گروه جامعه ـ دیدنِ ردّ زمخت لاستیک کامیون‌ها بر روی تن صاف و یک‌دستِ یک زمین پوشیده از خاکی خوشرنگ می‌تواند صحنه‌ی ناخوشایند و آزاردهنده‌ای باشد نه؟ ما این صحنه را در فیلمی دیدیم که چند روز پیش یکی از مخاطبان در اختیار «فردای‌کرمان» گذاشت. در این فیلم، جدال بین یک طبیعت آرامِ کویری با چرخ‌های کامیون‌ها به‌وضوح قابل مشاهده است. کامیون‌ها، خاک زیبا و خوشرنگی را از اینجا برمی‌دارند و به کجا می‌برند؟ این، سوالی بود که فرستنده‌ی فیلم با نگرانی پرسیده بود.
بعدا معلوم شد جایی که این فیلم و تعدادی عکس از آن گرفته شده، در استان کرمان است. اگرچه مکان دقیق آن معلوم نیست اما با پیگیری‌های فردای‌کرمان مشخص شد حوالی شهر صفائیه در نوقِ رفسنجان است که تپه‌های بلند ماسه‌بادی معروفی هم دارد. حالا سوال این شد: آیا برداشت خاکی که فیلم آن را نشان می‌داد، از دامن این تپه‌ها انجام می‌شود؟
حسینی، مسئول میراث‌فرهنگی شهرستان رفسنجان پس از مشاهده‌ی این فیلم اطمینان می‌دهد که این فعالیت که توسط معدن‌کاران در حال انجام است، در محدوده‌ی ممنوعه‌ی این تپه‌ها نیست.
اطلاعاتی که خبرنگار «فردای‌کرمان» کسب کرده اما نشان می‌دهد در محدوده‌‌هایی از این منطقه که تپه‌های ماسه‌بادی فراوانی وجود دارد، از سوی سازمان صنعت، معدن و تجارت استان کرمان، مجوزهایی برای برداشت ماسه‌بادی به معدن‌کارانی از بخش خصوصی داده شده است. تعداد این معادن اما دو یا سه تا بیشتر نبوده است با این وجود، یکی از این معادن را گویا چند سال پیش تعطیل کرده‌اند ولی دیگری هنوز فعال است. در همین حال، حسن‌شاهی، مسئول منابعطبیعی شهرستان رفسنجان در این‌باره در پاسخ به «فردای‌کرمان» می‌گوید: «مجوز فعالیت‌های معدنی را سازمان صمت صادر می‌کند و این معدنی که فعال است، پروانه‌ی اکتشاف و بهره‌برداری دارد». وی در پاسخ به این پرسش که آیا سازمان صمت از منابعطبیعی برای فعالیت این معادن استعلام گرفته است؟ توضیح می‌دهد: «استعلام گرفته شده و منابعطبیعی هم مجوز را داده است چون فعالیت این معادن، براساس ضوابطی که منابعطبیعی دارد مشکلی ندارد و تا زمانی که سازمان صمت مجوزها را تمدید و تائید کند از نظر منابع طبیعی مشکلی وجود ندارد».
وی در پاسخ به این‌که ارزش گردشگری این تپه‌ها آیا مدنظر نیست؟ می‌گوید: «بررسی کارشناسی این موضوع و تصمیم‌گیری در این‌باره برعهده‌ی دیگر سازمان‌های متولی است».
