فردای‌کرمان ـ گروه جامعه: در این روزهای کرونایی، در بیرون از خانه، حتما ماسک بزنیم یا نه؟ گرمای هوا بر کرونا تاثیر دارد یا نه؟ آیا پاییز و زمستان مجدد کرونا شیوع پیدا می‌کند یا نه؟ کشف واکسن و داروی قطعی برای کرونا در دنیا به کجا رسید؟ امیدی هست که همین زودی‌ها واکسن و دارو به بازار بیاید؟ علائمی شبیه سکته‌مغزی هم آیا از نشانه‌های کروناست؟ پیش‌بینی دانشمندان سنگاپوری که متن آن این روزها در فضای مجازی دست به دست می‌شود و می‌گویند تا چه تاریخی، کرونا در ایران و جهان تمام می‌شود درست است یا نه؟ دکتر نوذر نخعی، استاد پزشکی اجتماعی دانشگاه علوم‌پزشکی کرمان براساس آخرین یافته‌های علمی در دنیا به این پرسش‌ها پاسخ داد که در ادامه می‌خوانید.
به گزارش خبرنگار فردای‌کرمان، دکتر نخعی، عصر چهارشنبه دهم اردیبهشت‌ماه، در یک نشست خبری مجازی درباره‌ی ضرورت یا عدم ضرورت استفاده از ماسک با اشاره به وجود انواع مختلف ماسک در بازار، یادآور شد که پزشکان و پرستاران و کسانی که با بیماران قطعی کرونا در ارتباط نزدیک هستند نیاز است که ماسک بزنند اما برای دیگر افراد جامعه، این هشدار وجود دارد که استفاده از ماسک، یک اطمینان‌خاطر کاذب ایجاد کند چرا که نوع ماسک و نحوه‌ی استفاده از ماسک می‌تواند خود باعث انتقال ویروس به کسی شود که ماسک را بر صورت می‌زند. به گفته‌ی نخعی، برای اینکه بدانیم چه کاری علمی‌تر و اصولی‌تر است، یا باید به مقالات معتبر دنیا مراجعه کنیم و یا به سازمان‌های مرجع و معتبر از جمله سازمان بهداشت جهانی. او گفت: «در آخرین گزارش این سازمان درباره‌ی استفاده از ماسک آمده که اگر افرادی غیر از پرسنل بهداشتی و درمانی و نزدیکان با بیماران از ماسک استفاده کنند احساس امنیت کاذب در آن‌ها ایجاد می‌شود ضمن اینکه هزینه‌های بی‌مورد هم به خانواده تحمیل می‌شود و ممکن است باعث کمبود ماسک و نرسیدن آن به بیمارستان‌ها بشود». وی افزود: «مهم‌ترین موضوع در این‌باره، ایجاد اطمینان کاذب است. سازمان بهداشت جهانی تصریح می‌کند به جای ماسک، فاصله‌گذاری را رعایت کنید».
ماسک اطمینان خاطر کاذب ایجاد می‌کند
وی سپس توضیح داد: «اما سوال مطرح است اگر به جای شلوغی رفتیم آیا مجبوریم از ماسک استفاده کنیم؟ توصیه این است که اولا سعی کنید به مکان‌های شلوغ نروید. اگر هم مجبور بودید، ساعاتی را انتخاب کنید که آن مکان خلوت است».
وی توصیه‌ی مرکز مبارزه و کنترل بیماری‌های اروپا درباره‌ی استفاده از ماسک را هم یادآور شد: «این مرکز گزارشی در همین ماه منتشر کرده و حتی از سازمان بهداشت جهانی هم بیشتر بر روی ماسک خط قرمز کشیده و اصلا توصیه نمی‌کند و معتقدند ریسک را بیشتر می‌کند. در این گزارش، تاکید شده کسانی که با بیمار سروکار دارند از ماسک استفاده کنند. مردم عادی معمولا بلد نیستند چه‌طور از ماسک استفاده کنند و همین، می‌تواند خطرآفرین باشد. دو هفته پیش، گزارشی آمد که ویروس کرونا بیش از هفت روز می‌تواند در پارچه‌ی ماسک زنده بماند. همین گزارش مرکز مبارزه بیماری‌های اروپا، تصریح می‌کند ماسک‌های خانگی منافذ بسیار بزرگی دارند و اثربخشی را کم می‌کنند و ضرر بیش‌تری هم دارند».
نخعی ادامه داد: «در گزارش سی‌بی‌سی یا همان مرکز مبارزه با بیماری‌های آمریکا اما توصیه می‌شود اگر ماسک خانگی بزنید از نزدن آن بهتر است. پس، بین دو مرکز علمی، اختلاف فاحش وجود دارد. به نظر می‌رسد این مرکز در آمریکا، تحت فشارهای سیاسی و با توجه به شیوع بالای مرگومیر در آمریکا، چنین توصیه‌ای را مطرح کرده‌اند تا شاید تاثیر حتی اندکی داشته باشد».
