فردای‌کرمان ـ عباس تقی‌زاده*: با شیوع بیماری کووید 19 بسیاری از آداب و رسوم و آیین‌های ملی و مذهبی ما دچار تغییراتی در اجرا شد. به گونه‌ای که نوروز، محرم و اربعین متفاوت‌تری را نسبت به گذشته تجربه کردیم و اولویت به حفظ سلامتی داده شد.
در آستانه‌ی شب یلدا قرار داریم. « یلدا» یک واژۀ سُریانی به معنای میلاد و تولد است. شب یلدا شب تولد خورشید، نماد و مظهر میترا (ایزد مهر) است. بنابر باورداشت‌های ایرانیان، خورشید در واپسین شب پائیز، یعنی آخرین شب ماه آذر، باز زاده می‌شود و در نخستین روز دی‌ماه از فصل زمستان طلوعی تازه دارد.
آیین‌ها از نیروی بسیار قوی برخوردار هستند که توانسته‌اند قرن‌ها به حیات خود ادامه دهند اما گاهی لازم است تغییراتی در شیوه‌ی اجرای آن‌ها ایجاد کنیم. خوشبختانه امکانات رسانه‌ای و دسترسی گسترده به شبکه‌های اجتماعی، این فرصت را به وجود آورده تا دور از هم اما به نوعی در کنار هم بتوانیم با حفظ پروتکل‌های بهداشتی، ضمن پای‌بندی به سنت‌ها و آیین‌ها، سلامتی خود و هموطنانمان را نیز حفظ کنیم.
امسال مثل سال‌های قبل امکان برگزاری آیین‌ها و مراسم شب یلدا وجود ندارد و لازم است همه با هم با احساس مسئولیت نسبت به سلامتی یکدیگر و قطع زنجیره‌ی انتقال ویروس کرونا، تغییراتی در نحوه‌ی برگزاری شب یلدا بدهیم.
طبق آمارهای وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی و نظر کارشناسان، دورهمی‌ها و مهمانی‌های خانوادگی سهم زیادی در انتقال ویروس کرونا و ابتلا به کرونا دارد و از این بابت برگزاری آیین‌های شب یلدا به روال سال‌های قبل می‌تواند موج تازه‌ای از ابتلا به کرونا و مرگ هموطنان و عزیزانمان را ایجاد کند.
با هدف حفظ سلامتی هموطنان، پای‌بندی به سنت‌ها و آیین‌ها، توجه به خانواده، کمک به نیازمندان با اولویت خویشاوندان و همسایگان و موفقیت برنامه‌های مقابله با کرونا ویروس، پیشنهاداتی را برای شب یلدا تحت عنوان یلدای سلامتی به شرح ذیل ارائه می‌شود و امید است مورد توجه قرار گیرد:
الف- یلدای سلامتی، بخش رسانه‌ای و تبلیغی
رسانه‌ها و اهالی رسانه در پیشگیری و ارتقا سطح آگاهی مردم در قبال کرونا ویروس نقش کلیدی داشته و دارند. از دیگر سو ما در سال‌های اخیر با پدیده‌ی سنت‌ها و آیین‌های رسانه‌ای شده نیز مواجه هستیم و تلویزیون و پلتفرم‌هایی چون اینستاگرام به رسانه‌ای و شبکه شدن ارتباطات آئینی کمک کرده‌اند و این پدیده پس از شیوع کرونا ملموس‌تر شد. رسانه‌ها در برگزاری آیین‌های شب یلدا با رعایت ملاحظات بهداشتی می‌توانند یاری‌گر باشند، از طریق: تبیین نقش دورهمی‌های خانوادگی در گسترش ویروس کرونا و افزایش تعداد مبتلایان و ازدیاد مرگ و میرها از طریق رسانه‌ها، استفاده از ظرفیت رسانه‌ها و شبکه‌های اجتماعی با هدف افزایش مشارکت همگانی و تشویق به کمک‌های مردمی به نیازمندان در شب یلدا، معرفی شیوه‌های برگزاری آیین‌های شب یلدا متناسب با پروتکل‌های بهداشتی، ترغیب اقشار مختلف و بویژه پدربزرگ‌ها و مادربزرگ‌ها به لغو مهمانی و دورهمی‌ها، اختصاص ویژه‌برنامه‌ی شب یلدا از سوی صداوسیما مرکز کرمان در برنامه‌های رادیوکرمان و سیمای استانی با بهره گیری از ظرفیت‌های فرهنگی استان کرمان، نصب بیلبوردهای آگاهی‌بخش و