گروه جامعه ـ عصر دیروز جمعه، دو استاندار سابق و فعلی کرمان؛ علیرضا رزم‌حسینی و محمد جواد فدایی، به همراه جمعی از کارشناسان و مدیران دولتی و استادان دانشگاه و علاقه‌مندان؛ دور میز خانه‌گفتمان معماری و شهرسازی کرمان نشستند و درباره‌ی بافت تاریخی رو به اضمحلال این شهر به اظهارنظر پرداختند. این نشست اگرچه بدون حضور نمایندگان دو نهاد مهم در حوزه‌ی بافت تاریخی یعنی شهرداری و شورا برگزار شد اما فرصتی برای طرح دیدگاه‌های مختلف را فراهم کرد. «تداوم رویکرد حفظ، مرمت، احیا و نوسازی بناها و بافت‌های تاریخی کرمان» عنوان این نشست بود.
به گزارش خبرنگار فردای‌کرمان، در این جلسه، کورش افضلی، مسئول خانه‌گفتمان معماری و شهرسازی به طرح مباحثی در حوزه‌ی بافت تاریخی شهر کرمان پرداخت.
او گفت: «در گذشته، در دنیا رویکردی به وجود آمد که ما از دوران پهلوی اول آن را در شهرهایی از جمله کرمان داشتیم و از همان زمان بود که خیابان‌کشی را شروع کردیم؛ این نگاه نوگرایانه می‌گفت که بافت‌های تاریخی در هر جای دنیا باید از ماشین و فناوری جدید استقبال کنند».
وی با بیان این‌که ما در شهر کرمان خیابان‌هایی کشیدیم و شهر را تکه‌تکه کردیم و این اقدامات، هیچ آورده‌ای هم نداشته است، تصریح کرد: «ما شهری داشتیم که می‌توانست به اندازه‌ی چندین چاه نفت برایمان ارزش ایجاد کند».
مسئول خانه‌گفتمان معماری و شهرسازی کرمان ادامه داد: «این، روندی بوده که جا افتاده و ما نمی‌توانیم بگوییم گذشتگان اشتباه کردند. در آن دوران، استاندار و شهردار مربوطه هرچه بیشتر خیابان می‌کشیدند، تشویقی می‌گرفتند».
افضلی اظهار کرد: «آخرین خیابانی که در کرمان کشیده شد همین چند سال قبل و خیابان گلبازخان بود که متاسفانه ارزش‌ها را از بین برده است».
افزود: «در ادامه‌ی رویکرد نوگرایی که داشتیم، ساختمان هم در حاشیه‌ی معابر ساختیم بدون این‌که به لایه‌های پشت آن توجه شود نتیجه شد این‌که مثلا کنار خانه امراللهی ساختمان پنج طبقه احداث شد!».
این دکترای شهرساز ادامه داد: «اما در دوره‌ی اخیر، 10 سالی است که حفاظت و مرمت بناهای تاریخی و بهره‌برداری از آن، علاوه بر سازمان میراث از سوی وزارت راه و شهرسازی نیز پیگیری می‌شود و یک رویکرد حفاظتی ایجاد شده است».
وی در ادامه، گفت: «رویکرد دیگری به‌نام جامع‌نگری وجود دارد که هم نوگرایی و هم حفاظت را مدنظر دارد».
افضلی بیان کرد: «رویکرد حفاظت و بازآفرینی شهری هم وجود دارد که هدف اصلی خانه گفتمان همین است. در این رویکرد؛ گفتمان‌سازی همگرایی را داریم که متاسفانه هنوز در کرمان شکل نگرفته است».
وی گفت: «رویکرد دیگری نیز وجود داشته که با تغییر کاربری بناها همراه بوده و حمام وکیل از نتایج این رویکرد است اما گفتمان غالبی در سه، چهار سال گذشته به وجود آمده که ما این جلسه را تشکیل دادیم تا بگوییم این جریان باید ادامه یابد».
وی با بیان این‌که مراجعان زیادی داریم که از ما می‌خواهند تا بناهای تاریخی مثل خانه امامی را برای سرمایه‌گذاری و مرمت به ایشان معرفی کنیم، گفت: «ما در محدوده‌ی 464 هکتاری بافت تاریخی حدود 20 پروژه‌ی مرمت بناهای تاریخی شناسایی کردیم که استانداری در حمایت از این پروژه‌ها نقش مهمی داشته است؛ مرمت، کاری بسیار سخت و با مشکلات عدیده‌ای همراه است».
افضلی افزود: «ما معتقدیم این نگاهی که در این سال‌ها وجود داشته مقدس است. نگاه بازیابی و دوباره نگاه کردن به ارزش‌هاست و بحث اساسی بازآفرینی نیز همین‌جا است».
