مینا قاسمی - سال ۱۳۷۲ که دانشکده هنر در دانشگاه شهید باهنر کرمان تاسیس شد مقرر شد تا رشته‌ی تئاتر نیز در کنار دیگر رشته‌های هنری دانشجو بپذیرد. اما عملا از سال 78 بود که دانشگاه اعلام ظرفیت کرد. آن زمان تنها یک نفر در این رشته ثبت‌نام کرد و همین، موجب انحلال این رشته در دانشگاه شد. پس از آن، 22 سال گذشت تا اینکه دانشگاه باهنر مجددا پذیرش دانشجویان رشته‌ی تئاتر را از سر گرفت؛ یعنی در سال تحصیلی ۹۵-۹۴ و از قضا، از همین سال هم بود که دیگر پذیرش دانشجو متوقف شد. سال گذشته، هفته‌نامه استقامت (شماره‌ی 607 ( گزارشی منتشر کرد که در آن، نظرات دکتر محمد ایرانمنش، رئیس دانشکده هنر و معماری صبا؛ دکتر یدالله آقا عباسی، استاد بازنشسته دانشگاه و پشتیبان رشته تئاتر در دانشگاه؛ سکینه عربنژاد، مترجم حوزه ادبیات نمایشی و مدرس تئاتر در دانشگاه و عبدالرضا قراری کارگردان و رئیس انجمن هنرهای نمایشی شعبه استان کرمان را درمورد این تصمیم غافلگیرکننده جویا شد.
در آن زمان، دکتر محمد ایرانمنش دلیل عدم جذب هیات علمی این رشته را مراجعه‌ی افرادی دانست که واجد شرایط مصوبه وزارت علوم (داشتن مدرک دکتری) نبودند و یک نفر هم که مراجعه کرده بود، دانشگاه به دلیل کبر سن او را نپذیرفت. او همچنین به ضعف امکانات سخت‌افزاری رشته تئاتر در دانشگاه باهنر اشاره کرد و از گله و شکایات دانشجویانی گفت که از ایمن نبودن کف سالن پلاتویی که برای دانشجویان اختصاص یافته بود احساس خطر می‌کردند و تاکید داشتند که باید تجهیز شود. او تمام عوامل و مشکلات را برشمرد و سرانجام اعلام کرد که این رشته در آن سال به دلیل نداشتن استانداردهای موجود برای پذیرش و تربیت دانشجو، تا یک سال پذیرفتن دانشجو را متوقف می‌کند و تا زمانی که به درخواست‌های دانشگاه برای رفع مشکلات توجه و پاسخ داده نشود دانشجو نمی‌گیریم.
دکتر یدالله آقا عباسی هم در این‌باره نیز به مشکلات و موانع مربوط به جذب هیات علمی اشاره کرد و گفت: «از زمان تاسیس رشته تئاتر سه سال گذشته و در این سه دوره نیز شرایط به همین شکل بوده که هست. حالا من نمی‌دانم چرا یکدفعه دانشکده به این فکر افتاده که امکانات ندارد و کسی را ندارند. خودشان کسی را نگرفته‌اند، می‌گویند کسی را نداریم. کسی را منتقل نکردند، می گویند کسی را نداریم، پول ندادند یک اطاق را با یک هزینه‌ی حداقلی برای تمرین و اجرای بچه‌ها ایزوله کنند، می‌گویند امکانات و جا نداریم».
این استاد بازنشسته دانشگاه خاطرنشان کرد: «البته آنها می‌گویند، فقط امسال دانشجو نمی‌گیرند و سال آینده دانشجو خواهند گرفت، من هم گفته‌ام، باید خاطر جمع باشم که فقط امسال دانشجو نمی‌گیرند و جذب دانشجو در سال‌های بعد ادامه خواهد داشت، وگرنه، من هم دیگر نخواهم رفت که شاهد مرگ تدریجی این رشته باشم، آنها هم اطمینان می‌دهند و می‌گویند به مجرد اینکه دانشگاه امکانات را بدهد ما جذب دانشجو را از سر می‌گیریم. با اینحال من نگرانم چون اراده‌ای پشت قضیه نیست که از رشته‌ی تئاتر مراقبت کند و من هم دیگر در موقعیت یک نفر نیروی بازنشسته‌ی مدعو، نمی‌توانم کاری بکنم».
