فردای‌کرمان ـ اسما پورزنگی‌آبادی: بیست سال از آن روزی که برای اولین‌بار حرفی از احداث بهارستان هنرمندان در کرمان به میان آمد، می‌گذرد. ده‌ها استاندار و شهردار آمده‌اند و رفته‌اند و همه هم جلسه‌ها گذاشته‌اند و وعده‌ها داده‌اند، اگرچه در برخی از دوره‌ها، اقدامات مختصری صورت گرفته اما در مجموع، بیشتر حرف‌ها و تصمیمات، روی کاغذ و یا در حد حرف بوده و حالا، چیزی جز شرمساری، باقی نمانده است.
سیدمهران عالم‌زاده، شهردار کنونی کرمان نیز از ابتدای مسئولیتش، همچون گذشتگان، وعده‌ی بهسازی و اتمام این پروژه آن‌طور که در شان مقام هنرمندان باشد را داده اما او نیز تاکنون جز وعده و وعید دادن، کار دیگری از پیش نبرده است.
سیدمحمدعلی گلاب‌زاده، رئیس مرکز کرمان‌شناسی و از جمله کسانی که از ابتدای کار احداث بهارستان پیگیر آن بوده، میگوید که در زمان استانداری آقای دهمرده کلنگ این پروژه را بر زمین زدیم، حدود 12،13 سال می‌گذرد و هیچ‌کس، کاری نکرده است. او میگوید که میلیارد، میلیارد طرح و پروژه در این شهر اجرا می‌کنند، بهسازی این مکان مگر چه‌قدر کار دارد که به سرانجام نمی‌رسد؟
ماجرای ساخت مقبره‌ای برای مشاهیر و مفاخر کرمان به تابستان سال 1379 خورشیدی برمی‌گردد. آن‌طور که گلاب‌زاده نقل می‌کند؛ آن زمان، به دعوت زنده‌یاد محمد محمدی، در خانه‌ی ایشان جلسه‌ای تشکیل می‌شود تا مقدمات سامان‌بخشی مکانی برای دفن ناموران و بزرگان فرهنگ و هنر کرمان فراهم آید. او میگوید که در آن جلسه، کسانی چون دکتر خرّمی، سید جلال‌طیب، سعید رشیدپور، محمدعلی فردوسی، یحیی فتح‌نجات و جلال سربیشه‌ای و کسانی دیگر نیز حضور داشتند تا مقبره‌ی موسوم به «سید حسین» در حاشیه‌ی جنگل قائم که بزرگانی چون ارفع کرمانی و فواد کرمانی در آن دفن شده‌اند به بهارستان هنرمندان کرمان تبدیل شود.
بعد از آنکه تصمیم نهایی می‌شود، با حمایت سیدحسین مرعشی، نماینده وقت مجلس، کار تهیه‌ی طرح توسط دکتر مهرداد معین‌زاده آغاز می‌شود. قبض‌هایی نیز چاپ می‌شود تا اعضای آن جلسه که در واقع، بنیان‌گذاران این ایده در کرمان هستند، کمک‌های مردمی برای احداث این بهارستان جمع‌آوری کنند. گلاب‌زاده میگوید اگرچه مبالغی جمع‌آوری و در حسابی ریخته شد اما کاری بنیادین و اساسی صورت نگرفت.
از همان زمان، پیگیری‌هایی برای تهیه‌ی دستورالعمل خاکسپاری در این قطعه انجام شد. شورای سرپرستی بهارستان هنرمندان نیز تشکیل و آیین‌نامه‌ای برای آن تدوین شد.
طرح این بهارستان به شورای شهر وقت رفت و به گفته‌ی گلاب‌زاده، از سوی شورا نیز مورد استقبال قرار گرفت. کارها کژدار و مریز پیش می‌رفت تا اینکه در زمان استانداری دهمرده، کلنگ این بهارستان رسما به زمین زده شد. آن زمان، سیف‌‌الهی، شهردار کرمان بود و می‌خواستند اینجا، یک مکان باشد شامل هفت وادی مشابه حافظیه‌ی شیراز!
در طرح اولیه، بخش‌هایی از جمله آمفی‌تئاتر روباز و المان و آب‌نما و حسینیه نیز برای آن تعریف شده بود. این طرح اما با اعتباراتی که قطره‌چکانی به آن تزریق می‌شد پیش می‌رفت و حالا پس از 20 سال، می‌توان از آن به‌عنوان موزه‌ای از ناکارآمدی در کرمان یاد کرد.