وی تاکید کرد: «یک نیرو و جریان به‌وجود آمده که نباید فرسوده و کهنه شود. این نیرو اگر از بین برود، ما ارزش بسیاربزرگی را از دست می‌دهیم».
با این وجود، رئیس خانه گفتمان معماری و شهرسازی کرمان گفت: «با همه‌ی تلاش‌هایی که صورت گرفته، ما همچنان عقبیم». افضلی یادآور شد: «برعکس همه‌ی شهرهای دیگر که به بافت تاریخی خود احترام می‌گذارند، ما مدام خیابان کشیدیم و چند طبقه ساختیم».
وی بناهایی از جمله آب‌انبار گنجعلیخان را مثال زد که بعد از 20 سال همچنان متروکه است. افضلی اضافه کرد: «بازار قلعه‌محمود را هم در گذشته مرمت کردند اما از بین رفت و تمام کاربری خود را از دست داد و در زمان استانداری آقای رزم‌حسینی نیز تلاش‌هایی کردند تا مرمت و احیا شود که نشد».
به گزارش فردای‌کرمان، مسئول خانه‌گفتمان شهر و معماری درباره‌ی رسالت و اهداف و برنامه‌های این خانه نیز توضیح داد و با بیان این‌که این خانه یک حلقه‌ی ارتباطی بین دولت و مردم است، گفت: «دولت همیشه نگاه از بالا به پائین داشته و به همین دلیل، مردم در دوره‌های مختلف با مشکلات زیادی مواجه شده‌اند. این خانه می‌خواهد یک نگاه مردمی را به دولت ارائه کند».
وی افزود: «می‌خواهیم با همفکری اندیشه‌مندان، شهرشناسان، جامعه‌شناسان و همه‌ی شهروندان اینجا پاتوق و یا به‌تعبیری پاخور مردم باشد تا مردم این شهر اگر مشکلی داشتند برای حل آن، از این خانه کمک بگیرند چرا که دولت با سیسستم بروکراسی خود و ضوابط و مقررات قانونی متعددی که دارد، نمی‌تواند به‌راحتی با مردم ارتباط برقرار کند».
افضلی سپس با بیان این‌که گفتمان موجود برای توسعه‌ی استان و شهر و کشور اصلا مناسب نیست، برخی از برنامه‌های یک‌سال پیش‌روی خانه را برشمرد؛ از جمله انجام فعالیت‌های فرهنگی، رونمایی از کتاب، برگزاری نشست‌های مختلف در حوزه‌ی شهرسازی و معماری، راه‌اندازی موزه خشکبار و کتابخانه تخصصی.
وی با اشاره به راه‌اندازی دفتر تسهیل‌گری محله‌های پامنار و قلعه‌دختر و اردشیر در خانه‌گفتمان شهر کرمان افزود: «وزارت کشور برای راه‌اندازی این دفاتر، 11 استان را به عنوان پایلوت انتخاب کرده که کرمان هم جزو آن است. در شهر کرمان 10 محله انتخاب شده و تسهیل‌گری به این شکل است که مردم چون توانایی لازم برای مطالبه‌گری از دولت ندارند این دفاتر با حضور متخصصان حوزه‌های مختلف به کمک مردم می‌آیند و به مرور، شناخت اولیه‌ای از نیازهای مردم می‌یابند».
وی ادامه داد: «از زمانی دفتر تسهیل‌گری محله پامنار را اینجا داریم، روزی نیست که کسی نیاید و از مشکلات خود بگوید. برای حل مشکلات، جامعه‌شناس ما ابتدا آسیب اصلی را شناسایی و آن را به مددکار اجتماعی منتقل می‌کند و سپس فرد را به ارگان مربوطه راهنمایی می‌کنند تا حمایت لازم از او صورت گیرد. براساس این شناختی که اتفاق می‌افتد، یک برنامه‌ی توسعه برای محله تدوین می‌شود و آن را به شهرداری و دیگر ارگان‌ها ارائه می‌دهیم».
وی گفت: «در 30،40 سال گذشته ما چنین اقدام مردم‌گرایی نداشتیم و معتقدیم دفاتر تسهیل‌گری باید به صورت یک نهاد قدرتمند در شهر کرمان ادامه یابد و تعداد آن از 10 محله به 100 محله برسد».
در ادامه‌ی این جلسه، رزم‌حسینی و فدایی و دیگر حاضران نیز به طرح مباحثی پرداختند که در خبرهایی جداگانه در سایت فردای‌کرمان در دسترس است.
نظر خود را بنویسید