فاصله‌گذاری، مهم‌ترین اصل پیشگیری است
وی در ادامه گفت: «فاصله‌گذاری اجتماعی و هوشمندی مردم، عامل اصلی در پیشگیری از بیماری است». نخعی افزود: «در این بیماری، هوشمندی خیلی مهم است. همین‌طور که وقت خروج از خانه، در منزل را قفل می‌کنیم و یا ماشین خود را در جای امن می‌گذاریم یعنی با هوشمندی اموال خود را از دستبرد سارقان حفظ می‌کنیم، در حال حاضر هم در برابر این ویروس باید هوشمندانه عمل کنیم».
تاثیرات آب‌وهوا بر کرونا
نخعی سپس درباره‌ی اینکه آیا گرمای هوا بر این ویروس کرونا تاثیر دارد یا خیر؟ توضیح داد: «در این‌باره، دو سوم مقالاتی که در یک ماه اخیر چاپ شده، می‌گویند موثر است و بقیه می‌گویند موثر نیست. به نظر می‌رسد مقالاتی که می‌گویند موثر است را بیشتر بتوانیم تایید کنیم. در بررسی‌هایی که در ترکیه صورت گرفته، علاوه بر درجه حرارت، سرعت باد 14 روز قبل و جمعیت منطقه و میزان تراکم آن هم موثر بوده است».
وی افزود: «نباید بگوییم امروز دمای هوا چند است و براساس آن اقدام کنیم. کسانی که به ادارات و شهرداری‌ها و دادگاه‌ها مراجعه می‌کنند باید در خاطر داشته باشند تراکم جمعیت و عدم رعایت فاصله‌ی لازم از هر موضوع دیگری بر این ویروس بیشتر تاثیر دارد».
استاد پزشکی اجتماعی دانشگاه علوم‌پزشکی کرمان اظهار کرد: «مطالعه‌ی خوبی هم در چین انجام شده که 21 شهر در ایتالیا و 21 شهر در ژاپن و 30 شهر در چین در آن دیده شده است. براساس این مطالعات، مشخص شد که هوای نسبتا خنک برای این ویروس خوب است. بهترین رطوبت (برای اینکه کرونا نتواند رشد کند)، 60 درصد است. رطوبت خیلی زیاد یا خیلی کم، خوب نیست. سرعت باد هم خیلی موثر است. سرعت 10 تا 15 کیلومتر در ساعت سرعت خوبی نیست ولی بیش از 20 کیلومتر باشد خوب است».
وی افزود: «پس، علاوه بر درجه حرارت، رطوبت و سرعت باد موثر است». نخعی اضافه کرد: «اختلاف دمای صبح و شب هم اگر زیاد باشد گفته می‌شود که موثر است».
وی در عین‌حال تصریح کرد: «خیلی روی آب‌وهوا متمرکز نشوید. اگر تجمعات شکل بگیرد و فاصله‌گذاری اجتماعی رعایت نشود، شیوع سرعت می‌گیرد».
وی با بیان اینکه نباید گول آب‌وهوا را بخوریم ولی می‌توان به تاثیرات آن امید داشته باشیم، گفت: «در کرمان، طوری نشود که مثل بندرعباس و خوزستان که با افزایش زیاد مبتلایان مواجه شده‌اند بشویم. کسانی که مثلا در شهداد یا قلعه‌گنج هستند نباید به شرایط آب‌وهوایی دل ببندند و دیگر نکات را فراموش کنند. تنها با فاصله‌گذاری اجتماعی است که مشکلی پیش نمی‌آید».
وی ادامه داد: «اصناف به توصیه‌های بهداشتی خوب عمل کردند، نظارت خوبی هم بر آن‌ها می‌شود و برخی از اصناف از برخی ادارات بهتر رعایت می‌کنند».
نخعی تصریح کرد: «اگر مردم در ایام عید نوروز همکاری نمی‌کردند الان فاجعه داشتیم. الان هم که مجدد رفت‌وآمدها برقرار شده، بیماری کمی رشد افزایشی دارد البته نه شدید».
وی سپس گفت: «گرما ویروس را کمی ضعیف می‌کند اما می‌بینید که طی روزهای گذشته، بیماری در مناطق گرمسیری کشور، رشد فزاینده داشته است و خوشبختانه شدت این رشد در کرمان کمتر است چون مردم تا حد زیادی رعایت می‌کنند».
نخعی تاکید کرد که هرگونه برگزاری مراسم و تجمع‌ها می‌تواند ابتلا به کرونا را در استان شدت بخشد.
آخرین خبرها از واکسن و داروی کرونا
وی در ادامه، در پاسخ به این پرسش فردای‌کرمان که آیا از تلاش‌های جهانی برای کشف واکسن یا داروی کرونا نتایج امیدبخشی حاصل شده یا خیر؟ توضیح داد: «دیشب گزارشی در این‌باره خواندم. یک لیست چهار صفحه‌ای از داروهایی که در حال بررسی است وجود داشت. هر دارویی که احتمال داده می‌شده تاثیر داشته باشد در حال آزمایش است ولی تاکنون، هیچ دارویی به هیچ عنوان به‌طور قطعی مطرح نیست و همه در حال بررسی است».
