اسما پورزنگی‌آبادی ـ مرمت باغ تاریخی فتح‌آباد و خانه تاریخی حاج‌آقا علی رفسنجان، با همه‌ی انتقاداتی که وجود دارد اما طی سال‌های اخیر از مهم‌ترین اقدامات میراثی در استان کرمان بوده‌اند. با این وجود، این دو بنای تاریخی، آن‌طور که پیش‌بینی می‌شد هنوز نتوانسته‌اند وارد چرخه‌ی گردشگری شوند تا استان و مردم از مزایای وجود آن بهره‌ی کافی ببرند. دو هفته پیش، در گفت‌وگو با دبیر انجمن میراب رفسنجان خبر بسته بودن درهای خانه حاج‌آقا علی رفسنجان را اعلام کردیم که در گزارشی در «فردای‌کرمان» در دسترس است. باغ فتح‌آباد نیز به گواه کسانی که آن را بازدید می‌کنند رونق مورد انتظار را ندارد.
شامگاه چهارشنبه‌ی گذشته، در حاشیه‌ی جلسه‌ای در استانداری بود که از حجت‌الاسلام اسماعیل تدینی، مدیرکل اوقاف استان کرمان خواستم تا در این‌باره توضیح دهد که در ادامه می‌خوانید:
*درباره‌ی آخرین وضعیت باغ فتح‌آباد و خانه حاج‌آقا علی رفسنجان که به‌نوعی رها شده‌اند ممکن است توضیح دهید؟
ببینید، اوقاف خانه حاج‌آقا علی رفسنجان را در قالب یک قرارداد بی.او.تی (BOT) به یک شرکت خصوصی واگذار کرده تا طبق نظر میراث‌فرهنگی آن را مرمت کند و سپس در یک دوره‌ی زمانی مشخص مورد بهره‌برداری قرار داده و بعد آن را به اوقاف برگرداند. باغ فتح‌آباد هم همین‌طور است. هر دو این پروژه‌ها را این شرکت انجام داده است و در حال عقد قرارداد برای واگذاری این دو بنا به فرد یا شرکت‌های دیگری است.
*منظورتان از شرکت خصوصی، بنیاد توسعه موقوفات است؟
بله. این شرکت از شرکت‌های اقماری اوقاف است.
*باغ فتح‌آباد قرار است به چه شرکتی واگذار شود؟
تا جایی که اطلاع دارم، در فراخوانی که داده شده، شرکت باباقدرت که یک برند ملی است، برنده شده است. خانه حاج‌آقاعلی را هم شهرداری رفسنجان در حال پیگیری است تا در اختیار بگیرد. توافق اولیه انجام شده و شورا هم مصوب کرده و مراحل واگذاری در حال انجام است.
*پس وضعیت فعلی این دو بنا که فعالیت چندانی ندارند موقت است.
به هر حال، بهره‌برداری هزینه‌بر است و باید اصولی انجام می‌شود. می‌دانید باغ فتح‌آباد در همین مدت چه‌قدر خسارت داده است؟
*بابت چه چیزی؟ خسارت دیده است؟
برای نگهداری و به‌نوعی خودخوری خودش خسارت دیده است. یک بنای تاریخی است که با هزینه‌های بالایی مرمت شده ولی بهره‌برداری آن‌چنانی نداشته است. ما به‌عنوان ناظر این پروژه‌ها تاکید کرده‌ایم که این بناها تعیین تکلیف شود و این اتفاق در حال انجام است.
*باغ فتح‌آباد با همان کاربری اولیه که رستوران داشت مورد بهره‌برداری قرار می‌گیرد؟
بله. وقتی میراث‌فرهنگی یک کاربری را تعریف می‌کند، سرمایه‌گذار براساس همان کاربری باید عمل کند. البته این را بگویم که باغ فتح‌آباد تعطیل نیست. در عید نوروز بیش از 65 هزار بازدیدکننده داشت ولی وقتی تعداد بازدیدکنندگان پایین بیاید، هزینه‌ها اصلا جوابگو نیست و نمی‌توان برای مثلا چهار نفر بازدید کننده، 40 نفر نیرو را در باغ مستقر کرد.
*مگر روز اول این محاسبات را انجام ندادند و پیش‌بینی چنین شرایطی را نکرده بودند؟ بهره‌برداری شتاب‌زده بوده است؟
نه. این‌طور نیست که می‌گویید. برخی کارهایی که اوقاف انجام می‌دهد برد اقتصادی ندارد اما به‌نوعی خدمت به شهر است. اگر بخواهیم اقتصادی نگاه کنیم هیچ توجیهی ندارد اما ارزش‌های دیگری دارد. سرمایه‌گذار وقتی سرمایه‌گذاری را انجام می‌دهد، خوشبینانه این است که ظرف سه سال به سود برسد و اگر نرسد ضرر کرده است.
*که درباره‌ی باغ فتح‌آباد این‌طور شده است.
این باغ نواقصی دارد. مثلا باید بازارچه را احداث و واگذار کنند تا رونق ایجاد شود یا بخش پرورش گیاهان دارویی باید توسعه یابد. برای اقتصادی شدن یک پروژه، آیتم‌های متعددی مدنظر است که همه باید رعایت شوند. این شرکت کار بسیار خوبی برای مرمت این باغ انجام داده و الان باید آن را به شرکت دیگری که تخصص گردشگری دارد واگذار کند. برخی می‌گویند که این باغ بلیت فروخته اما اگر مثلا 500 میلیون فروخته، حقوق نیروها را داده است اما سرمایه‌گذاری اولیه هنوز برنگشته است. برخی هم می‌گویند به هر حال این بنا ارزش افزوده دارد که این نیز درست نیست؛ بنای وقفی کجا ارزش افزوده دارد؟ در موقوفه ارزش افزوده تنها زمانی است که اجاره‌ی آن برگردد.
نظر خود را بنویسید