مجموعۀ بازار تاریخی شهر قرار دارد. این موقعیت استثنایی، نه‌تنها بر ارزش‌های معماری و فرهنگی بنا می‌افزاید، بلکه آن را به عنصری بالقوه برای رونق گردشگری و تعامل با بافت تاریخی کرمان تبدیل می‌کند. همین دلایل کافی است تا حتی یک روز تاخیر برای مرمت و احیای این بنا جایز نباشد.
یکی از اسنادی که دربارۀ تاریخچۀ این خانه وجود دارد تصویر مربوط به رونمایی از یک قالی کرمانی در حیاط آن است.
پس از انتشار خبر مربوط به پروژۀ شهرداری، محمد طاهری ـ از فعالان صنعت فرش کرمان این تصویر را نشان داد که به احتمال زیاد مربوط به تابستان سال 1318 خورشیدی است. در این عکس، مرحوم محمد ارجمند کرمانی ملقب به سلطان قالی ایران و «ژان تیمو یاناکیس» رئیس وقت شرکت سهامی فرش ایران شعبۀ کرمان و تعدادی دیگر، بالای سر یک قالی که در حیاط این خانه پهن شده ایستاده‌اند.
طاهری دربارۀ این عکس به فردای‌کرمان گفت: «شرکت سهامی فرش در سال 1314 خورشیدی تاسیس شد. اولین رئیس آن در کرمان، ژان تیمویاتاکیس یونانی بود. محل کارخانه و کارگاه ریسندگی و رنگرزی این شرکت در بلوار باستانی‌پاریزی است. این خانۀ تاریخی که به بازار تاریخی شهر چسبیده، احتمالا محل تجارتخانۀ اصلی و دفتر فروش شرکت فرش بوده است».
وی ادامه می‌دهد: «در جریان تحقیقاتی که انجام دادم مشخص شد که این قالی سفارش رضاشاه به آقای ارجمند کرمانی بوده است و وقتی که بافت آن تمام شده، برای برگزاری مراسمی شبیه رونمایی، آن را در حیاط تجارتخانه پهن کرده‌اند».
ارزش‌های این خانه دلایل کافی و قاطعی است برای آن‌که مسئولان شهری و متولیان میراث فرهنگی، هرچه زودتر برای مرمت و احیای آن دست به کار شوند؛ پیش از آن‌که فرصت نجات، برای همیشه از دست برود. یکی از مطالباتی که دربارۀ این بنای تاریخی وجود دارد مرمت و تبدیل آن به موزۀ فرش کرمان است به خصوص اینکه شهرداری کرمان به‌عنوان مالک این بنا، دبیر این شهر ملی صنایع‌دستی نیز هست. / الف
نظر خود را بنویسید