وی درباره‌ی واکسن کرونا هم اظهار کرد: «درباره‌ی ابولا شش سال طول کشید تا واکسن آن ساخته شد، اچ‌آی‌وی وقتی آمد، گفتند دو سال یا پنج سال دیگر واکسن آن می‌آید. 40 سال گذشته و هنوز واکسن نیامده است. البته نمی‌توان این شرایط را به کرونا هم تعمیم داد بلکه می‌خواهم بگویم ساخت واکسن هم به این راحتی نیست». وی اضافه کرد: «چیزی که اکنون مهم است این است که سبک زندگی‌مان را طوری تغییر دهیم که کمترین خسارات را در این اپیدمی ببینیم».
تغییر علائم کرونا
نخعی درباره‌ی تغییر علائم کرونا نیز در پاسخ به فردای‌کرمان توضیح داد: «در گزارشی که چند روز پیش از سوی سی‌بی‌سی آمریکا منتشر شد، شش علامت دیگر برای کرونا اضافه شده بود اما علائمی که به وضوح دیده می‌شود تغییر شدیدی نکرده طوری که پزشک نتواند آن را تشخیص دهد. از دست دادن حس بویایی یا چشایی، یا بی‌علامت بودن که 20 روز است دارد پررنگ می‌شود و علائم پوستی و قرمزی چشم هم اخیرا دارند به‌عنوان علائم کرونا مطرح می‌شوند». استاد پزشکی اجتماعی دانشگاه علوم‌پزشکی کرمان افزود: «از چهار، پنج روز قبل ضعف و فلج اندام‌های تحتانی نیز مطرح شده است. فرد با تشخیص بیماری‌هایی شبیه سکته مغزی مراجعه کرده که متوجه شدند مبتلا به کروناست. اینکه چرا این علائم در برخی افراد نمودار می‌شود را نمی‌توان به طور دقیق پاسخ گفت».
در تابستان هم کرونا هست
وی در پاسخ به این پرسش «فردای‌کرمان» که آیا در تابستان بدون کرونا می‌توانیم زندگی کنیم؟ توضیح داد: «15 درصد از سرماخوردگی‌ها، مربوط به کرونا ویروس‌هاست ولی جالب این است که در تابستان خیلی کم سرما می‌خوریم ولی باز هم امکان آن وجود دارد. پس نباید بگوییم در تابستان کرونا به صفر می‌رسد. انتظار داریم در تابستان هم باشد ولی با مقدار کمتری. همه چیز به رفتار ما بستگی دارد».
نخعی افزود: «درباره‌ی اینکه آیا در پاییز و زمستان مجدد کرونا شیوع می‌یابد، اکثر منابع می‌گویند به احتمال زیاد این‌طور خواهد بود اما برخی گزارش‌ها می‌گویند مثل سارس 2003 که خود به خود رفت، این ویروس هم خود به خود از بین می‌رود».
رد ادعای سنگاپوری‌ها
وی در پاسخ به پرسش دیگر فردای‌کرمان مبنی بر اینکه پیش‌بینی دانشمندان سنگاپوری مبنی بر اینکه اپیدمی کرونا در جهان تا 11 آذرماه امسال و در ایران، تا هفتم مهرماه کاملا به پایان می‌رسد چه‌قدر مورد تایید است؟ تصریح کرد: «درباره‌ی این اپیدمی، حتی متخصصان برجسته‌ی دنیا هم نمی‌توانند با اعداد و ارقام و دقیق صحبت کنند. هرکس چنین مسائلی را مطرح می‌کند انگار علم غیب داشته است، کسی با شهامت چنین چیزی را نمی‌تواند بگوید و تایید هم نشده است».
دلیل آمار متفاوت مرگ در برخی کشورها
نخعی در پاسخ به پرسش دیگری مبنی بر اینکه چرا مرگومیر بابت کرونا در برخی کشورها بالاست؟ اظهار کرد: «چون اکثریت جمعیت، پیر هستند و میانگین سنی بالایی دارند».
وی ادامه داد: «این سوال هم مطرح است که چرا آمار مرگومیر کرونا در هندوستان با وجود جمعیت یک میلیاردی آن بالا نیست؟ در این‌باره گفته می‌شود که 82 درصد مرگ‌های هندوستان در خانه رخ می‌دهد و مردم به بیمارستان مراجعه نمی‌کنند، ضمن اینکه حدود 80 درصد مرگ آن‌ها ثبت نمی‌شود. در نتیجه آمار دقیق نیست در کنار این، جوان بودن جمعیت این کشور هم البته نقش دارد». وی افزود: «برخی هم می‌‌پرسند چرا در ژاپن آمار مرگ بالا نیست؟ هنوز برای این پرسش، پاسخ قطعی داده نشده و آن را حتی یک راز و رمز تلقی می‌کنند. البته وزیر سابق بهداشت این کشور می‌گوید آمارهای واقعی، ده برابر این ارقام فعلی است و دقیق نیست». وی اضافه کرد: «خیلی براساس آمار کشورهای دیگر نمی‌توان به نتایج قطعی‌ای رسید». / الف
نظر خود را بنویسید