سکینه عربنژاد اما در آن گفت‌وگو تمام مشکلات موجود را با مذاکره و گفت‌وگو قابل حل دانست و در این‌باره تاکید کرد: «درست است که بچه‌ها مشکلاتی دارند، اما این مشکلات به راحتی قابل حل هستند و نابخشودنی است اگر به خاطر عدم امکانات صورت یک مسئله پاک شود، دانشگاه باید به حل مساله فکر کند نه توقف».
او همچنین با اشاره به نبودن امکانات این رشته در دانشگاه، گفت: «وقتی امکانات دانشگاه برای تمرین و اجرا کم است، ما می‌توانیم بستر تعامل دانشجویان با گروه‌های تئاتری بیرون از دانشگاه را تسهیل کنیم و شک نکنیم که استفاده از ظرفیت‌های تئاتر شهر کرمان و فعالان بیرون دانشگاه، امکان بسیار موثر و مهمی برای ایجاد انگیزه میان دانشجویان است».
عبدالرضا قراری نیز در این‌باره اظهار کرد: «این درست که نیروی علمی و امکانات مهم است، اما بحث ما هم این است که از منابع موجود به درستی استفاده نشده و انگار اراده‌ای هم نیست که استفاده شود. همین ظرفیت‌های موجود ساختاری چه از نظر سخت افزاری و چه از نظر نیروی انسانی درست و مستمر و موثر به‌کار گرفته نمی‌شوند؛ ما مطلع هستیم که برای رشته‌های دیگر نیروی فوق لیسانس جذب کرده‌اند و یا برای تدریس پروازی از آنها دعوت کرده‌اند، اما به رشته‌ی تئاتر که رسیده، سقف موارد آیین نامه‌ای و قانونی را در نظر می‌گیرند و انعطاف‌پذیری مستتر در این موارد را هم نادیده می‌گیرند».
وی خاطرنشان کرد: «آنچه برای ما به عنوان انجمن هنرهای نمایشی شعبه استان کرمان مطرح است، این است که در این مجال عنوان کنیم که متاسفانه به نظر می‌رسد، دلایل ارائه شده برای توقف جذب دانشجوی تئاتر دلایل واقعی نیست و ما هم برای خود دلایلی داریم که این حرف را ثابت کنیم. بنابراین، انجمن نمایش هم از طریق رسانه‌ها، و هم از طریق گفت و گوی شفاهی و مکتوب با فضای مدیریتی استان به جد پیگیر این مساله خواهد بود.»
قراری همچنین این را هم اضافه کرد: «ما هم آگاهیم که هر دانشکده و گروهی به صلاحدید خود مختار است و می‌تواند یکسال دانشجو نگیرد، اما از مدیران دانشگاه و دانشکده متوقع هستیم که برای جذب مجدد در سال ۹۸ برنامه‌ی خود را برای از میان برداشتن موانع و کاستی‌ها ارائه دهند و به عموم علاقه‌مندان و مخصوصا به جامعه‌ی صنفی نمایش تضمین بدهند که شاهد حذف رشته تئاتر از دانشگاه کرمان نخواهند بود».
حالا دانشجویان رشته‌ی تئاتر دانشگاه شهیدباهنر کرمان که از سال 94 مشغول به تحصیل در این رشته هستند، برخی از آنان اکنون در آستانه‌ی فارغ‌التحصیلی هستند و برخی از آنها که محصلینِ سال‌های 94، 95 و 96 هستند، از امروز سر کلاس خواهند رفت.
