اسما پورزنگی‌آبادی ـ از 46 هزار و 500 مترمربع فضایی که از سایت نمایشگاهی تهران به سیزدهمین نمایشگاه بین‌المللی گردشگری ایران و سی‌وسومین نمایشگاه ملی صنایع‌دستی داده شده است، 350 مترمربع از آنِ استان کرمان شده تا به ارائه‌ی خود و داشته‌های خود بپردازد و بتواند از سبد گردشگری ایران، سهمی برای خود بردارد؛ سهمی که تاکنون، ناچیز بوده است. کرمان در حالی 350 مترمربع از فضا را در اختیار دارد و تنها سه آژانس مسافرتی از این استان در آنجا حضور دارد و هیچ‌یک از هتل‌های کرمان هم در نمایشگاه نیستند که؛ اغلب استان‌ها حسابی دست‌پر در نمایشگاه حاضر شده‌اند.
شور استان‌ها در نمایشگاه پایتخت
در این نمایشگاه که از روز چهارشنبه شروع شده و تا امروز شنبه ادامه دارد، استان یزد 32 غرفه در هزار مترمربع زیربنا برپا کرده و نمایندگانی از بخش‌های گردشگری و صنایع‌دستی شهرستان‌های یزد، میبد، اردکان، تفت، ابرکوه، مهریز و بهاباد آنجا در حال ارائه‌ی داشته‌های خود هستند. ورودی سالن مربوط به غرفه‌های یزد، دو عروسک سنتی غول‌پیکر که یکی پیرمرد و دیگری پیرزنی با پوشش محلی است هم حضور دارند. یزدی‌ها که آماده‌ی میزبانی از جشنواره بین‌المللی عروسکی خود در روزهای نهم تا دوازدهم اسفندماه هستند، در این نمایشگاه، در کنار معرفی گسترده‌ی استان خود و ارائه‌ی پکیج‌های متعددی از انواع تورهای گردشگری، از شخصیت عروسکی یزد نیز رونمایی کردند. فاطمی، مدیرکل میراث‌فرهنگی استان یزد در صفحه‌ی اینستاگرام خود نوشت: «پنج سال پیش، با یک غرفهی 36 متری در تهران شروع کردیم و امسال در بزرگ‌ترین غرفه، نمایشگاه یزد را معرفی خواهیم کرد». یزد با شعار «یزد شهر رویاهای واقعی» ظرفیت‌های خود را در نمایشگاه سیزدهم ارائه می‌کند.
استان فارس هم در این نمایشگاه 500 مترمربع فضا را در اختیار دارد و هتل‌ها و آژانس‌های متعددی از جمله هتل بزرگ شیراز، هتل پرسپولیس، هتل شیرازیس، هتل‌های کریم‌خان زند، هتل آریو برزن و آژانس‌های گردشگری بهین بُرگ شیراز، تشکل حرفه‌ای اقامتگاه‌های سنتی فارس، اتحادیه تعاونی‌های صنایع‌دستی فارس، مجتمع فرهنگی و گردشگری مهستان و شهرستان‌های مرودشت و سپیدان نیز حضور دارند و بسیاری از صاحبان غرفه‌ها با پوشش محلی فارس در محل نمایشگاه حاضر شده‌اند.
استان سمنان نیز در این نمایشگاه غرفه‌های خود را با المان کاروانسرا طراحی و 15 غرفه را دائر کرده است تا ظرفیت‌های گردشگری و صنایع‌دستی خود را به بازدیدکنندگان ارائه کند. همچنین، در غرفهی سمنان، یک دالان گردشگری به منظور معرفی جاذبه‌های تاریخی، طبیعی، گردشگری و حیات‌وحش اختصاص داده شده و سمنانی‌ها که قصد کرده‌اند ۱۶ فرصت سرمایه‌گذاری را در این نمایشگاه ارائه کنند، غرفه‌ای را برای مذاکره و تبادل‌نظر با سرمایه‌گذاران نیز آماده کرده‌اند. در غرفهی سمنان همچنین، دانشگاه علوم‌پزشکی این استان غرفه دارد و در حال معرفی ظرفیت‌های گردشگری سلامت سمنان است.