برخی از تپه‌ها تحت حفاظت میراث فرهنگی هستند
انتشار فیلم و عکس‌هایی از برداشت خاک در منطقه‌ای در نوق، بهانه‌ی خوبی است تا ارزش تپه‌های ماسه‌بادی این منطقه مورد توجه قرار گیرد. حسینی، مسئول میراث‌فرهنگی رفسنجان در این‌باره، از وجود تپه‌های ریز و درشت فراوان ماسه‌بادی در این شهرستان خبر می‌دهد و می‌گوید که در رفسنجان در گستره‌های وسیع و پراکنده‌ای، از این نوع تپه‌های ماسه‌بادی داریم که در حومه‌ی شهر صفائیه، این تپه‌ها ارتفاع خیلی بلندی هم دارند. علاوه بر این، به گفته‌ی حسینی، در روستای «اودرج» هم تپه‌هایی از این نوع وجود دارد که ارتفاع‌شان به چند صد متر می‌رسد! این شگفتی‌های روستای اودرج اما به‌دلیل عدم راه دسترسی، در امان مانده‌اند. هم از چشم‌ها و هم از دست‌ها. تپه‌های بلند ماسه‌بادی وسط یک دشت بزرگ در حوالی شهر صفائیه اما توانسته‌اند گردشگران را به‌سمت خود جلب کنند. در برخی از روزهای سال، ورزشکاران پاراگلایدر برای پرواز به این منطقه می‌روند، همچنین، عده‌ای هم به‌قصد ریگ‌نوردی و پیاده‌روی و تفریح به این دشت سر می‌زنند.
حسینی، مسئول میراث‌فرهنگی شهرستان رفسنجان در پاسخ به «فردای‌کرمان» از تلا‌ش‌هایی می‌گوید که برای حفاظت از تپه‌های ماسه‌بادی این شهرستان انجام داده‌اند: «در مناطق متعددی از شهرستان از این نوع تپه‌ها داریم. برخی از محدوده‌ها را توانسته‌ایم تحت‌حفاظت قرار دهیم اما برخی دیگر را نه. چون خیلی گستره‌ی وسیعی دارند و تحت حفاظت قرار دادن آن‌ها نیازمند آن است که همه‌ی دستگاه‌های مرتبط پای کار باشند».
وی سپس می‌گوید: «در حومه‌ی شهر صفائیه در نوق، منطقه‌ی خاصی داریم که تپه‌ها ارتفاع زیادی دارند. ما با کمک مسئولان محلی و دوست‌داران طبیعت، محدوده‌ای در اطراف این تپه‌های ماسه‌بادی که در برخی نقاط ارتفاع‌شان تا 50 متر هم می‌رسد را معین کرده‌ایم و درباره‌ی آن، با سازمان صمت هم توافقی کردیم و آن منطقه را داریم حفاظت می‌کنیم. دوست‌داران طبیعت نیز در این زمینه به ما کمک می‌کنند. در این محدوده هیچ فعالیت معدن‌کاری انجام نمی‌شود». حسینی از برنامه‌ریزی و پیگیری برای ثبت این تپه‌ها در لیست آثار طبیعی ملی خبر می‌دهد.
در همین حال، سیدمصطفی مرتضوی، دبیر انجمن میراب رفسنجان (از دوست‌داران میراث فرهنگی رفسنجان) به فردای‌کرمان می‌گوید که ارزش این طبیعت بکر و تپه‌های ماسه‌بادی آن‌طور که باید، شناسانده نشده است.
وی اظهار می‌کند: «این تپه‌ها، جزو ویژگی طبیعی منطقه هستند و می‌توان در قالب یک بسته‌ی گردشگری آن را هم به سرمایه‌گذاران و هم به گردشگران ارائه کرد ولی متاسفانه تاکنون در این زمینه اقدامی انجام نشده است. از طرفی، کشاورزان هم به خاکی که از این منطقه برداشته می‌شود برای تقویت مزارع و باغات خود نیاز دارند و از گذشته تاکنون از آن استفاده می‌کرده‌اند».
مرتضوی با بیان این‌که نمی‌توان به جنگ با مردم رفت، ادامه می‌دهد: «باید پیش از این، تدابیری اندیشیده می‌شد و این منطقه ثبت و حفاظت می‌شد. الان اما برای برخورد یا پیشگیری از چنین فعالیت‌هایی خلاء قانونی وجود دارد».
به گزارش فردای کرمان، این بررسی و پیگیری نشان داد که طبیعت نوق، سرشار از زیبایی‌های ناشناخته و تپه‌های ماسه‌بادی است که مورد توجه معدن‌کاران است اما دستکم بخش بزرگی از آن‌ها ارزش گردشگری و اکوتوریسم دارند. سازمان میراث فرهنگی اما هنوز در این خصوص برنامه‌ی مشخصی ندارد. /پ
نظر خود را بنویسید