فردای کرمان – پروین میرزاحسینی: کاهش دما در دی‌ماه و پس از آن طوفان شن در روزهای نخست بهمن‌ماه، خسارت جدی و شدیدی به کشاورزی جنوب استان کرمان وارد کرده است.
به گفته‌ی سلمان دست‌افشان، فعال حوزه‌ی کشاورزی جنوب کرمان هرچند کشاورزان سعی کردند با روشن کردن آتش در اطراف مزارع از شدت خسارات بکاهند اما درست همان شبی که بنا به پیش‌بینی هواشناسی قرار بود دمای هوا اندکی افزایش پیدا کند، از شب‌های قبل سردتر می‌شود و 90 درصد محصول سیب‌زمینی کشاورزان از بین می‌رود.
دست‌افشان می‌گوید گوجهفرنگی، خیار و هندوانه هم از گزند سرما و طوفان در امان نماندند و حالا کشاورزان انتظار دارند دولت با پرداخت تسهیلات یا به تعویق انداختن بازپرداخت وام‌های سال گذشته،از آن‌ها حمایت کند. هرچند به گفته‌ی وی، هنوز خسارت سیل نوروز به کشاورزان منطقه پرداخت نشده است.
گفت‌وگوی فردای کرمان با این فعال کشاورزی را بخوانید:
آقای دست‌افشان، لطفا درباره‌ی کشاورزی رودبارجنوب، محصولاتی که کشت می‌شود و اقتصاد منطقه توضیح دهید.
بالغ بر ۸۰ درصد اقتصاد رودبار وابسته به کشاورزی است. صنعت خاصی در منطقه نیست و کارخانه‌ی تبدیلی هم وجود ندارد. اقتصاد سنتی و از نوع کشاورزی است و اقتصاد کشاورزی هم بسیار تحت تاثیر قیمت‌ها قرار دارد و افزایش قیمت‌ها تأثیر منفی بر این کار می‌گذارد. افزایش تورم بر اقتصاد مردم تاثیر می‌گذارد و سفره‌ی آن‌ها کوچک‌تر می‌شود. به‌عنوان مثال قیمت پلاستیکی که روی محصولات در مزرعه می‌کشند در سال ۹۷، هر کیلو شش هزار تومان بود، سال گذشته به کیلویی ۱۲ هزار تومان رسید و قیمت آن در سال جاری به ۳۰ تا ۳۵ هزار تومان رسیده است یعنی قیمت‌ها نسبت به سال ۹۷ تقریباً پنج برابر شده است. محصولاتی که عموما در منطقه کشت می‌شود شامل گوجهفرنگی، خیار و هندوانه است. در سال ۹۷ قیمت گوجهفرنگی کیلویی چهار تا پنج هزار تومان بود اما سال گذشته قیمت آن ۷۰۰ تومان شد که این مسئله تاثیرات منفی بر اقتصاد آن منطقه می‌گذارد. از سوی دیگر ابتدای امسال سیل جازموریان را داشتیم که باعث شد اقتصاد کشاورزی جازموریان نابود شود و در نتیجه با توجه به شرایط جغرافیایی، شغل‌های کاذب در منطقه شکل بگیرد. جنوب کرمان در کشت هندوانه در کشور رتبه‌ی دوم را دارد، در کشت گوجهفرنگی رتبه‌ی اول را دارد و در کشت خیار نیز جزو رتبه‌های بالای کشوری است. کشت‌های دیگری نیز مانند یونجه و حنا در منطقه داریم که در کشت حنا رتبه‌ی اول کشور را داریم. خرما، هندوانه، سیب‌زمینی و پیاز هم در منطقه کشت می‌شود.
سال گذشته سیل باعث شد بخش زیادی از محصولات نابود شود و مسئولان هم نتوانستند حمایت چندانی از کشاورزان داشته باشند و پیگیری آن‌ها هم به جایی نرسید و نتوانستند خسارت را جبران کنند و یا وام‌های بلاعوض بدهند یا اقساط بانک را به تعویق بیاندازند تا به اقتصاد آنجا کمک شود.