استان خوزستان نیز در این نمایشگاه، غرفه‌های خود را در 600 مترمربع زیربنا برپا کرده است و بخش‌های مختلفی از این استان از ظرفیت هتل‌ها و بوم‌گردی‌ها تا تورهای گردشگری خود را به بازدیدکنندگان عرضه می‌کنند. خوزستانی‌ها نیز همچون بسیاری دیگر از استان‌ها، چنان گسترده و جدی در این نمایشگاه شرکت کرده‌اند که حتی از کلوچه‌ی سنتی دزفول هم غافل نشده و میزی برای معرفی آن نیز در نظر گرفته‌اند. یک مضیف عربی بزرگ در میانه‌ی غرفهی خوزستان برپاست؛ حضور تعداد زیادی از اهالی این استان با پوشش عربی یک‌دست سفید و بساط چای و قهوه‌ی منقلی به‌نماد آئین سنتی قهوه‌خوران خوزستان در ورودی این مضیف بر شکوه بیشتر این غرفه افزوده است. در غرفهی خوزستان، علاوه بر رونمایی‌های متعدد دیگر، از دو نمونه مانتوی سنتی این منطقه شامل مانتوی آبادان و مانتوی خوزستان که دو رنگ شتری و آبی دارد هم رونمایی شد؛ یکی به نماد رنگ خاک آبادان و دیگری نمادی از آبی بهمن‌شیر.
در این نمایشگاه، اغلب استان‌های کشور حضور دارند و علاوه بر فضای بسته‌ی سالن‌ها، در محوطه‌ی روباز نمایشگاه هم غرفه‌هایی برپا هستند و ارائه‌ی انواع مختلفی از صنایع‌دستی، وجود سیاه‌چادرهای عشایر مناطق مختلف ایران، اجراهای شاد گروه‌های موسیقی اقوام و عرضه‌ی خوردنی‌ها و سوغاتی‌های محلی بر تنوع نمایشگاه سیزدهم افزوده است.
جای خالی آثار جهانی شده
در غرفه‌های استان کرمان که در سالن 20 و 22 این نمایشگاه و در 350 مترمربع زیربنا برپا شده‌اند اما، هفت سایت ثبت جهانی شده در حد پوسترهایی کم‌کیفیت حضور دارند البته شهرداری و شورای شهر بم که غرفه‌شان جدا از غرفهی کرمان است، به ارگ بم پرداخته‌اند ولی نه از میمند خبری هست و نه از لوت. نام بیابان لوت را تنها اکوکمپ ستاره لوت است که در نمایشگاه کرمان زنده کرده است. از باغ شاهزاده ماهان و قنات‌های جهانی شده به‌ویژه قنات جوپار هم چندان خبری نیست. از بیش از 140 آژانس مسافرتی استان، تنها آژانس جنوب‌شرق و سروش‌گشت ایرانیان کرمان و بوم‌گشت حضور دارند و هیچ غرفه‌ای نیست که نام هتل‌ها و بوم‌گردی‌های استان را داشته باشد. در حالی‌که برخی استان‌ها از جمله مازندران، بوم‌گردی‌های نمادینی نیز در نمایشگاه برپا کرده‌اند که تماشای آن، رغبت حضور در فضایی که به تصویر کشیده‌اند را در بازدیدکنندگان صدچندان می‌کند.
غرفۀ ساده و ساکت کرمان
محمدرضا بهرامی، رئیس کمیسیون گردشگری اتاق کرمان هم این بی‌اعتنایی کرمانی‌ها به شرکت در نمایشگاه را تائید می‌کند و از همکاران خود در بخش خصوصی استان گلایه‌مند است. گلایه‌ای که در بدو افتتاح نمایشگاه در جمع خبرنگاران آن را بر زبان آورد: «از طرف همه‌ی استان‌ها می‌بینید که بخش خصوصی آمده و غرفه گرفته است اما بخش خصوصی ما در کرمان توقع دارد این کار (برپایی غرفه در نمایشگاه) را هم بخش دولتی انجام بدهد که با شرایط کنونی دولت این امکان وجود ندارد. اگر ما خواستار تحول در گردشگری هستیم باید همه دست به دست هم بدهیم. از حوزه‌ی صنایع‌دستی استان کرمان شرکت‌کنندگان بیش‌تری در نمایشگاه داریم و گلایه‌ی ما از آژانس‌های مسافرتی است. ما بیش از 140 آژانس داریم اما به جز سه آژانس، بقیه نیامده‌اند در حالی‌که ما حتی بیشتر از استان‌هایی مثل فارس و اصفهان محصول برای ارائه در نمایشگاه داریم».
در دومین روز از نمایشگاه، بهرامی درباره‌ی کم‌فروغی غرفهی کرمان به پرسش‌هایم پاسخ داد:
آقای بهرامی؛ من امروز به برخی از غرفه‌های نمایشگاه سر زدم. کرمان در حد و اندازه‌ی داشته‌هایش اینجا حضور ندارد.