سکینه عربنژاد به‌تازگی در گفت‌وگو با فردای‌کرمان خبرهای تازه‌ای از تغییر حال این رشته را داشت و از تخصیص بودجه برای تجهیز کردن پلاتوی دانشگاه صحبت کرد. او در این‌باره اظهار کرد: «در حال حاضر بودجه برای تجهیز پلاتو که فکر می‌کنم رقم قابل ملاحظه‌ای نیز باشد تخصیص یافته است. البته جزئیات اینکه قرار است پلاتو تبدیل به پلاتوی نمایش تئاتر یا پلاتوی تمرین تئاتر باشد را نمی‌دانم. اما به هرحال بودجه اختصاص یافته است و اگر اجرایی نیز شده باشد، و شروع به کار شود قطعا سال آینده دانشجو خواهیم داشت».
او همچنین خاطرنشان کرد که امسال دانشجویان روند آموزشی بهتری را خواهد داشت چرا که امسال یکی دو نفر استاد مدعو بر سر کلاس‌ها خواهند رفت. او گفت: «امسال دانشجوی جدید نداریم اما بچه‌هایی که اکنون هستند کارگردانی و بازیگری می‌خوانند و از ترم‌های سه و چهار به بعد باید در کارگاه کار کنند. ما یک استاد از رشته نمایش عروسکی را از تهران آورده‌ایم که از دوشنبه ایشان باید بیایند و برای حرکات موزون نیز یکی از اساتید کرمان را داریم. سه، چهار نفر نیز به کادر قبلی نیز اضافه شده‌اند که خیلی خوب هستند و تنوع بسیار خوبی ایجاد شده است».
عربنژاد اما در صحبت‌های خود عدم وجود هیات علمی در دانشگاه را مجددا گوشزد و تاکید کرد اگر شرایط وزارت علوم تغییر پیدا نکند، وضعیت همچنان همان خواهد ماند. این مدرس تئاتر گفت: «هرسال دوبار وزارت علوم هیات علمی ثبت‌نام می‌کند. اگر دانشگاه بهمن‌ماه و اسفندماه درخواست برای تغییر شرایط هیات علمی بدهد هیات علمی خواهیم داشت. سال اول شرایط وزارت علوم این بود که عضو هیات علمی حتما دکترای تئاتر داشته باشد البته با شرط سنی؛ اما درواقع این شرط به دلیل بی‌اطلاعی وزارت علوم بود که نمی‌دانست به طور کل در ایران افرادی که درجه دکترای تخصصیِ تئاتر دارند تعدادشان بسیار کم است. آنان چند نفر بیشتر نیستند و یا قصدشان بوده که تهران باشند و یا خارج از کشور هستند و یا کسانی که در دانشگاه‌های مختلف تهران هیات علمی بوده‌اند اما ادامه تحصیل داده‌اند و دکترا گرفته‌اند».
او اضافه کرد: «سال بعد اما وزارت علوم اعلام کرد دکترای مرتبط هم می‌پذیریم مثل پژوهش هنر و مطالعات فرهنگی که البته کمی دورتر است. اما باز هم می‌گویم، اگر شرایط را تغییر نداده باشند با مذاکره همه‌چیز قابل حل است. دانشگاه می‌تواند عضو هیات علمیِ بالای 40 سال بگیرد و یا فوق‌لیسانس جذب کند».
تخصیص بودجه و دعوت دو استاد جدید برای دانشجویانی که از سال 94 مشغول به تحصیل هستند، خبر خوبی است؛ اما آیا دانشکده هنر بعد از فارغ‌التحصیل شدن دانشجویان فعلی، تاب سوت و کور بودن بخش تئاتر خود را خواهد آورد؟
2444
گزارش فردای‌کرمان از فراز و فرود رشتۀ تئاتر در دانشگاه باهنر
تئاترآموزی در پردۀ فراموشی
نظر خود را بنویسید