گفتید که به دلیل شرایط اقتصادی منطقه، شغل‌های کاذب شکل گرفته، منظور شما چه شغل‌هایی است؟
عدم حمایت از کشاورزان سبب شد شغل‌های کاذب در منطقه رواج پیدا کند و کارهایی مانند قاچاق سوخت افزایش پیدا کرده است. می‌توانید از طریق نیروی انتظامی پیگیری کنید تا ببینید این مسئله در مقایسه با سال ۹۷ چه میزان بر کشفیات قاچاق سوخت، قتل‌ها و سرقت‌هایی که در آن منطقه رخ داده تاثیر گذاشته است. ما به عنوان فعالین آن منطقه در جلسه‌ای که تشکیل دادیم، بیان کردیم که این مسائل تبعات امنیتی به دنبال خواهد داشت اما مسئولان متاسفانه نتوانستند آن‌گونه که باید از اقتصاد منطقه حمایت کنند و این مشکلات ایجاد شد.
کاهش شدید دما و سرمازدگی دی‌ماه چه میزان از محصولات کشاورزی را از بین برد و چه خسارت‌هایی ایجاد کرد؟
دی‌ماه امسال سرما زدگی دو نوبت رخ داد که بسیار شدید بود. نوبت اول کشت‌های سیب‌زمینی خسارت زیادی دید که بالای ۹۰ درصد بود و محصول کامل از بین رفت چون سیب‌زمینی در هوای آزاد کشت می‌شود. در نوبت دوم علاوه بر سیب‌زمینی‌ها بخش اعظمی از خیار، گوجهفرنگی و هندوانه نیز تحت تاثیر قرار گرفت و تقریباً خسارت ۶۰ تا ۷۰ درصدی در این حوزه داشتیم. فرمانداران منطقه طی دو، سه نوبت در منطقه حاضر شدند و برآورد هزینه کردند اما این برآورد هزینه معقول نبود و بر اساس حدسیات آن را مطرح کردند، اینکه به میدان بروند و از تک‌تک کشاورزان بازدید کنند و آمار دقیق را استخراج کنند این‌گونه نبود؛ میزان خسارات بسیار بیشتر از آمار رسمی که اعلام می‌شود است.
قبل از اینکه کاهش شدید دما رخ بدهد، معمولاً به کشاورزان اعلام می‌کنند که قرار است در این روزها دما کاهش پیدا کند تا اقدامات پیشگیرانه را برای جلوگیری از خسارات انجام دهند، آیا کاری از دست کشاورزان برنیامد و نتوانستند انجام دهند یا اقداماتی که انجام دادند چاره‌ساز نبود؟
من دو مورد را در این عامل دخیل می‌دانم یکی اینکه اداره هواشناسی درستی در جنوب کرمان نداریم که پیش‌بینی درستی انجام شود و اعلام کند که هوا در روزهای خاصی با کاهش یا افزایش شدید دما مواجه می‌شود. شب قبل از سرمازدگی شدید و یخبندان در منطقه، کشاورزان احساس کردند هوا بسیار سرد است و به همین دلیل اطراف زمین‌های کشاورزی آتش روشن و دود ایجاد کردند تا خسارت ناشی از سردی هوا کمتر شود، اما شب بعد که فکر می‌کردند هوا گرم‌تر است و طبق پیش‌بینی هواشناسی پیش می‌رفتند که اعلام کرده بود هوا چند درجه نسبت به شب قبل افزایش خواهد یافت در همان شب، دمای هوا بسیار کاهش پیدا کرد و اوج سرمازدگی بود. یکی از عوامل مهم این است که هواشناسی که بتوان به پیش‌بینی‌های آن تکیه کرد در منطقه وجود ندارد. از سوی دیگر کشاورزان برای سیب‌زمینی نمی‌توانند چاره‌ای بیاندیشند زیرا سیب‌زمینی در هوای آزاد کشت می‌شود و استفاده از پلاستیک برای پوشاندن روی این محصول هزینه زیادی را به کشاورز تحمیل می‌کند به همین دلیل در توان کشاورزان نیست. البته تعدادی که توان مالی آن‌ها زیاد بوده و ۵۰ هکتار سیب‌زمینی کاشته بودند برای اینکه مقداری از آن‌ها را نجات بدهند از پلاستیک و فوم استفاده کردند اما باز هم این اقدامات و تمهیدات اثری نگذاشت و محصول سیب‌زمینی از بین رفته است. گوجهفرنگی را هم که زیر پلاستیک پرورش می‌دهند به دلیل کاهش بی‌سابقه‌ی دما خسارت دید و محصول از بین رفت. در دهه‌ی هشتاد و نود سردترین سالی بود که در جنوب کرمان داشتیم و خشک سال‌ترین سالی است که در سال‌های اخیر سپری می‌کنیم یعنی بعد از بارندگی اوایل آذرماه تاکنون بارندگی نداشتیم و این خشکی هوا سبب شده برودت افزایش پیدا کند و سرما اوج بگیرد.