بله متاسفانه. همان‌طور که دیروز هم گفتم ما در این زمینه مشکلاتی داریم. محل مناسبی هم در نمایشگاه نداریم و سالنی که به کرمان داده شده، مناسب نیست. البته برای حل این مشکل، امروز با مشارکت شهرداری کرمان و آژانس جنوب‌شرق و خود من، تدبیری اندیشیدیم تا قرعه‌کشی برگزار کنیم و چهار شب اقامت رایگان در کرمان، به کسانی می‌دهیم که در این قرعه‌کشی برنده شوند. با این کار می‌خواهیم مردم برای آمدن به سالن کرمان ترغیب شوند و امیدوارم تعداد بازدیدکنندگان بیشتر شود.
وقتی بازدیدکنندگان به اینجا می‌آیند ما باید از این فرصت برای ارائه‌ی ظرفیت‌های کرمان بهره ببریم. وقتی چیز زیادی برای عرضه نداریم، بازدیدکنندگان را هم به اینجا بکشانید، آیا فکر می‌کنید دستاوردی در حد انتظار داشته باشد؟
در حوزه‌ی صنایع‌دستی، استان کرمان خوب و قوی شرکت کرده است اما در بخش گردشگری، متاسفانه فقط سه آژانس حضور دارند. البته خود آقای فعالی، مدیرکل محترم میراث‌فرهنگی استان مدام در نمایشگاه حضور دارند؛ اتفاقی که فکر نمی‌کنم در هیچ‌یک از غرفه‌های نمایشگاه رخ داده باشد که مدیرکل تمام‌وقت در غرفه باشد. خود من هم به‌عنوان مسئول کمیسیون گردشگری اتاق حضور دائمی در نمایشگاه دارم تا به این شکل، ضعف‌ها را بتوانیم برطرف کنیم.
چرا بخش خصوصی کرمان به نمایشگاه نیامد؟
نمی‌دانم. این را شما بروید از فعالان بخش خصوصی استان بپرسید که چرا به نمایشگاه نیامدند. ما چندین‌بار از فعالان گردشگری استان دعوت کردیم، چندین‌بار خود آقای فعالی دعوت‌شان کرد، وقتی دیدیم استقبال نمی‌کنند شخصا دعوت‌شان کردم ولی باز هم می‌بینید که نیامدند.
آیا هزینه‌ی شرکت در نمایشگاه زیاد بود که نیامدند؟
نه. با یک هزینه‌ی خیلی کمی می‌توانستند شرکت کنند. کسی که کارش این است تور و بسته‌ی گردشگری بفروشد ولی در چنین نمایشگاهی که همه مشغول فروش محصولات خود هستند شرکت نمی‌کند جز رخوت دلیل دیگری می‌تواند داشته باشد؟
وقتی دعوت‌شان می‌کردید به شما دلیلی را اعلام نکردند که بگویند به‌خاطر آن به نمایشگاه نمی‌آیند؟ احیانا به موضوعی اعتراض ندارند؟
باورتان می‌شود خیلی‌هاشان اصلا در جلساتی که ما برای نمایشگاه داشتیم شرکت نکردند؟ کسانی که در جلسات شرکت کردند هم اغلب‌شان متاسفانه به نمایشگاه نیامدند. از آژانس‌ها جز همین سه دفتر کسی شرکت نکرده است.
چرا غرفهی بم از کرمان جدا شده است؟
جدا نشده است. متاسفانه، سالن خوبی که به ما ندادند، فضا را هم به این شکل تخصیص داده‌اند و ما وقتی دیدیم که بم فضای بیش‌تری هم می‌خواهد، غرفه‌ها را به این شکل در نظر گرفتیم و بم جدا از بقیه‌ی غرفه‌ها و کانترهای کرمان شد.
برخی استان‌ها فضای خیلی بزرگی در این نمایشگاه دارند. این سهم را خود برگزارکنندگان نمایشگاه برای هر استان تعیین می‌کنند یا خود استان‌ها؟
براساس درخواستی که خود استان‌ها دارند فضا را می‌دهند. ما درخواست نداشتیم. همین 350 مترمربع را می‌بینید که اتاق بازرگانی و شهرداری‌ها هزینه‌اش را دادند. اگر متقاضی بیش‌تری داشتیم، می‌توانستیم حتی یک سالن کامل را برای کرمان در نظر بگیریم. امسال یزد هزار متر فضا گرفته و همه‌ی بخش خصوصی این استان آمده است. من گلایه‌ام از این بابت است. تا خودمان نخواهیم برای کرمان اتفاقی نمی‌افتاد. همیشه هم که نمی‌شود تقصیرها را گردن مسئولان بیاندازیم وقتی خودمان حرکتی انجام نمی‌دهیم.
