فردای کرمان – گروه جامعه: نگاهی به تاریخچه‌ی چوگان نشان می‌دهد که این ورزش کهن ایرانی از حدود ۶۰۰ سال قبل از میلاد در ایران شکل گرفته است. چوگان در دوره‌ی هخامنشیان رواج داشته و در دوره‌ی ساسانیان نیز بخشی از فرهنگ بازی‌های این دوره بوده است.
اوج شکوفایی چوگان اما در دوره‌ی صفویه بود، اسناد تاریخی نشان داده‌اند که شاه عباس چوگان‌باز بوده و میدان نقش‌جهان اصفهان نیز برای چوگان بازی بنا نهاده شده بود.
تیرماه سال ۹۶ پیدا شدن توپ چوگان و نیز دیوار نگاره‌هایی با صحنه‌ی بازی چوگان در مجموعه‌ی گنجعلیخان کرمان، نشان داد که پیشینه‌ی این ورزش در کرمان به دوران صفویه برمی‌گردد و کرمانی‌ها هم در این زمینه دستی بر آتش داشته‌اند.
روز گذشته چوگان‌بازان کرمانی پس از سال‌ها، پا به میدان رقابت این ورزش باستانی گذاشتند و در باشگاه سوارکاری الماس کویر با تیمی از تهران رقابت کردند.
«محمد لطیف‌کار» روزنامه‌نگار که شاهد این بازی از نزدیک بوده با انتشار یادداشتی در صفحه‌ی اینستاگرام خود علاوه بر اشاره به سابقه و وضعیت کنونی این ورزش در کرمان، عکس‌های نابی هم از چوگان بازی کرمانی‌ها به تصویر کشیده است که در ادامه آن‌ها را منتشر می‌کنیم.
لطیف‌کار در این یادداشت آورده است: «دیروز جمعه برای دوستداران ورزش اسب‌سواری و بازی چوگان، یک روز به یادماندنی و خاص بود. سوارکاران تیم چوگان گنجعلیخان کرمان، در محل باشگاه سوارکاری الماس کویر، برای مسابقه با تیمی از تهران پای در میدان گذاشتند. و کرمانی‌ها، پس از سال‌های نامعلومی که این بازی چوگان رو به فراموشی رفته بود، اولین تجربه‌ی این بازی را در این ابعاد، رقم زدند.
این مسابقه با استقبال خوبی مواجه شده بود، با چند برنامه‌ی نقالی شاهنامه و سخنرانی درباره‌ی این ورزش همراه بود. از جمله نگاه اجمالی آقای گلابزاده به گذشته‌ی چوگان در کرمان، قابل تامل بود.
او اگرچه نگفت چوگان دقیقا از چه زمانی در کرمان رواج داشته است، اما تاکید کرد سابقه‌ی چوگان به زمانی بسیار پیش‌تر از دوره‌ی صفویه برمی‌گردد. به گمان من، رونق شاهنامه‌خوانی در مردم ایران و ازجمله در کرمان، به واسطه‌ی تلاش‌های مختلف، از جمله اندیشه‌سرای فردوسی در سال‌های اخیر، مسلما در این جست‌وجوی هویتی بی‌تاثیر نبوده است.
همچنین، هیات چوگان کرمان با مدیریت آقای عامری در چند سال اخیر، پس از آن اعتماد به‌نفس بیشتری یافته، که مهندس روحی از میراث خبر داد در گوشه‌ای از کاروانسرای گنجعلیخان یک نمونه توپ قدیمی چوگان پیدا شده و ایضا کتیبه‌ای که نقاشی روی آن، بازی چوگان را نشان می‌دهد. و باز هم در همان کاروانسرا و این درست زمانی بود که برخی تلاش می‌کردند نام کرمان را از فهرست مناطقی که از دیرباز با این ورزش ملی آشنا بوده، انکار کنند.
داستان اتفاقاتی که در این چند سال رخ داده تا کرمانی‌ها بار دیگر به این سرمایه‌ی اجتماعی و فرهنگی خود برگردند، بماند برای فرصتی و مجالی دیگر؛ اما همین‌قدر اجمالا بگویم که در این چند سال که هیات فعال شده، و دارد کار را پیش می‌برد، برخی هم در حوزه‌ی پژوهش در تاریخ این ورزش در کرمان به جاهای خوبی دست یافتند و کتاب هم تالیف کردند. در این باره پیش‌تر در یک پست اینستاگرامی به تالیف کتاب توسط آقای جمیل کرمانی و دکتر ریاحیان اشاره کرده‌ام.
کلام آخر این‌که، بازی چوگان هم در داخل و هم در خارج مدعیانی دارد. جایگاه کرمان اگرچه تا به حال چندان جدی گرفته نشده است، اما کرمانی‌ها خود را از مدعیان به‌حق و پیشگام در این بازی می‌دانند، و این مطالبه را کماکان دنبال می‌کنند».
*از بازی روز جمعه تعدادی عکس گرفتم که چند نمونه را به یادگار در این‌جا به اشتراک می‌گذارم. بیست‌ونهم آبان‌ماه هزار و چهارصد.
نظر خود را بنویسید