طی چهار سال اخیر اما، با تشکیل خانه‌هنرمندان در کرمان، بهسازی و تکمیل بهارستان هنرمندان، به‌عنوان یکی از جدی‌ترین مطالبات فعالان این حوزه از سوی خانه پیگیری شده است.
درباره‌ی آخرین نتایج پیگیری‌ها، عبدالرضا قراری، مدیرعامل خانه‌هنرمندان به فردای‌کرمان میگوید که هنوز کار به جایی نرسیده و مسائل شکل دیگری نیز پیدا کرده است بدین صورت که، مکان فعلی که تعدادی از هنرمندان نیز در آن به خاک سپرده شده و با وضعیتی که دارد، بی‌اغراق، مکانی دور از شان برای آرامگاه اهالی هنر و فرهنگ است، بنا به آنچه که شهرداری گفته، برای حدود 15 نفر بیشتر جا ندارد!
شهرداری کرمان که قصد دارد پروژه‌ای با عنوان پارک گردشگری در محدوده‌ی جنگل قائم اجرا کند؛ ابتدا وعده داد در جریان این پروژه، بهارستان هنرمندان را نیز با سیمایی فاخر تکمیل کرده و تحویل هنرمندان می‌دهد، اکنون که معلوم شده ظرفیت چندانی برای تدفین در آن وجود ندارد، پیشنهاد دیگری دارد: قطعه‌ی هنرمندان در آرامستان جدید راه‌اندازی شود.
قراری میگوید که شنیده شورای شهر با این موضوع موافقت کرده و قول مساعد هم داده است تا قطعه‌ای برای هنرمندان در آرامستان جدید تدارک دیده شود؛ ضمن اینکه محل فعلی بهارستان هنرمندان نیز در قالب طرح گردشگری تکمیل و بهسازی شود. و این یعنی کرمان دو آرامستان برای هنرمندان خواهد داشت. یکی همین مکان فعلی و دیگری، قطعه‌ای در آرامستان جدید.
البته، آن‌طور که قراری میگوید، قرار است در ظرفیت باقی‌مانده‌ی این بهارستان، هنرمندانی که ملی هستند و طبق آیین‌نامه‌ی وزارت ارشاد در زمره‌ی مشاهیر قرار می‌گیرند دفن شوند.
در قطعه‌ی هنرمندان در آرامستان جدید اما، بیشتر هنرمندان شهرستانی و استانی و آنان که شهرت محلی به هنرمندی دارند دفن خواهند شد.
او در پاسخ به این پرسش که آیا خانه‌هنرمندان با این پیشنهاد موافقت کرده است؟ میگوید که بنا به گزارشاتی شهرداری داده، امکان توسعه‌ی بهارستان فعلی برای افزایش ظرفیت تدفین آن وجود ندارد چرا که مالکیت وقفی و خصوصی در این محدوده وجود دارد و تملک آن، مستلزم هزینه‌ی فراوان است و هیچ نهادی از جمله شورا و شهرداری هم زیر بار پرداخت آن نمی‌رود. بنابراین، ناچاریم تا در آرامستان جدید، ظرفیتی برای تدفین هنرمندان در نظر بگیریم.
او اضافه می‌کند: «علاوه بر این، مطالبات زیادی از سوی دیگر اقشار از جمله ورزشکاران یا جامعه‌ی علمی نیز مطرح شده که آن‌ها هم مثل هنرمندان، محل‌هایی ویژه برای دفن نیاز دارند».
قراری ادامه می‌دهد: «در این شرایط، شاید بهترین تصمیم، همین باشد که در آرامستان جدید، قطعاتی برای هنرمندان و دیگر گروه‌ها نیز در نظر گرفته شود و بهارستان فعلی، در جریان طرح پارک گردشگری بهسازی و تکمیل و به محلی برای دفن مفاخر ملی استان تبدیل شود».
درباره‌ی اینکه آیا واقعا در آرامستان جدید قطعه‌ای به هنرمندان داده خواهد شد هنوز تردیدهایی وجود دارد. قراری میگوید که شورای شهر تاکنون با خانه‌هنرمندان مکاتبه‌ای رسمی در این زمینه نداشته اما آن‌طور که شنیده، موافقت اولیه اعلام شده و تا پایان بهمن‌ماه امسال نیز، تصمیم نهایی را خواهند گرفت و قطعه‌ای ویژه برای هنرمندان در آرامستان جدید تعیین و طراحی خواهد شد.