در این دو روز که از نمایشگاه بازدید کردید؛ برای خود شما کدام بخش از نمایشگاه جذابیت بیش‌تری داشته است؟
غرفه‌های صنایع‌دستی و اجرای موسیقی‌های محلی.
***
در میانه‌ی سالن 20، 22 سایت نمایشگاهی تهران، فضایی مستطیلی شکل و ساده قرار دارد که رنگ غالب آن سفید است و نماد و نشانه‌های روشنی هم از استان کرمان، برخلاف آنچه اغلب استان‌ها انجام داده‌اند، در طراحی این غرفه به‌کار نرفته است. اینجا، همه‌ی حضور کرمان در نمایشگاه سیزدهم است. برخی از فعالان حوزه‌ی گردشگری استان کرمان در این غرفه مستقر شده‌اند تا به‌سهم خود در معرفی استان بکوشند. کرمان‌لند، اکوکمپ ستاره لوت، تریپ‌ساز، آژانس مسافرتی جنوب‌شرق، شهرداری کرمان، کمیسیون گردشگری اتاق کرمان، فرمانداری ویژه رفسنجان، نماینده‌ای از انجمن راهنمایان گردشگری و جامعه‌ی هتل‌داران استان و یک میز هم از گروه زنان «گوجینو» و محلی برای عرضه‌ی سوغات و خوردنی‌های سنتی کرمان در این بخش از غرفه‌های کرمان حضور دارند.
تنها 5 شهرستان شرکت کردند
غرفهی دیگری، کمی آن‌سوتر، متعلق به شورای شهر و شهرداری بم است که به‌صورت جداگانه از کرمان، در معرفی جاذبه‌های این شهرستان می‌کوشند. در بخش گردشگری، به‌جز بم و رفسنجان، هیچ‌یک از دیگر شهرستان‌های استان کرمان در این نمایشگاه حاضر نشده‌اند. در بخش صنایع‌دستیِ غرفهی کرمان در نمایشگاه تهران اما، سیرجان با گلیم شیریکی‌پیچ جهانی‌اش، شهربابک با فیروزه‌اش و قلعه‌گنج با حصیربافی‌اش حاضر شده‌اند.
فریدون فعالی، مدیرکل میراث‌فرهنگی استان کرمان ساعتی پس از افتتاح نمایشگاه در جمع خبرنگاران در پاسخ به فردای‌کرمان که چرا سایت‌های جهانی ما در این نمایشگاه معرفی نشده‌اند؟ گفت که ما فرصت حضور در نمایشگاه را برای همه ایجاد کردیم و به همه اعلام کردیم تا شرکت کنند. شهرداری بم و کرمان و فرمانداری رفسنجان آمدند. خودشان باید احساس نیاز می‌کردند؛ مثلا برای میمند، دهیاری روستا و شهرداری و فرمانداری شهربابک باید می‌آمدند. ما به‌عنوان دستگاه متولی، در حد معرفی ظرفیت نمایشگاه، اقدام کردیم.
او به کانترهایی اشاره کرد که برای جوامع تحت پوشش میراث‌فرهنگی در نظر گرفته‌اند و تاکید کرد که ما این فرصت را ایجاد کردیم تا همه حضور یابند و استان را معرفی کنند.
فعالی در ادامه توضیح داد: «آقای بهرامی به درستی اشاره کرد که بخش خصوصی باید در این فرصتی که به وجود آمده حضور می‌یافت و داشته‌های کرمان را خیلی خوب معرفی و بسته‌های سفر و تخت‌های هتل‌ها و تورها را به فروش می‌رساند. چیزی که در تمام نمایشگاه‌های معتبر دنیا رایج است که در آن، بسته‌های سفر به معرض فروش می‌رسد و رقابت هم بین شرکت‌کنندگان وجود دارد تا هرکدام سهم بیش‌تری داشته باشند».
او در عین‌حال گفت همین که امسال از بخش خصوصی دعوت کردیم تا خودشان بیایند کرمان را معرفی کنند بهترین نقطه‌ی قوت این نمایشگاه است اما شاید انتظارات برآورده نشده است چرا که کرمان ظرفیتی خیلی بیش از این دارد.
