گروه اقتصاد ـ در حالی‌که باور اغلب کارشناسان و مدیران دولتی بر این است که هندوانه محصولی آب‌بر بوده و باید از جمع تولیدات کشاورزی حذف شود، یکی از کارشناسان در قالب یادداشتی و به استناد تحقیقاتی که صورت گرفته، این باور را به چالش کشیده و آن را چندان صحیح نمی‌داند.
به گزارش فردای‌کرمان، این یادداشت را که «مریم حسنی‌سعدی» در فصلنامه گفت‌وگوی آب منتشر کرده در شماره‌ی اخیر هفته‌نامه استقامت منتشر شده که در اینجا بازنشر داده می‌شود:
«سرگذشت پر فراز و نشیب هندوانه نمونه بارزی از ناکارآمدی و عدم درک صحیح بوروکراسی دولتی از بخش کشاورزی است که نتیجه‌ای جز ضرر و خسارت عاید دیگری برای کشاورزان به همراه نداشته است. برای کشاورزان هندوانه‌کار، تحمل رنج کشت و اما و اگرهای زمان فروش، کم نبوده است که تصمیمات خلق‌الساعه و بی‌منطق کارگزاران دولتی، آسیب‌های خانمان‌براندازی به این قشر زحمتکش تحمیل کرده است. بازخوانی داستان تلخ هندوانه گواهی بر این مدعاست. در چند سال گذشته، آتش انتقادهای مسئولان و کارشناسان به «آب‌بر بودن هندوانه» شعله‌ور شده، در حالی که این محصول برخلاف ظاهر آبدارش، جزو محصولات پربازده و کمترین نیاز به آب است. شگفت‌آور این‌جاست که کارگزاران دولتی با برگزاری همایش‌ها، صدور بخشنامه‌ها، دستورهای کتبی، تشکیل گروه‌های گشت و بازرسی و با ارعاب و تهدید، کشاورزان را از کاشت هندوانه منع می‌کنند و پیشنهاد جایگزینی کاشت گندم و ذرت دانه‌ای را که جزو محصولاتی به شمار می‌آیند که برای تولید هر کیلو نیاز به مصرف آب بیشتری نسبت به هندوانه دارند می‌دهند. دولتمردان آن‌چنان در عزم خود راسخ بودند که حتی پای قوه قضائیه را هم در تهدید کشاورزان به نکاشتن هندوانه باز می‌کنند. تکفیر کشت هندوانه تا جایی ادامه داشت که وزرای کشاورزی و نیرو در بازدید مشترک از شهرستان پیشوا در تاریخ ۱۲/۴/۹۴ با کشت هندوانه مخالفت کردند. محمود حجتی گفت: «ترجیح می‌دهیم محصولاتی در کشور تولید شوند که دارای مزایای نسبی، ارزش‌افزوده و کمترین نیاز به آب باشند.» و حمید چیت‌چیان با استناد به «بررسی دقیق» و «محاسبات علمی» و «کارشناسی‌شده» در زمینه‌ی تولید و صادرات برخی محصولات کشاورزی اظهار داشت: «حقیقتا صادرات هندوانه به علت این‌که برای تولیدش باید میزان زیادی آب مصرف شود عاقلانه و منطقی نیست».
نکته‌ی جالب این‌که در آبان‌ماه سال ۹۴ عباس کشاورز معاون وزیر کشاورزی با استناد به بررسی‌ها و تحقیقات صورت‌گرفته در معاونت زراعت وزارت جهاد کشاورزی، اعلام کرد: «هندوانه جزو محصولات آب‌بر نیست». در پائیز ۹۵ مقاله‌ای با عنوان «ارزیابی معیارهای الگوی کشت از منظر بهرهوری آب» از سوی اندیشکده تدبیر آب ایران منتشر شد که نشان می‌داد هندوانه از جمله محصولاتی است که بیش‌ترین مزیت و کمترین نیاز به آب و بیش‌ترین ارزش‌افزوده را به ازای یک متر مکعب آب مصرف شده در بین محصولات زراعی دارد. این مطالعه نشان می‌دهد سیاست منع کشت هندوانه که ظاهرا با انگیزه‌ی حفظ ذخایر آبی کشور اتخاذ شده، در واقع چنانچه ۲۱ میلیارد متر مکعب آب مجازی ۱۳ میلیون تن گندم مورد نیاز سالانه کشور، در صورتی که با ارز حاصل از کشت و صادرات هندوانه تامین گردد، مقدار آب مجازی صادرشده کمتر از چهار میلیارد متر مکعب خواهد بود. به زبان ساده‌تر، تامین گندم مورد نیاز کشور از ارز حاصل از صادرات هندوانه به معنی صرفه‌جویی در مصرف آب گران‌قیمت داخلی به میزان بیش از ۱۷ میلیارد متر مکعب در سال می‌باشد.
تأسف‌آور است که همچنان بعد از اعلام مسئولان وزارت جهاد مبنی بر بهرهوری بالای هندوانه به ازای مصرف یک متر مکعب آب، متولیان آب، کشاورزان را تهدید و ارعاب می‌کنند. برای نمونه در اسفند ۹۵ رئیس شرکت آب منطقه‌ای کهگیلویه و بویراحمد تابع وزارت نیرو اعلام کرد حکم قطع برق ۱۴۰ نفر از کشاورزان که «قصد» کشت هندوانه در سال جاری را دارند گرفته شده است! و همچنین در فروردین ۹۶ شورای تامین و کارگروه کشاورزی، آب و منابع طبیعی شهرستان فراهان با برگزاری جلسه‌ای، ممنوعیت کشت هندوانه را طی اطلاعیه‌هایی منتشر می‌کند!
نظر خود را بنویسید