تبیین‌کننده در سطح شهر از سوی شهرداری‌ها با هدف برگزاری آیین‌های شب یلدا با رعایت پروتکل‌های بهداشتی، بهره‌مندی از ظرفیت روحانیون، هنرمندان، نخبگان، ورزشکاران، فرهیختگان و معتمدان در اقناع عمومی به رعایت پروتکل‌های بهداشتی و پرهیز از دورهمی در شب یلدا، تولید و پخش برنامه‌های متنوع و جذاب به مناسبت شب یلدا در رسانه‌های اجتماعی، تجلیل از رسانه‌های برتر در روشنگری و همراهی همگانی در رعایت دستورالعمل‌های ستاد استانی مدیریت بیماری کرونا بویژه در شب یلدا، استفاده از ظرفیت‌های اطلاع‌رسانی و تبلیغی سازمان تبلیغات اسلامی، حوزه هنری، ستاد نمازجمعه، کانون‌های مساجد و...، استفاده از ظرفیت شبکه‌های اجتماعی و راه‌اندازی پویش یلدای سلامتی، اطلاع‌رسانی محدودیت‌های شب یلدا توسط رسانه‌ها، پخش ادعیه برای شفای بیماران و ریشه‌کنی ویروس کرونا از بلندگوی مساجد و رسانه‌ها در شب یلدا، توجه همگانی به اهمیت نقش خانواده و کنارهم بودن اعضای هر خانواده در کنار یکدیگر در شب یلدا، پخش ویژه‌برنامه‌های رسانه‌ای شب یلدا در بخش‌های کرونایی و ... با توجه به شرایط بیماران.
ب- بخش تشکل‌های مردم نهاد
تشکل‌های مردم‌نهاد با راه‌اندازی پویش یلدای سلامتی توسط سازمان‌های مردم نهاد و ترغیب مردم به رعایت پروتکل‌ها و پرهیز از دورهمی‌ها در شب یلدا و هدایت کمک‌های مردمی و هزینه‌های برگزاری مهمانی‌ها و دورهمی‌های شب یلدا به نیازمندان واقعی ترجیحا در خویشاوندان و همسایگان می‌توانند نقش‌آفرین باشند.
ج- یلدای سلامتی، بخش اداری
ارسال پیامک به کارکنان دستگاه‌های اجرایی، دانشگاه‌ها، بانک‌ها، بخش‌های غیردولتی و .. مبنی بر رعایت پروتکل‌های بهداشتی و پرهیز از دورهمی‌های خانوادگی در شب یلدا، تدارک برنامه‌های جذاب متناسب با شب یلدا و پخش مجازی برای خانواده کارکنان، مشارکت فرمانداران، بخشداران، دهیاران و اعضای شوراهای شهر و روستا در برگزار نکردن دورهمی‌ها و مهمانی‌ها در شب یلدا، ترغیب کارکنان به کمک‌های مومنانه به نیازمندان در شب یلدا، اختصاص بخشی از بیلبوردها و فضای تبلیغات شهری به فرهنگ‌سازی برگزاری یلدای سلامتی
د- یلدای سلامتی، بخش محدودیت‌ها
اما در کنار فرهنگ‌سازی باید جنبه‌های سلبی و محدودیت‌ها را نیز در نظر گرفت و مواردی پیشنهاد می‌شود: منع تردد شبانه در تمامی شهرهای استان کرمان ازساعت 18 الی 4 صبح در شب یلدا یا توصیه به عدم تردد در قالب پویش‌های اجتماعی، تعطیلی بخش سرو غذا در رستوران‌ها و ... در شب یلدا، تعطیلی و مسدودسازی مسیر بوستان‌های شهرها و مراکز تفریحی، مسدود کردن جاده کلوت‌های شهداد و سایر نقاطی که در شب‌های یلدا محل تجمع در سال‌های قبل بوده است و منع تجمع شبانه در نقاط شهری و روستایی در شب یلدا.
همه‌ی این موارد نیاز به تبیین و همراهی همگانی دارد؛ اما لازمه‌ی آن شناخت دقیق از ابعاد فرهنگی و اجتماعی آیین‌ها و سنت‌ها، به رسمیت شناختن و احترام به خرده فرهنگ‌ها و ارائه‌ی نقشه‌ی راه و شیوه‌هایی است که با پروتکل‌های بهداشتی هماهنگ باشد. آیین‌ها و سنت‌ها از کارکرد انسجام ملی نیز برخوردار هستند؛ همان نیرویی که برای مدیریت کروناویروس به آن نیازمندیم. / الف
*دکترای ارتباطات / مدیرکل روابط عمومی استانداری کرمان
نظر خود را بنویسید