اعتبار لازم برای تهیه نقشۀ گسل‌های کلانشهرها تامین نشد

گروه جامعه - مدیرکل دفتر مخاطرات سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات معدنی از تلاش این سازمان برای تهیه‌ی نقشه‌ی گسل‌های پنج کلانشهر کشور خبر داد.

به گزارش فردای کرمان به نقل از ایسنا سراسری، دکتر رضا شهبازی گسل را پدیده‌ای دانست که بر روی نقشه‌ها به صورت خط نشان داده می‌شود و خاطرنشان کرد: «وقتی سازوکار گسل‌ها شناسایی شود، زمین‌لرزه‌ها واکاوی می‌شود؛ چراکه وقتی زمین‌لرزه‌ای اتفاق می‌افتد، پوسته‌ی زمین در محل گسل‌ها جابه‌جا می‌شود».

وی، گسترش و توسعه‌ی شهری را از جمله ضرورت‌های تهیه‌ی نقشه‌های تدقیق گسل‌ها بیان کرد و افزود: «تهیه‌ی نقشه‌های دقیق شده گسل‌ها در شرایط گسترش شهری و تصرف زون گسلی کار بسیار سختی است و یکی از جنبه‌های دشواری اجرای این طرح، برداشت داده‌ها است».

وی اظهار کرد: «توسعه‌ی شهری فرآیند شناسایی گسل را سخت‌تر کرده است. هرچه یک پیمایش مطالعاتی، به زمین بکرتری دسترسی داشته باشد و در آن ساخت‌وساز کمتر انجام شده باشد، بهتر می‌توان به حقایق زمین دسترسی داشت».

وی با تاکید بر این‌که با توجه به توسعه‌ی شهری، بسیاری از اطلاعات را از دست داده‌ایم، خاطرنشان کرد: «گسل‌های هر منطقه با علایمی در سطح یا عمق زمین خود را نشان می‌دهد و از آن جمله می‌توان به پستی و بلندی‌های سطحی و تغییرات کیفیت و تراز آب‌های زیرزمینی اشاره کرد. زمانی که ما با سطح ساخته‌شده مواجه باشیم،‌ منابع آبی آن منطقه دست‌کاری شده‌اند و دیگر نمی‌توان انتظار داشت که از علایم نابی که زمانی طبیعت در اختیار ما گذاشته بود، برای این طرح استفاده کرد».

شهبازی، در پاسخ به این سوال که در مناطقی که ساختمان‌سازی صورت گرفته است، چگونه به داده‌های مورد نیاز برای تهیه این نقشه‌ها دسترسی پیدا می‌کنید، گفت: «در گذشته اطلاعاتی در زمینه‌ی گسل‌ها در دسترس بوده است، اما هم‌اکنون اطلاعات رخنمون‌های گسل‌ها از دسترس ما دور شده است و لازم است دستگاه‌هایی که مرتبط با امر ساخت‌وساز هستند، برای سازه‌های با درجه‌ی اهمیت بالا مانند بیمارستان‌ها، آتش‌نشانی‌ها و مدارس که بر روی زون گسل‌ها قرار دارند، تدابیری بیندیشند».

وی هدف از تهیه‌ی نقشه‌های گسل‌ها را جلوگیری از ساخت‌وساز در زون گسل‌ها و انتقال سازه‌ها از زون گسلی دانست و یادآور شد: «علاوه بر آن تلاش می‌شود که از این به بعد اطلاعات و داده‌های آیین‌نامه‌های ساخت‌وساز دقیق‌تر شود و استانداردهای ساخت‌وساز ارتقا یابد».

تهیۀ نقشۀ گسل ۵ کلانشهر

شهبازی با اشاره به تهیه‌ی نقشه‌ی گسل پنج کلانشهر تهران، مشهد، تبریز، کرج و کرمان، اظهار کرد: «با برگزاری جلساتی تاکید بر تهیه‌ی نقشه‌ی گسل‌های همه‌ی کلانشهرها بود و بر اساس مصوبات، شهرهایی که بیش از ۵۰۰ هزار نفر جمعیت دارند، مشمول اجرای این مطالعات هستند».

وی خاطرنشان کرد: «مخاطب خاص این نقشه‌ها سازمان راه و شهرسازی و وزارت کشور است، ضمن‌آنکه وزارتخانه‌هایی چون نیرو، نفت و شهرداری‌‌ها از دیگر بهره‌برداران این نقشه‌ها به شمار می‌روند».

شهبازی در خصوص تامین اعتبارات این طرح با بیان این‌که در سال گذشته مصوبات هیات دولت را در این زمینه داشتیم، گفت: «بر اساس این مصوبه، اعتباراتی باید در اختیار سازمان زمین‌شناسی قرار گیرد. کل این اعتبارات پرداخت نشد، ولی بخشی از آن به سازمان اعطا شد».

مدیرکل دفتر مخاطرات سازمان زمین‌شناسی با تاکید بر ضرورت تامین این اعتبارات، اظهار کرد: «ما انتظار داریم که دستگاه‌هایی مانند وزارت راه و شهرسازی، شهرداری‌ها و وزارت کشور که مخاطبان ما هستند، در اجرای این طرح و سایر حوزه‌های مخاطرات طبیعی، از محل‌های اعتباری که دارند، سازمان زمین‌شناسی را یاری کنند».

وی اختصاص یک تا سه درصد اعتبارات دستگاه‌ها به حوزه مخاطرات را یکی از راهکارهای تامین اعتبارات برای مطالعات این حوزه نام برد و ادامه داد: «صرف یک تا سه درصد اعتبارات به مخاطراتی چون سیل، زلزله، گرد و غبار و فرونشست تا ۸۰ درصد پیشگیری و افزایش عملکرد را به همراه دارد». /الف