او اکنون تاکید می‌کند شهرداری برای طراحی این قطعه برای هنرمندان، حتما از خود هنرمندان نیز نظرخواهی کند و میگوید که تقاضا کرده‌ایم نمایندگانی از هنرمندان نیز در جریان طراحی این قطعه حضور و مشارکت داشته باشند.
آنچه که در این بین مورد انتقاد بسیاری است، تعلل و تاخیری است که مقامات در تکمیل این پروژه از خود نشان داده‌اند. از قراری می‌پرسم: شما در این چهار سال، پیگیری زیادی برای تکمیل بهارستان هنرمندان داشته‌اید؛ چه‌قدر امیدوار هستید که تا پایان این دوره از شورا و شهرداری این کار به سرانجامی برسد؟ به طعنه میگوید که امیدوارم به پایان عمر ما این کار قد بدهد!
این نومیدی از پیش‌برد پروژه‌ی بهارستان در بین همه‌ی آن‌ها که پیگیر و خواهان بهارستانی در شان هنرمندان کرمان هستند وجود دارد؛ گلاب‌زاده، رئیس مرکز کرمان‌شناسی نیز سخت از این وضعیت گلایه‌مند است و به پیگیری‌های چندین و چند ساله‌ی خود اشاره می‌کند و میگوید که دکتر فدائی، استاندار سابق کرمان بسیار علاقه‌مند بودند تا این پروژه هرچه زودتر تکمیل بشود و حتی خودشان چند مرتبه با من تماس گرفتند و این موضوع را پیگیری کردند و گفتند که می‌خواهم تا هستم، این پروژه سر بر بالینی بگذارد.
او می‌افزاید: «با شهردار صحبت کردیم که گفتند در جریان طرح گردشگری این مجموعه نیز طراحی و تکمیل خواهد شد. در آخرین پیگیری، قرار شد آقای دکتر ادیب در تهران طرحی برای این منظور تهیه کند، با دکتر فدائی و ایشان جلسه‌ای گذاشته و نهایی شد تا طرح به اتمام برسد که دکتر فدائی از استانداری رفتند و کار همچنان نیمه‌تمام مانده است».
گلاب‌زاده میگوید که جامعه‌ی هنری و فرزانگان در زمان حیات‌شان، هیچ طرفی از زندگی نمی‌برند؛ این هم از احساس مسئولیت دوستان نسبت به مرگ هنرمندان. حدود بیست سال است داریم پیگیری می‌کنیم، مدام از این جلسه به آن جلسه رفته‌ایم و نتیجه‌ای نداشته است.
او با اشاره به مقبره‌ی بزرگانی چون ارفع و فواد کرمانی در بهارستان فعلی میگوید: «اغلب شخصیت‌هایی که در این محل دفن شده‌اند برای این شهر عزت و آبرو هستند. ما چه‌قدر برایشان ارزش قائلیم؟ هیچ!».
در همین حال، او علاوه بر نیمه‌تمام ماندن پروژه‌ی بهارستان هنرمندان، از موضوع دیگری نیز گلایه‌مند است. اینکه کسانی که معیارهای لازم و کافی برای هنرمند بودن را ندارند، با اصرار و حتی به گفته‌ی گلاب‌زاده با «پارتی‌بازی و زور و فشار» در این محل به خاک سپرده شده‌اند که این، با اهداف طرح بهارستان هنرمندان ناسازگار است.
او از متولیان می‌خواهد تا از این بی‌اعتنایی و بی‌توجهی دست بردارند و هرچه زودتر، برای تکمیل این پروژه مطابق با شان هنرمندان اقدام کنند. مطالبه‌ای که قراری نیز به نمایندگی از جامعه‌ی هنری کرمان بر آن تاکید دارد و از رسانه‌ها نیز می‌خواهد تا در این زمینه به کمک هنرمندان بیایند. او یادآور می‌شود که این خطر نیز جدی است که با تغییرات مدیریتی، همه چیز دوباره به سر خط اول برگردد. / الف
عکس: محمد لطیف‌کار
نظر خود را بنویسید