آقای دست‌افشان مگر شما در منطقه کشت گلخانه‌ای ندارید؟
بله متاسفانه یکی از مشکلات منطقه کشت سنتی است، هیچ گلخانه‌ای در منطقه نداریم و دولت هم حمایت چندانی از کشاورزان منطقه ندارد و تسهیلات خوبی در اختیار آن‌ها نمی‌گذارد و کشاورز هم توان مالی برای انجام این کار ندارد زیرا اکثر کشاورزان خرده‌مالک هستند و کل اقتصاد آن‌ها به همین کشاورزی وابسته است و درآمد دیگری ندارند. دامپروری هم با توجه به خشکسالی‌هایی که در منطقه‌ی جنوب کرمان بوده تقریبا رو به نابودی رفته است.
سرمایه‌گذاری برای ایجاد گلخانه در منطقه ورود نکرده است؟
خیر. متاسفانه جنوب کرمان بسیار محروم است و به علت اینکه شناختی نسبت به منطقه وجود ندارد و یا به لحاظ امنیتی آنجا را بد جلوه داده‌اند، سرمایه‌دار از ورود به منطقه و سرمایه‌گذاری هراس دارد که این مسئله بستگی به فرمانداران و مسئولان منطقه دارد تا بتوانند منطقه را به گونه‌ای معرفی کند و واقعیت را بگویند که به لحاظ امنیتی آنچنان مسئله‌ای وجود ندارد که کسی نخواهد آنجا سرمایه‌گذاری کند. همیشه این ترس را ایجاد کردند که این منطقه محروم است و در آنجا ناامنی شدید وجود دارد. مردم جنوب کرمان بسیار خونگرم، ساده‌زیست و مهمان‌نواز هستند.
و بعد از سرمازدگی هر چه جان سالم به در برده بود با طوفان نابود شد.
بله. اوج خسارت به نظر من همان طوفان سوم بهمن‌ماه بود که از صبح شروع شد و بخش جازموریان را درنوردید. البته قبل از آن هم طوفان داشتیم و یک سری از مناطق را تحت تاثیر قرار داده بود و بیشترین خسارات به طوفانی برمی‌گردد که سوم بهمن اتفاق افتاد و تمام کشاورزی جنوب رودبار و منطقه‌ی جازموریان را نابود کرد. اگرچه کشاورزان روی محصولات را با پلاستیک می‌پوشانند اما باد پلاستیک‌ها را برد و شن و ماسه روی نهالی که کاشته‌اند را فراگرفت و تمام نهال‌ها را خشک کرد. سرما از یک طرف و طوفان شدید از سوی دیگر باعث شد محصول و نهال از ریشه خشک شود و کشاورز هم نمی‌توانست کاری انجام دهد. البته اگر گلخانه و کشاورزی توسعه‌یافته بود می‌توانست جلوی این خسارات را بگیرد و یا میزان آن را کاهش دهد اما در کشاورزی سنتی که کشاورز روی محصول را با پلاستیک پوشانده با وجود اقداماتی که سعی کرده انجام دهد، طوفان به‌قدری شدید بود که باعث شد کشاورزی مردم منطقه‌ی جازموریان به کلی نابود شود.
در حال حاضر مطالبۀ کشاورزان منطقه از مسئولان و دولت چیست؟
هزینه‌های تولید نسبت به سال 97 چهار تا پنج برابر افزایش داشته، بسیاری از کشاورزان وام گرفتند، یکی طلاهای همسرش را فروخته، یکی ماشینش را فروخته و دیگری وسیله‌ی دیگری را فروخته و یا پول قرض کرده تا کشاورزی کنند بلکه راه نجات آن‌ها کشاورزی شود اما الان توان بازپرداخت وام را ندارند، دولت در بحث وام‌ها باید به کشاورزان فرصت بدهد و یا سود آن را ببخشد تا از کشاورزان حمایت کند. یا جهاد کشاورزی اعلام خسارت کند و دولت برنامه‌ی ویژه‌ای بگذارد و مسئولان به منطقه بیایند و از نزدیک مشکلات مردم را ببیند و مقداری از خسارت پیش آمده را جبران کنند. بعد از سیل نوروز امسال اگرچه بررسی کردند و اعلام کردند که خسارت پرداخت می‌شود اما تا دیروز که مدیر جهاد کشاورزی مصاحبه می‌کرد گفت که هنوز هیچ خسارتی پرداخت نشده و بنابراین برای این سرمازدگی وعده نمی‌دهیم.
نظر خود را بنویسید