همبستگی نداریم
حضور کمرنگ بخش خصوصی در نمایشگاه گردشگری گلایه‌ی مجتبی دهقانی، مدیر آژانس جنوب‌شرق کرمان را نیز به‌دنبال داشت: «بخش خصوصی از مشکلات و تحریم‌ها و کسادی بازار گردشگری گلایه دارد ولی از این ظرفیت ببینید چه‌طور استفاده می‌کند. استان‌های همجوار ما با پتانسیل‌هایی خیلی کمتر از ما، دارند بهره‌ی بسیار بیش‌تری از بازار گردشگری می‌برند ولی ما متاسفانه عقب افتاده‌ایم چون همه نشسته‌ایم و توقع داریم دولت کاری انجام بدهد و همت خودمان کمتر شده است. آقای فعالی چه‌قدر می‌تواند هزینه کند در مجموعه‌ای که برای هزینه‌های خودشان مشکل دارند. نمی‌توان چنین توقعی داشت. جامعه‌ی بزرگ گردشگری ما همبستگی و هم‌افزایی ندارد تا از این فرصت برای معرفی استان و خودش استفاده کند. کسی قرار نبود پولی بابت آن بدهد و می‌توانست رایگان باشد ولی شرکت نکردند».
این نمایشگاه که کرمان در آن ندرخشید، تا امروز شنبه برپاست. بنا به اعلام متولیان، در سیزدهمین دوره از نمایشگاه بین‌المللی گردشگری ایران، 958 شرکت داخلی، 43 شرکت خصوصی از پنج کشور و 18 نمایندگی از 13 کشور حضور یافته‌اند. همچنین، 390 شرکت صنایع‌دستی، 148 آژانس، 72 هتل، 124 بوم‌گردی، 75 شرکت دیجیتال گردشگری و 165 شرکت حمل‌ونقل شرکت کرده‌اند.
علی‌اصغر مونسان، وزیر میراث‌فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری در افتتاحیه‌ی این نمایشگاه، از آماده شدن سند توسعه گردشگری که در انتظار تصویب دولت است خبر داد و گفت که برنامه‌ی ملی گردشگری که با همکاری سازمان جهانی گردشگری و دفتر یونسکو در حال آماده‌سازی است تا ابتدای تابستان به نتیجه می‌رسد. او نوید روزهای خوب گردشگری در ایران را هم داد و با اشاره به تاثیر التهابات و حوادث چند ماه اخیر در کشور تصریح کرد که «در جنگ، گردشگری را سرپا نگه داشتیم، حالا هم می‌توانیم». ولی تیموری، معاون گردشگری کشور هم در جریان مراسم افتتاح این نمایشگاه، از سفرای کشورهای خارجی خواست تا هشدار امنیتی برای منع سفر به ایران را حذف کنند و گفت که سلامتی و رضایت میهمانان ایران، دغدغه‌ی تک‌تک ماست.
غرفه‌های پر از جنب‌وجوش نمایشگاه سیزدهم گردشگری یعنی ایران، به بازار پررونق گردشگری جهان چشم امید دوخته است و در تکاپوی جدی برای جذب گردشگران است. کرمان اما کجای این رقابت ملی و بین‌المللی قرار دارد و در این بازار می‌خواهد چه نقشی ایفا کند؟ / الف
عکس اصلی گزارش: کرمانشهر آنلاین / ابوذر احمدی‌زاده
*توضیح: در این گزارش، پس از انتشار، تغییری جزئی ایجاد شد؛ در اظهارات محمدرضا بهرامی، هم در بخش اول و هم در پاسخ به سوال دوم، تعداد آژانس‌های شرکت‌کننده در نمایشگاه، یک آژانس ذکر شده بود. پس از انتشار مصاحبه، مدیر آژانس سروش گشت ایرانیان کرمان در تماس با «فردای‌کرمان» به این موضوع انتقاد و اعلام کرد که سه آژانس بوده‌ایم. این آژانس، در غرفهی شهرداری کرمان فعالیت می‌کرده است. در پی این انتقاد، از طرف «فردای‌کرمان» با بهرامی تماس گرفته شد و او توضیح داد که سه آژانس در نمایشگاه حضور داشتند اما تنها آژانس جنوب‌شرق بوده که بابت شرکت در نمایشگاه هزینه کرده است. بدین‌وسیله این بخش از اظهارات بهرامی اصلاح می‌شود.
نظر خود را بنویسید
نظرات